शहरं
Join us  
Trending Stories
1
बारामतीचं राजकीय तापमान वाढणार: अजित पवारांना शह देण्यासाठी शरद पवार मैदानात; आज ६ ठिकाणी सभा!
2
आजपासून महायुतीच्या प्रचाराचा प्रारंभ; पहिली सभा कोल्हापुरात, मुख्यमंत्र्यांसह दोन्ही उपमुख्यमंत्री उपस्थित राहणार!
3
Maharashtra Election 2024: हीना गावितांमुळे शिंदेंची शिवसेना अडचणीत; 'हे' आहे बंडखोरीचं कारण
4
Anil Vij : "... म्हणून प्रशासनाने माझा जीव घेण्याचा प्रयत्न केला", अनिल विज यांचा मोठा दावा
5
Crime Video: मुख्याध्यापकाची गोळ्या घालून हत्या; हादरवून टाकणारी घटना कॅमेऱ्यात कैद
6
पुणे जिल्ह्यातील अनेक मतदारसंघात मविआत बंडखोरी; कोणत्या मतदारसंघात कसं आहे चित्र?
7
'भूल भूलैय्या ३'ने 'सिंघम अगेन'ला केलं धोबीपछाड! Box Office कलेक्शनमध्ये कार्तिक आर्यनचा सिनेमा ठरला सरस
8
इस्रायलचा सीरियाच्या राजधानीजवळ 'एअरस्टाईक'; दमास्कसमध्ये हिज्बुल्लाच्या तळांना केलं लक्ष्य
9
तेजीची हवा निघाली...! दिवाळी संपताच जोरदार आपटले सोने-चांदी! पटापट चेक करा कशी असेल आजची स्थिती?
10
"जिवंत राहायचं असेल तर...", अभिनेता सलमान खानला पुन्हा लॉरेन्स बिश्नोई गँगची धमकी
11
Noel Tata Joins Tata Sons : टाटा कुटुंबात १३ वर्षांत पहिल्यांदा झालं 'हे' काम, रतन टाटांच्या निधनानंतर काय बदललं?
12
"महायुतीत मुख्यमंत्री पदासाठी कुठलीही रस्सीखेच नाही, कुणीही मागणी केलेली नाही"; फडणवीस स्पष्टच बोलले
13
IPL 2025 मेगा लिलाव कधी होणार? समोर आली महत्त्वाची अपडेट; स्टार खेळाडू होणार मालामाल
14
मधुरिमाराजेंची लढण्यापूर्वीच माघार, काँग्रेस आता राजेश लाटकरांना पाठिंबा देणार?
15
Bhaubeej 2024 : रिंकू राजगुरूने लाडक्या भावाबरोबर साजरी केली भाऊबीज, पाहा फोटो
16
बर्थडे दिवशी किंग कोहलीचा खास अंदाज; अनुष्कासोबत या ठिकाणी झाला स्पॉट (VIDEO)
17
राज्यात ‘एमआयएम’चे १५ उमेदवार, एकाला पाठिंबा, मुस्लिम मतविभाजन टाळण्यासाठी कमी उमेदवार
18
आजचे राशीभविष्य, ५ नोव्हेंबर २०२४ : घरात आनंदाचे वातावरण राहील, अपूर्ण कामे तडीस जातील
19
अमेरिका आज निवडणार नवा राष्ट्राध्यक्ष, ट्रम्प-हॅरिस यांच्यात हाेणार ऐतिहासिक लढत
20
Suzlon Shares: वर्षभराच्या उच्चांकापेक्षा २२ टक्क्यांनी घसरला शेअर; खरेदीची संधी की आणखी घसरणार भाव?

संतांच्या लेखणीतून उतरलेले विश्वाचे आर्त संगीताच्या माध्यमातून 'यांनी' लोकांच्या हृदयात पोहोचवले!

By ऑनलाइन लोकमत | Published: October 26, 2021 2:35 PM

आला आला वारा, आज गोकुळात रंग, अजि सोनियाची दिनु, शिवकल्याण राजा, केव्हा तरी पहाटे, कशी काळ नागिणी, चांदणे शिंपीत जाशी, तिन्हीसांजा सखे मिळाल्या, ये रे घना, जिवलगा राहिले दूर घर माझे, ही वाट दूर जाते, अशा अनवट, अवघड परंतु सुमधूर चालींसाठी ओळखले जाणारे, पं. हृदयनाथ मंगेशकर यांचा आज वाढदिवस. 

