शहरं
Join us  
Trending Stories
1
'काँग्रेसचा खरा चेहरा समोर आला', मल्लिकार्जुन खर्गेंच्या 'त्या' वक्तव्यावर PM मोदींचा घणाघात
2
अंधेरी पूर्वेत पंधरा ते वीस दुकानांना भीषण आग;कामगार अडकल्याची भीती, अग्निशमनच्या गाड्या दाखल
3
जम्मू-काश्मीरमध्ये पुन्हा टार्गेट किलींग; 2 बिगर कश्मिरी मजुरांवर दहशतवाद्यांचा गोळीबार
4
पाकिस्तानचे अध्यक्ष आसिफ अली झरदारी यांच्या पायाला दुखापत, दुबईत विमानातून उतरताना अपघात झाला
5
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024: काटेवाडीत पाडवा का साजरा करणार? अजित पवारांनी कारणच सांगितलं, म्हणाले...
6
कॅनडामध्ये सुपरलॅबचा भंडाफोड, मोठ्या प्रमाणात ड्रग्ज आणि शस्त्रे जप्त, भारतीय वंशाच्या व्यक्तीला अटक
7
३०० कंटेनरचे सामूदायिक लक्ष्मीपूजन; सांगवीच्या तरुणांकडे ४५० कंटेनरची मालकी
8
"बाळासाहेब असते तर थोबाड फोडलं असतं"; अरविंद सावंतांच्या वक्तव्यावर CM शिंदेंची प्रतिक्रिया
9
ऐन दिवाळीत मतदारांपर्यंत पोहचण्यासाठी दोन्ही पवारांची धावाधाव
10
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : सांगली विधानसभेत महाविकास आघाडीला धक्का! जयश्री पाटील निवडणूक लढवण्यावर ठाम
11
Maharashtra Election 2024: नाशिक पूर्वमध्ये थेट सामना; अन्य तीन मतदारसंघात तिरंगी, चौरंगी लढत
12
Muhurat Trading : मुहूर्त ट्रेडिंगनंतर तेजीसह बाजार बंद, 'या' १० शेअर्समध्ये जोरदार खरेदी, गुंतवणूकदारांनी कमावले ४ लाख कोटी
13
Mumbai Crime: फटाके फोडण्याच्या वादातून तरुणाची हत्या, मुंबईतील धक्कादायक घटना
14
जरांगेंच्या यादीला ओबीसींची यादी तयार, जो तो उठतोय त्यांनाच भेटायला जातोय; लक्ष्मण हाकेंनी रणशिंग फुंकले
15
किंग कोहलीची 'विराट' चूक; मैदानात थांबण्यापेक्षा चोरटी धाव घेण्याच्या नादात फसला (VIDEO)
16
पोस्टर'वार'! योगी आदित्यनाथ यांच्या 'बटेंगे तो कटेंगे'ला अखिलेश यादवांकडून पलटवार
17
भीषण! पाकिस्तानमध्ये मोठा बॉम्बस्फोट; ५ शाळकरी मुलं आणि एका पोलिसासह ७ जणांचा मृत्यू
18
'लॉरेन्स बिश्नोईने मला लवकर मारावे...', खासदार पप्पू यादव असं का म्हणाले?
19
IND vs NZ, 3rd Test Day 1 Stumps : फलंदाजांमुळे टीम इंडिया अडचणीत; ८६ धावांत गमावल्या ४ विकेट्स
20
"चुकीची चिठ्ठी काढणारा पोपट, आजपर्यंत...!"; शंभूराज देसाई यांचा संजय राऊतांना टोला

वतनदारीची साक्षीदार ऐतिहासिक गढी ढासळतेय

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Published: January 13, 2020 12:52 PM

शेवगाव तालुक्यातील हातगाव येथील मध्ययुगीन कालखंडातील वतनदारीची साक्ष देणारी ऐतिहासिक ‘गढी’ कालऔघात ढासळत आहे. वास्तुकलेचा आदर्श नमुना असलेल्या ऐतिहासिक  ठेव्याकडे पुरातत्व विभागाचे दुर्लक्ष झाले आहे.

