शहरं
Join us  
Trending Stories
1
बारामतीचं राजकीय तापमान वाढणार: अजित पवारांना शह देण्यासाठी शरद पवार मैदानात; आज ६ ठिकाणी सभा!
2
आजपासून महायुतीच्या प्रचाराचा प्रारंभ; पहिली सभा कोल्हापुरात, मुख्यमंत्र्यांसह दोन्ही उपमुख्यमंत्री उपस्थित राहणार!
3
Maharashtra Election 2024: हीना गावितांमुळे शिंदेंची शिवसेना अडचणीत; 'हे' आहे बंडखोरीचं कारण
4
Anil Vij : "... म्हणून प्रशासनाने माझा जीव घेण्याचा प्रयत्न केला", अनिल विज यांचा मोठा दावा
5
Crime Video: मुख्याध्यापकाची गोळ्या घालून हत्या; हादरवून टाकणारी घटना कॅमेऱ्यात कैद
6
पुणे जिल्ह्यातील अनेक मतदारसंघात मविआत बंडखोरी; कोणत्या मतदारसंघात कसं आहे चित्र?
7
'भूल भूलैय्या ३'ने 'सिंघम अगेन'ला केलं धोबीपछाड! Box Office कलेक्शनमध्ये कार्तिक आर्यनचा सिनेमा ठरला सरस
8
इस्रायलचा सीरियाच्या राजधानीजवळ 'एअरस्टाईक'; दमास्कसमध्ये हिज्बुल्लाच्या तळांना केलं लक्ष्य
9
तेजीची हवा निघाली...! दिवाळी संपताच जोरदार आपटले सोने-चांदी! पटापट चेक करा कशी असेल आजची स्थिती?
10
"जिवंत राहायचं असेल तर...", अभिनेता सलमान खानला पुन्हा लॉरेन्स बिश्नोई गँगची धमकी
11
Noel Tata Joins Tata Sons : टाटा कुटुंबात १३ वर्षांत पहिल्यांदा झालं 'हे' काम, रतन टाटांच्या निधनानंतर काय बदललं?
12
"महायुतीत मुख्यमंत्री पदासाठी कुठलीही रस्सीखेच नाही, कुणीही मागणी केलेली नाही"; फडणवीस स्पष्टच बोलले
13
IPL 2025 मेगा लिलाव कधी होणार? समोर आली महत्त्वाची अपडेट; स्टार खेळाडू होणार मालामाल
14
मधुरिमाराजेंची लढण्यापूर्वीच माघार, काँग्रेस आता राजेश लाटकरांना पाठिंबा देणार?
15
Bhaubeej 2024 : रिंकू राजगुरूने लाडक्या भावाबरोबर साजरी केली भाऊबीज, पाहा फोटो
16
बर्थडे दिवशी किंग कोहलीचा खास अंदाज; अनुष्कासोबत या ठिकाणी झाला स्पॉट (VIDEO)
17
राज्यात ‘एमआयएम’चे १५ उमेदवार, एकाला पाठिंबा, मुस्लिम मतविभाजन टाळण्यासाठी कमी उमेदवार
18
आजचे राशीभविष्य, ५ नोव्हेंबर २०२४ : घरात आनंदाचे वातावरण राहील, अपूर्ण कामे तडीस जातील
19
अमेरिका आज निवडणार नवा राष्ट्राध्यक्ष, ट्रम्प-हॅरिस यांच्यात हाेणार ऐतिहासिक लढत
20
Suzlon Shares: वर्षभराच्या उच्चांकापेक्षा २२ टक्क्यांनी घसरला शेअर; खरेदीची संधी की आणखी घसरणार भाव?

अवैध गौण खनिज उत्खनन, दंडवसुलीवरुन वनविभाग संशयाच्या भोवऱ्यात

By ऑनलाइन लोकमत | Published: August 16, 2018 4:29 PM

शासन ध्येयधोरणानुसार वनजमिनीतून निघालेल्या अवैध उत्खन्ननाद्वारे गौण खनिजाची दंडात्मक रक्कम केवळ 200 रूपये प्रति घनमिटरप्रमाणे वसुली केली जाते. नियमानुसार 10 हजार 800 रूपये प्रति घनमीटर दंडाची रक्कम वसूल करणे आवश्यक आहे

अमरावती : शासन ध्येयधोरणानुसार वनजमिनीतून निघालेल्या अवैध उत्खन्ननाद्वारे गौण खनिजाची दंडात्मक रक्कम केवळ 200 रूपये प्रति घनमिटरप्रमाणे वसुली केली जाते. नियमानुसार 10 हजार 800 रूपये प्रति घनमीटर दंडाची रक्कम वसूल करणे आवश्यक आहे. मात्र, संबंधित वनाधिकारी ‘वनगुन्हा तडजोड’च्या नावे गेल्या 37 वर्षांपासून कोट्यवधी रूपयांच्या महसूल वसुलीला छेद देत असल्याचे वास्तव समोर आले आहे.