मास्टर दिनानाथ मंगेशकर यांचे सुपुत्र पं. हृदयनाथ मंगेशकर यांना जेमतेम पाच वर्षे वडिलांचा सहवास मिळाला. त्यांच्या पश्चात उस्ताद अमीरखाँ यांच्याकडून त्यांनी शास्त्रीय संगीताची घेतलेली तालीम घेतली. तसेच समकालीन संगीतकारांच्या स्वररचनांचा हृदयनाथांनी केलेला अभ्यास  केला.त्या अभ्यासातून हृदयनाथांनी स्वतंत्र संगीत शैली विकसित केली. वयाच्या अवघ्या चौदाव्या वर्षी ‘निसदिन बरसात नैन हमारे’ व ‘बरसे बूंदिया सावन की’ या भक्तिगीतांना चाल बांधली. ती गाणी लोकप्रियदेखील झाली. हृदयनाथांना ख्यातनाम संगीतकारांचा सहवास लाभला. त्या सहवासात त्यांचे सांगितिक ज्ञान आणखी विकसित झाले. त्यांनी आपल्या प्रयोगशील पद्धतीतून संगीताला वेगवेगळ्या पद्धतीने साज चढवला. त्यात भारतीय शास्त्रीय संगीत, लोकसंगीत तसेच पाश्चिमात्य संगीत यांचा मिलाप होता.

भारतरत्न लता मंगेशकर, आशा भोसले, उषा मंगेशकर आणि मीना खडीकर यांच्या पाठीवरचा सर्वात धाकटा भाऊ आणि मंगेशकर घराण्याचे हृदय म्हणून घरचे त्यांना `बाळ' अशी प्रेमळ  साद घालत असत. सरस्वतीच्या लेकी, गानसमाज्ञी बहिणींच्या पाठोपाठ आपलीही सांगितिक कारकिर्द घडवताना हाच बाळ पुढे संगीत क्षेत्रात 'बाळासाहेब' म्हणून नावरूपाला आला. शंकराचार्यांनी तर, संगीताला वाहून घेतलेल्या या `हृदयाला', 'भावगंधर्व' अशी उपाधी दिली. तसेच पं. भीमसेन जोशी व पं. जसराज यांनी `पंडीत' असा सन्मान केला.

हृदयनाथांच्या संगीतात अनेक संतांचे अभंग, ओव्या, विराणी यांचा तर समावेश आहेच, शिवाय अनेक प्रसिद्ध कविंच्या कवितांना त्यांनी संगीताचा साज चढवून न्याय मिळवून दिला आहे. त्यांनी संगीतबद्ध केलेली गाणी ऐकायला जेवढी गोड आहेत, तेवढीच गायला आणि वाजवायला अतिशय अवघड आहे. त्यांनी संगतीबद्ध केलेल्या रचनांचे शिवधनुष्य त्यांच्या ज्येष्ठ भगिनीच पेलवू जाणे. तसे असले, तरीदेखील, किशोरी आमोणकर, अनुराधा पौडवाल, पद्मजा फेणाणी, ज्योत्स्ना हर्डीकर, राधा मंगेशकर आदी गायिकांना आणि सुरेश वाडकर, महेंद्र कपूर, अरुण दाते, रवींद्र साठे आदी गायकांनी हृदयनाथांची गाणी गायली आहेत.

हृदयनाथांच्या संगीताने रसिकांच्या मनात `विश्वाचे आर्त प्रकाशिले' आणि `मी डोलकर' सारख्या कोळीगीतावर तालही धरण्यास भाग पाडले. त्यांचे संगीत ऐकणाऱ्याच्या मनात `मोगरा फुलल्या' वाचून राहत नाही, तसेच स्वा. सावरकरांच्या लेखणीतून उतरलेली `सागरा प्राण तळमळला' या गाण्यातील आर्तता विन्मुख करायला लावते. कविच्या शब्दाचे सामर्थ्य संगीतकाराच्या भूमिकेतून पेलत असताना, हृदयनाथांनी नेहमीच 'या हृदयीचे त्या हृदयी' भावना अलवारपणे पोहोचवल्या. अशा हृदयस्थ संगीतकाराला जन्मदिनाच्या अनेक शुभेच्छा!

 

टॅग्स :Hridaynath Mangeshkarहृदयनाथ मंगेशकर