संजय सुपेकर  ।  बोधेगाव : शेवगाव तालुक्यातील हातगाव येथील मध्ययुगीन कालखंडातील वतनदारीची साक्ष देणारी ऐतिहासिक ‘गढी’ कालऔघात ढासळत आहे. वास्तुकलेचा आदर्श नमुना असलेल्या ऐतिहासिक  ठेव्याकडे पुरातत्व विभागाचे दुर्लक्ष झाले आहे.मूळचे सातारा जिल्ह्यातील शिखर शिंगणापूर येथील छगन राजाराम पाटील (भराट) यांना १३७० मध्ये हातगाव (ता. शेवगाव) येथील वतनदारी मिळाली होती. मध्ययुगीन कालखंडात वतनदारी सांभाळणा-या सरदेशमुख, देशमुख, पाटील, कुलकर्णी यांना महत्वाचे स्थान होते. मुलकी व महसूल जमा करण्याच्या व्यवस्थेसह संरक्षणाची जबाबदारी ही वतनदार मंडळी सांभाळत असत. पुढे १७ व्या शतकात पेंढारी टोळ्यांचा मोठ्या प्रमाणात होणारा त्रास तसेच परकीय शत्रूंपासून संरक्षणासाठी गढी बांधण्यात आली होती. त्यावेळी गढीचे बांधकाम करताना परिसरातील दगड, माती, चुना आदींचा वापर केला होता. या गढीला चार ते पाच फुट रूंदीची अतिशय भक्कम तटबंदी असून त्यासाठी वीटांबरोबर दगडांचा वापर केलेला आढळतो. गढीला एकच भव्य प्रवेशद्वार असून सुरक्षेच्या दृष्टीने आपत्कालीन परिस्थितीत बाहेर पडण्यासाठी एक गुप्त दरवाजा दिसून येतो. या वाड्यात राहण्यासाठी अठ्ठेचाळीस खणांचे माळद होते. धान्यसाठा करण्यासाठी भुयारासारखी ‘बळद’ तसेच संपूर्ण वाड्यातील सांडपाणी व पावसाचे पाणी बाहेर पडण्यासाठी भूमीगत बंदिस्त दगडी गटार आजही सुस्थितीत आढळून येते. तटबंदीमध्ये एका बाजूला अंतर्गत शौचालय व्यवस्थाही दिसते. या गढीला चार बुरूज असून प्रत्येक बुरूजाला बाहेरील शत्रूंवर नजर ठेवण्यासाठीही विशेष व्यवस्था आढळून येते. सद्यस्थितीला या वतनदारीचा साक्षीदार ठरलेल्या वाड्याची पडझड झाली आहे. आजही या गढीच्या वाड्यात भराट पाटलांचे वारसदार असलेले देविदास पाटील भराट वास्तव्य करून आहेत. तसेच या वाड्याचे इतर वारसदार असलेले दत्तात्रय विठ्ठल भराट (वय ७९), निळकंठ भराट (वय ७५), शिवाजीराव भराट (वय ६०), संतोष भराट (वय ४२) हे गावातच वाड्याच्या बाजूला राहत आहेत.या वास्तूची रचना त्या काळातील स्थापत्य कलेचा आदर्श नमुना म्हणून पाहायला मिळते. मात्र सध्या काळानुरूप वाड्याची पडझड झाली आहे. पुरातत्त्व विभाग ही वास्तू जतन करण्यास तयार असेल तर आम्ही हा वाडा सवार्नुमते हस्तांतरित करू शकतो, असे हातगाव येथील गढीचे वारसदार शिवाजीराव पाटील यांनी सांगितले.

सदरील वास्तू पुरातत्व विभागास हस्तांतरित झाल्यास संवर्धन करणे शक्य होईल. या वास्तूची प्रत्यक्ष भेट देऊन पाहणी करू व त्यानुसार पुढील आराखडा तयार करता येईल, असे नाशिकच्या राज्य पुरातत्व विभागाचे सहाय्यक संचालक विराग सोनटक्के यांनी सांगितले.   

टॅग्स :Ahmednagarअहमदनगरcultureसांस्कृतिकShevgaonशेवगाव