शहरं
Join us  
Trending Stories
1
बाळासाहेब थोरातांच्या हाती राज्याचे अधिकार द्यायला हवे; शरद पवारांचं मोठं वक्तव्य
2
IND vs SA 3rd T20: टीम इंडियाने पुन्हा केली तीच 'आयडिया'! तिलकने खेळ थांबवला अन् आफ्रिकेचा 'गेम' झाला!!
3
इस्रायलचा बेरूतमध्ये मोठा हवाई हल्ला, अनेक इमारतींचे नुकसान, सात मुलांसह २३ जणांचा मृत्यू
4
'शक्तिमान'साठी मुकेश खन्नांनी रणवीर सिंहला केला होता विरोध; म्हणाले, "तो दोन तास..."
5
घसरणीच्या सत्रांनंतर अखेर शेअर बाजारात तेजी, सेन्सेक्स-निफ्टी वधारला; मिडकॅप-स्मॉलकॅप मध्ये खरेदी
6
मुंबईत मोदींच्या सभेसाठी वाहतूक मार्गात बदल; निवडणुकीसाठी काही रस्त्यांवर सहा दिवस नो पार्किंग!
7
भाजपाचे ज्येष्ठ नेते, माजी खासदार हरिश्चंद्र चव्हाण यांचे निधन
8
...तर त्यांच्या कानाखाली फटाके वाजवा, भाषण करताना राज ठाकरे संतापले, कारण काय?
9
"सरकार पाडण्यासाठी आमदारांना ५० कोटींची ऑफर...", मुख्यमंत्र्यांचा भाजपवर आरोप
10
आजचे राशीभविष्य - १४ नोव्हेंबर २०२४, सगळ्या कामात यश मिळाल्याने खूप आनंदी आणि प्रसन्न व्हाल
11
भाजपकडून माझा बुथ, सर्वात मजबूत अभियान, नरेंद्र मोदी साधणार महाराष्ट्रातील १ लाख बुथ प्रमुखांशी संवाद
12
विशेष लेख: न्या. चंद्रचूड मानवी हक्क आयोगाचे नवे अध्यक्ष?
13
कोण आहेत कॅनडातील सर्वात श्रीमंत भारतीय, ज्यांना जगही म्हणतं कॅनडियन वॉरन बफे; पद्मश्रीनंही झालाय सन्मान
14
आजचा अग्रलेख: 'बुलडोझर'ला ब्रेक...
15
धक्कादायक! जळगावात गरोदर महिलेला घेऊन जाणाऱ्या ॲम्बुलन्समध्ये ऑक्सिजन सिलिंडरचा स्फोट; १५० फूट उंच उडाल्या चिंधड्या
16
शिवाजी पार्कवर आवाज कुणाचा?; १७ नोव्हेंबरला सभेसाठी मनसेला मंजुरी मिळण्याची शक्यता
17
मुंबईत प्लास्टिकच्या डब्यात तुकडे करून टाकलेल्या मृतदेहाचे गूढ उकलले; प्रेमसंबंधाच्या विरोधातून हत्या!
18
नागपुरात कार्यकर्तेच बनले फडणवीसांच्या प्रचार मोहिमेचे सारथी
19
मार्कोची फास्टर फिफ्टी; पण शेवटी सूर्याची सेना जिंकली! आता फक्त टीम इंडियालाच मालिका विजयाची संधी
20
"आत टाका म्हणजे पक्षात टाका हे लोकांना कळलंच नाही"; ईडी कारवायांवरुन राज ठाकरेंची मिश्किल टिप्पणी

Hanuman Jayanti 2021 : हनुमान आणि लक्ष्मणाचे भांडण झाले, ते सोडवताना राम आणि शिवशंकराचे भांडण जुंपले; वाचा ही लोककथा!

By ऑनलाइन लोकमत | Published: April 27, 2021 12:22 PM

Hanuman Jayanti 2021 : हनुमानाला भगवान शंकराकडून श्रीरामाकडे सेवक म्हणून पाठवण्यात आले. त्या दिवसापासून हनुमानाचा शंकराशी असलेला संबंध संपुष्टात आला व तो रामभक्त बनला.

