शहरं
Join us  
Trending Stories
1
'काँग्रेसचा खरा चेहरा समोर आला', मल्लिकार्जुन खर्गेंच्या 'त्या' वक्तव्यावर PM मोदींचा घणाघात
2
अंधेरी पूर्वेत पंधरा ते वीस दुकानांना भीषण आग;कामगार अडकल्याची भीती, अग्निशमनच्या गाड्या दाखल
3
जम्मू-काश्मीरमध्ये पुन्हा टार्गेट किलींग; 2 बिगर कश्मिरी मजुरांवर दहशतवाद्यांचा गोळीबार
4
पाकिस्तानचे अध्यक्ष आसिफ अली झरदारी यांच्या पायाला दुखापत, दुबईत विमानातून उतरताना अपघात झाला
5
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024: काटेवाडीत पाडवा का साजरा करणार? अजित पवारांनी कारणच सांगितलं, म्हणाले...
6
कॅनडामध्ये सुपरलॅबचा भंडाफोड, मोठ्या प्रमाणात ड्रग्ज आणि शस्त्रे जप्त, भारतीय वंशाच्या व्यक्तीला अटक
7
३०० कंटेनरचे सामूदायिक लक्ष्मीपूजन; सांगवीच्या तरुणांकडे ४५० कंटेनरची मालकी
8
"बाळासाहेब असते तर थोबाड फोडलं असतं"; अरविंद सावंतांच्या वक्तव्यावर CM शिंदेंची प्रतिक्रिया
9
ऐन दिवाळीत मतदारांपर्यंत पोहचण्यासाठी दोन्ही पवारांची धावाधाव
10
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : सांगली विधानसभेत महाविकास आघाडीला धक्का! जयश्री पाटील निवडणूक लढवण्यावर ठाम
11
Maharashtra Election 2024: नाशिक पूर्वमध्ये थेट सामना; अन्य तीन मतदारसंघात तिरंगी, चौरंगी लढत
12
Muhurat Trading : मुहूर्त ट्रेडिंगनंतर तेजीसह बाजार बंद, 'या' १० शेअर्समध्ये जोरदार खरेदी, गुंतवणूकदारांनी कमावले ४ लाख कोटी
13
Mumbai Crime: फटाके फोडण्याच्या वादातून तरुणाची हत्या, मुंबईतील धक्कादायक घटना
14
जरांगेंच्या यादीला ओबीसींची यादी तयार, जो तो उठतोय त्यांनाच भेटायला जातोय; लक्ष्मण हाकेंनी रणशिंग फुंकले
15
किंग कोहलीची 'विराट' चूक; मैदानात थांबण्यापेक्षा चोरटी धाव घेण्याच्या नादात फसला (VIDEO)
16
पोस्टर'वार'! योगी आदित्यनाथ यांच्या 'बटेंगे तो कटेंगे'ला अखिलेश यादवांकडून पलटवार
17
भीषण! पाकिस्तानमध्ये मोठा बॉम्बस्फोट; ५ शाळकरी मुलं आणि एका पोलिसासह ७ जणांचा मृत्यू
18
'लॉरेन्स बिश्नोईने मला लवकर मारावे...', खासदार पप्पू यादव असं का म्हणाले?
19
IND vs NZ, 3rd Test Day 1 Stumps : फलंदाजांमुळे टीम इंडिया अडचणीत; ८६ धावांत गमावल्या ४ विकेट्स
20
"चुकीची चिठ्ठी काढणारा पोपट, आजपर्यंत...!"; शंभूराज देसाई यांचा संजय राऊतांना टोला

Adhik Maas 2020 : अधिक मास म्हणजे काय?... या 'बोनस' महिन्यात काय करावं, काय टाळावं?... जाणून घ्या 

By ज्योत्स्ना गाडगीळ | Published: September 17, 2020 5:42 PM

Adhik Maas 2020 कोरोनाने २०२० वर्ष गिळंकृत केले. त्यात अनेक कामांना, उद्योगांना खीळ बसली, तरीदेखील मनुष्याने हार न मानता 'पुनश्च हरि ओम' म्हणत कामाला सुरुवात केली. अशातच अधिक मासाचा योग म्हणजे पर्वणीच!

