प्रत्येक महिन्याच्या कृष्ण पक्षातील चतुर्थी तिथीला संकष्टी चतुर्थी व्रत केले जाते. हिंदू धर्मात हे व्रत अत्यंत महत्त्वाचे मानले जाते. फाल्गुन मास अर्थात मराठी वर्षातला शेवटचा महिना आणि त्यात आलेली ही चतुर्थी भालचंद्र संकष्ट चतुर्थी म्हणून ओळखली जाते. तसेच या व्रताचे पालन केल्याने श्रीगणेशाच्या कृपेने सर्व प्रलंबित कामे पूर्ण होऊ लागतात आणि जीवनात यश प्राप्त होते.
भालचंद्र संकष्ट चतुर्थी हे नाव का?
भालचंद्र हे नाव गणेशाला मिळाले कारण त्याने आपल्या पित्याप्रमाणे डोक्यावर चंद्र धारण केला. त्याची शीतलता बाप्पाच्या चेहऱ्यावर कायम दिसते. बाप्पाने चंद्राला धारण करणे हा चंद्राचा गौरव! आणि तीच ओळख या व्रताला मिळाली.
भालचंद्र चतुर्थी चंद्रोदय
फाल्गुन महिन्यातील कृष्ण पक्षातील चतुर्थी तिथीला भालचंद्र संकष्टी चतुर्थी व्रत केले जाईल. कॅलेंडरनुसार, यावर्षी ही तारीख २८ मार्च रोजी संध्याकाळी ६.५६ मिनिटांनी सुरू होईल आणि २९ मार्च रोजी रात्री ८.२० मिनिटांनी संपेल. चंद्रोदयाच्या आधारावर २८ मार्च २०२४ रोजी संकष्टी चतुर्थी व्रत केले जाईल आणि चंद्रोदय झाल्यावर उपास सोडला जाईल. तर चंद्रोदयाची वेळ रात्री ९.२८ मिनिटांची आहे.
संकष्टीनिमित्त शुभ कार्यासाठी शुभ मुहूर्त
पंचांगानुसार २८ मार्च २०२४ रोजी भालचंद्र संकष्टी चतुर्थीच्या दिवशी सकाळी १०.५४ ते दुपारी १२.२६ पर्यंत पूजेचा शुभ मुहूर्त असेल. पूजेचा शुभ मुहूर्त संध्याकाळी ५.०४ ते ६.३७ पर्यंत आहे.
भालचंद्र संकष्टी चतुर्थीचे महत्त्व
हिंदू धर्मात, भगवान गणेश ही पहिली पूजनीय देवता मानली जाते आणि कोणत्याही शुभ कार्यापूर्वी त्यांची पूजा अनिवार्य आहे. श्रीगणेशाच्या आशीर्वादाने कोणतेही काम केल्यास यश मिळते, असे म्हटले जाते. संकष्टी चतुर्थीचे व्रत देखील गणपतीला समर्पित केले जाते आणि या दिवशी त्याची विधीपूर्वक पूजा केली जाते. भालचंद्र संकष्टी चतुर्थीचे व्रत पाळल्याने जीवनात सुख, समृद्धी आणि समृद्धी येते. यासोबतच कोणत्याही कामात येणारे अडथळे दूर होतात आणि यशाचा मार्ग खुला होतो.
अशी करा उपासना :
संकष्टीची उपासना : या दिवशी उपासाइतकेच उपासनेलाही महत्त्व असते. देवाची करुणा भाकावी, त्याच्या सान्निध्यात राहावे, पूजा करावी, अभिषेक करावा. यामुळे पूजेत मन एकाग्र होते. बाह्य विश्वाचा विसर पडतो. मुखी नाम यावे, याकरीता 'ओम गं गणपतये नम:' या मंत्राचा जप करावा. अथर्वशीर्ष पाठ असल्यास त्याची ११ किंवा २१ आवर्तने करावी. अगदीच शक्य नसल्यास एकदातरी भक्तीभावाने अथर्वशीर्ष म्हणावे अथवा श्रवण करावे. आपली ईच्छा देवासमोर प्रगट करावी आणि ईच्छापूर्ती होण्यासाठी देवाकडे प्रार्थना करावी. ईच्छेमागील हेतू शुद्ध असेल आणि आपले कर्म चांगले असेल, तर गणरायाची कृपा लाभण्यास वेळ लागत नाही!