हनुमान हा मूळचा शंकराचा सेवक होता, अशी कल्पना बंगालकडील शैव सांप्रदायात रूढ झालेली दिसते. अनेक बंगाली कवींनी `शिव-राम युद्ध' काव्यस्वरूपात वर्णिले आहे. मुळात शिवाचे आणि रामाचे युद्ध का झाले, त्याचा परिणाम काय झाला?

यासंबंधी असे सांगण्यात येते, की वनवासात असताना लक्ष्मण नेहमी रामासाठी फळे आणि कंदमुळे आणण्यासाठी रानावनात जात असे. एकदा तो शंकराच्या उद्यानात गेला. त्या उपवनाचा रक्षणकर्ता हनुमान होता. त्याने लक्ष्मणाला हटकले, तेव्हा त्या दोघांत युद्ध जुंपले. बराच काळा झाला, कोणी मागे हटेना. ते दोघे अहोरात्र लढत होते. 

लक्ष्मणाला उशीर झालेला पाहून श्रीराम त्याचा शोध घेत त्या उद्यानाजवळ आले. तिकडून शंकरही तेथे आले. परिणामी राम आणि शंकर यांचे युद्ध सुरू झाले. दोघेही तुल्यबळ असल्याने दोघांमध्ये समेट झाला. समेटाच्या अटीप्रमाणे हनुमानाला भगवान शंकराकडून श्रीरामाकडे सेवक म्हणून पाठवण्यात आले. त्या दिवसापासून हनुमानाचा शंकराशी असलेला संबंध संपुष्टात आला व तो रामभक्त बनला. हनुमान शंकराच्या सेवक-स्वामी संबंधाविषयी असा किंवा वेगळ्या प्रकारचा घटनाक्रम सांगणारी कथा शिवपुराणात आढळत नाही. 

या कथेचा मूळ आधार मग कोणताही असो, एक गोष्ट मात्र स्पष्ट दिसते, की वायुतनय हनुमान हा रुद्राचा म्हणजे पर्यायाने शंकराचा अवतार मानला जातो, ही कल्पना फार प्राचीन काळापासून रूढ झालेली आहे. हनुमान रामाचा संबंध लक्षात घेऊन हनुानस्वरूपात शंकर अवतीर्ण झाले किंवा शिवपुराणात सांगितल्याप्रमाणे शंकराचे वीर्य अंजनीच्या गर्भात ठेवल्यामुळे तिला गर्भधारणा झाली व तिच्या पोटी हनुमानाचा जन्म झाला व तो रामाचेी कार्य सिद्ध करण्यासाठीच झाला, ही कल्पना मागून विकसित झाली असावी.

दुसरी गोष्ट यावरून सिद्ध होते, की सेवक म्हणून का होईना शंकरासारख्या देवाशी हनुमानाचा संबंध मानला गेला आहे. दुसऱ्या कोणत्याही वानरांचा नाही. असाही एक विचार मांडता येईल, की पूर्वभारतात प्रथम शैवांचे व शाक्तांचे प्राबल्य होते. नंतर वैष्णव संप्रदाय आघाडीवर पोहोचला. तेव्हा शंकर राम तुल्यबळ दाखवण्यात दोघांचाही मान सारखा राखला गेला असून हनुमानासारखा महापराक्रमी वीर पुरुष मूळचा आमचाच, असे मागे पडत चाललेल्या शैवांना अभिमानाने सांगता येण्यासारखी सोयही या कथेकरवी करून ठेवली असावी. 

याबरोबरच आणखी एक कथा सांगितली जाते, ती म्हणजे भगवान शंकरांनी केलेल्या हलाहल प्राशनाची. समुद्र मंथनातून निघालेले हलाहल प्राशन केल्यावर भगवान शंकरांच्या अंगाचा दाह झाला. सर्व उपायाअंती `राम' नामाची मात्रा लागू पडली. तेव्हाच भगवान शंकरांनी ठरवून टाकले, की पुढच्या अवतार कार्यात रामाचा सेवक म्हणून मीदेखील अवतार घेईन. विष्णूंच्या सातव्या राम अवताराच्या वेळी रुद्राने अकरावा अवतारा हनुमानाच्या रूपाने घेतला आणि हनुमान रामसेवक झाला.  

टॅग्स :Hanuman Jayantiहनुमान जयंती