ठळक मुद्देदर तीन वर्षांनी येणाऱ्या 'अधिक मासाला' भगवान विष्णूंच्या नावे 'पुरुषोत्तम मास' असेही संबोधिले जाते. चैत्र ते अश्विन या महिन्यांमध्ये अधिक मास येतो. मार्गशीर्ष, पौष, माघ या महिन्यात अधिक मास येत नाही. या महिन्यात शक्य तेवढे धार्मिक विधी, पूजा पाठ करावेत. 

ज्योत्स्ना गाडगीळ 

दरवर्षी पितृपंधरवड्यापाठोपाठ नवरात्र सुरू होते. मात्र, यंदा १८ सप्टेंबर ते १६ ऑक्टोबर या कालावधीत अधिक मास असणार आहे. त्यालाच `मलमास' किंवा 'पुरुषोत्तम मास' असेही प्रामुख्याने म्हटले जाते. मलमास म्हणजे असा महिना, ज्यात सूर्यसंक्रांत होत नाही. अर्थात,  सूर्याचा राशीबदल होत नाही. अशा अतिरिक्त आलेल्या महिन्याला कोणीही स्वामी नसल्याने 'मलमासाने' भगवान महाविष्णूंना आपली जबाबदारी स्वीकारण्याची विनंती केली आणि त्यांनी ती मान्यदेखील केली. म्हणून दर तीन वर्षांनी येणाऱ्या 'अधिक मासाला' भगवान विष्णूंच्या नावे 'पुरुषोत्तम मास' असेही संबोधिले जाते. 

दर तीन वर्षांनी येणाऱ्या अधिक मासाचे खगोलशास्त्रीय गणित काय ?

काशीनाथ जोशी यांनी `संपूर्ण चातुर्मास' या पुस्तकात संग्रहित केलेल्या माहितीनुसार, सर्वसाधारणपणे तीन वर्षांनी अधिकमास येतो. चैत्रापासून फाल्गुनापर्यंत १२ महिन्यात ३५५ दिवस येतात आणि इंग्रजी कॅलेंडरप्रमाणे किंवा नक्षत्राप्रमाणे सौर वर्षाचे दिवस ३६५ असतात. हे १० दिवस तीन वर्षांनी ३० दिवस झाल्यावर एक महिना अधिक घालून ते पुन्हा सारखे होतात. म्हणजे, दर ३३ महिन्यांनी 'अधिक मास' येतो. 

सूर्य वर्षातील १२ राशींपैकी प्रत्येक महिन्यात एकेक रास बदलतो. प्रत्येक राशीत सूर्य जातो, त्याला संक्रांत म्हणतात. मेष राशीपासून मीन राशीपर्यंत एका वर्षांत १२ संक्रांती होतात. चैत्र महिन्यापासून फाल्गुन महिन्यापर्यंत १२ महिन्यांत प्रत्येक एका महिन्यात संक्रांत असते. यात बदल होत होत ३३ महिन्यांनी असा महिना येतो, की त्यात संक्रांत नसते. अलीकडच्या महिन्यात अमावस्येला संक्रांत असते आणि पुढील महिन्यात प्रतिपदेला संक्रांत येते. त्या बिन संक्रांतीच्या महिन्याला अधिक महिना म्हणतात. अधिक महिन्याला पुढच्या महिन्याचे नाव देतात. जसे, यंदा अश्विन महिना आल्याने अधिक अश्विन मास असे म्हटले जाईल. चैत्र ते अश्विन या महिन्यांमध्ये अधिक मास येतो. मार्गशीर्ष, पौष, माघ या महिन्यात अधिक मास येत नाही. पण, फाल्गुनात क्वचित येऊ शकतो.  यावरून आपल्याला पूर्वजांच्या सखोल अभ्यासाचा अंदाज येऊ शकतो. 