वनजमिनीतून अवैध वाळू, खडी, दगड, माती किंवा दगड पावडर वाहतूक किंवा निदर्शनास आल्यास वाहनांसह व्यक्तिंविरूद्ध वनसंवर्धन कायदा, 1980 मधील कलम 2 (अ) ते (ड), 3 (ब), भारतीय वनकायदा 1927 कलम 26, 33, 35, 66, 69 वनगुन्हे जारी करण्याची नियमावली आहे. तसेच राज्य शासन अधिसूचना 11 मे 2015 मधील तरतुदीनुसार दर वसुली आणि राज्य शासन अधिसूचना 12 जून 2015 नुसार बाजारभावाचे पाचपट दंड रक्कम वसूल करणे आवश्यक आहे. मृद शास्त्र सॉईल सायन्सनुसार मातीचा 1 इंच थर तयार होण्यासाठी एक हजार वर्षांचा कालावधी लागतो. त्याचे मूल्य गृहीत धरून वनजमिनीतून अवैध गौण खनिज उत्खन्नन झाल्यास प्रति घनमीटर 10800 रूपये याप्रमाणे मूळ गौण खनिजाची दंडात्मक रक्कम वसूल करण्यासाठी वनाधिकाऱ्यांनी  कार्यवाही करणे अपेक्षित आहे. मात्र, गेल्या 37 वर्षांत राज्याच्या वनविभागात अवैध गौण खनिजाचे प्रकरण उघडकीस आल्यास केवळ गुन्ह्यापोटी दंडाची रक्कम वसूल करून ‘तेरी भी चूप, मेरी भी चूप’ असा कारभार सुरू आहे. हा प्रकार देशद्रोहासमान असून दोषी अधिकाऱ्यांवर कठोर स्वरूपाची फौजदारी कारवाई केल्यानंतरच त्याला आळा बसेल, हे सत्य आहे.

‘वन’ संज्ञेच्या जमिनीतून केंद्र सरकारच्या पूर्वपरवानगी शिवाय गौण खनिजाचे उत्खन्नन केल्यास वनगुन्हे दाखल करणे अनिवार्य आहे. परंतु, वन अधिकारी बहुतांश प्रकरणी अजामीनपात्र तसेच दखलपात्र वनगुन्हे जारी करतात. इतर फौजदारी कायद्यातील तरतुदीप्रमाणे गुन्हे नोंदवित नाहीत. गौण खनिजाचे राजस्व शुल्क व बाजारभावाच्या किमतीच्या पाचपट दंड वसूल करतेवेळी वनगुन्हा तडजोडप्रकरणी वापरले जात नाही. या गंभीर बाबीला उपवनसंरक्षक, सहायक वनसंरक्षक, वनक्षेत्रपाल दर्जाचे अधिकारी जबाबदार आहेत. त्यामुळे वनहद्दीतून अवैध गौण खनिज उत्खन्नन करणाऱ्या माफियांना कायद्याचा धाक राहिलेला नाही, हे चित्र राज्यभरात आहे.

असे आहेत अवैध गौण खनिज दंड वसुलीचे निकषराजस्व शुल्क    बाजारभाव पाचपट दंड    एकूणवाळू- 1100         49500            50600खडी- 550           8450             9000दगड- 550           4905             5455  माती- 550           2000             2550दगड पावडर- 550     4905              5455

वनजमिनीतून अवैध गौण खनिज उत्खनन वनगुन्ह्याचे दंडात्मक प्रकरण तपासले जातील. यात काही नियमबाह्य आढळल्यास चौकशीअंती संबंधितांवर कायदेशीर कारवाई करू. उमेश अग्रवाल,प्रधान मुख्य वनसंरक्षक, नागपूर 

टॅग्स :Amravatiअमरावतीforest departmentवनविभागforestजंगल