अधिक मास अर्थात 'बोनस महिना'. 

कोरोनाने २०२० वर्ष गिळंकृत केले. त्यात अनेक कामांना, उद्योगांना खीळ बसली, तरीदेखील मनुष्याने हार न मानता `पुनश्च हरि ओम' म्हणत कामाला सुरुवात केली. अशातच अधिक मासाचा योग म्हणजे पर्वणीच! नैराश्याने, अपयशाने, आजाराने ग्रासलेल्या जीवाला अधिक मासाच्या निमित्ताने आध्यात्मिक बैठक करण्याची सुवर्णसंधी लाभली आहे. 

शाळेत पेपर संपता संपता, परिक्षकांनी १० मिनिटांचा अवधी वाढवून दिला, तर जो आनंद होतो, तोच आनंद अधिक मासातून मिळवण्याचा प्रयत्न करता येईल. हा कालावधी धार्मिक अनुष्ठानासाठी वापरून पुण्यसंचय करता येईल. 

अधिक मासात काय करावे? 

साक्षात भगवान महाविष्णूंनी या मासाची जबाबदारी घेतल्यामुळे त्यांच्या अध्यक्षतेखाली या महिन्यातील व्यवहार चालणार आहेत, याची नोंद घ्यावी. 

>> हाताने काम आणि मुखाने नाम घेत, सत्कार्यात शारीरिक, मानसिक, आर्थिक गुंतवणूक करावी. 

>> या महिन्यात शक्य तेवढे धार्मिक विधी, पूजा पाठ करावेत. 

>> स्तोत्रपठणामुळे सकारात्मक ऊर्जा निर्माण होते. म्हणून अधिक मासात अधिकाधिक स्तोत्रपठण करून सकारात्मकता वाढवावी.

>> अधिक मासात गरजवंताला यथाशक्ती दानधर्म करावा. सामाजिक संस्थांमध्ये सेवा, शुश्रुषा करावी. अशी सेवा देवाच्या पायाशी चटकन रूजू होते. 

>> मन विषयांमध्ये न गुंतवता, शक्य तेवढे हरिनाम घेऊन आपली दैनंदिन कामे पार पाडावीत. 

अधिक मासात काय करू नये?

वर म्हटल्याप्रमाणे, हा महिना बोनस मिळाला आहे. त्याचा वापर काटेकोरपणे केला पाहिजे. तरच या अधिक महिन्याची बचत होऊन भविष्यात त्याचे व्याज मिळवता येईल.

>> लग्न, कार्ये, मुंज, साखरपुडा किंवा अन्य कोणतीही मंगल कार्ये अधिक मासात करू नयेत. फार तर, या समारंभाचे मुहूर्त या मासात निश्चित करता येतील.

>> गृहखरेदी, वास्तुखरेदी, वाहन खरेदी इ. मोठी आर्थिक गुंतवणूक असलेल्या गोष्टी अधिक मासात करू नये. मात्र, त्यासंबंधी बोलणी या मासात पार पाडता येतील.

>> नवीन ठिकाणी देवदर्शनाला न जाता, आपल्या नेहमीच्या मंदिरातील देवाची किंवा देव्हाऱ्यातील देवाची यथासांग पूजा करावी.

विशेष योग

यंदा लीप वर्ष आणि अधिक मास एकाच वर्षात आले आहेत. हा योग जवळपास १६० वर्षांनी जुळून आला आहे. तसेच, २०३९ मध्ये या योगाची पुनरावृत्ती होईल असे पंचांगात म्हटले आहे. अशा जुळून आलेल्या योगाचे पुण्य पदरात पाडून घेऊया.

टॅग्स :Adhik Maasअधिक महिना