शहरं
Join us  
Trending Stories
1
भाजपची मोठी घोषणा! मुंबईत मनसेच्या या उमेदवाराला पाठिंबा; पूर्ण ताकदीने प्रचार करणार
2
लाडक्या बहि‍णींना महिन्याला ₹2100, शेतकऱ्यांना कर्जमाफी अन्..CM शिंदेंच्या 10 मोठ्या घोषणा
3
मुंब्र्यात छत्रपती शिवाजी महाराजांचे मंदिर उभारा; फडणवीसांचं उद्धव ठाकरेंना आव्हान
4
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024: कोल्हापूर उत्तरमधील काँग्रेसचा उमेदवार ठरला; सतेज पाटलांसमोर शाहू महाराजांची घोषणा
5
IPL २०२५ च्या मेगा लिलावाचे शहर ठरले; या तारखांना सौदीत २०४ खेळाडू निवडले जाणार
6
Uddhav Thackeray: शिंदेंना वाटले तर चिन्ह द्या, पण शिवसेना माझीच राहणार; उद्धव ठाकरेंचे मोठे वक्तव्य
7
मावळात राज ठाकरेंनी मोठा निर्णय घेतला; अजित पवार गटाच्या बंडखोर उमेदवाराला पाठिंबा जाहीर
8
गुजरातच्या आणंदमध्ये बुलेट ट्रेनचा पूल कोसळला; दोन मजुरांचा मृत्यू, एक जखमी
9
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : "महायुतीची लाडकी बहीण योजना तात्पुरती, आम्ही योजना कायम ठेवणार"; विश्वजीत कदमांचा विरोधकांवर हल्लाबोल
10
महाराष्ट्रापूर्वी झारखंडमध्ये इंडिया आघाडीचा जाहीरनामा; ७ गॅरंटी, महिलांना पैसे देणार
11
पॅरिस ऑलिम्पिकमध्ये महिला बॉक्सरकडून फसवणूक; गोल्ड जिंकलं पण पुरुष असल्याचे उघड झालं
12
कोल्हापूर उत्तरमधून अपक्ष उमेदवार राजेश लाटकर अर्ज मागे घेणार होते, तितक्यात...
13
महाराष्ट्रात कुठे कोणाची ताकद? मुंबई, विदर्भ, मराठवाड्याचे राजकीय समीकरण काय? पाहा...
14
शाहू महाराज खासदारकीचा राजीनामा देणार? सतेज पाटलांनी अपमान केल्याच्या अफवांवर छत्रपतींचे निवेदन...
15
उत्तर महाराष्ट्रातील ११ मतदारसंघात काट्याची लढत; कुठे कुठे बंडखोरांचं आव्हान?
16
ओडिशात धावत्या ट्रेनवर गोळीबार; प्रवाशांमध्ये प्रचंड घबराट, पाहा व्हिडिओ
17
"...तर हार्ट द्या!"; राष्ट्राध्यक्षपदाच्या निवडणुकीला सुरुवात होताच चर्चेत आली इवांका; काय घडलं?
18
Maharashtra Election: राजघराण्यातील तीन व्यक्ती पहिल्यांदाच निवडणुकीच्या रिंगणात आमने-सामने
19
देशातील अशी 'ही' १४ गावं; जिथले ५००० मतदार महाराष्ट्र अन् तेलंगणातही करतात मतदान
20
धक्कादायक! तांत्रिकाच्या सांगण्यावरून संपूर्ण कुटुंब उद्ध्वस्त; वाराणसीत चार जणांच्या हत्येनंतर आत्महत्या

एकेकाळी संतांविरोधात कटकारस्थानाचे केंद्र, पैठणचा ‘कुच्चर ओटा’ आता आकर्षणाचे केंद्र

By प्रशांत तेलवाडकर | Published: August 21, 2023 1:37 PM

कुचाळक्या करणाऱ्यांचा महाअड्डा; संत ज्ञानेश्वर, एकनाथांविरोधात कटकारस्थानाचे केंद्र

छत्रपती संभाजीनगर : चक्रधर स्वामी, संत ज्ञानेश्वर वा संत एकनाथ यांच्या विरोधात षडयंत्र, टिंगल हे आपण ग्रंथात, कथेत वाचले वा ऐकले असेल; पण या महान संतांच्या विरोधात कटकारस्थाने जिथे रचली गेली, तो दक्षिण काशी ‘पैठण’मधील ‘कुच्चर ओटा’ आजही त्या घटनांची साक्ष देत उभा आहे.

गावागावात, गल्लीबोळात ‘कुच्चर ओटे’ असतात; पण कुच्चर ओटा संस्कृतीत आद्य मान द्यायचा झाल्यास तो पैठणच्या मामा चौकातील कुच्चर ओट्याला द्यावा लागेल. याच ओट्यावरच्या कुटाळकीतून सातवाहन काळात ‘गाथासप्तशती’सारखे भव्य काव्य निर्माण झाले. अनेक पैजा लावल्या गेल्या, चढाओढीतून नवीन इतिहास घडला; पण नंतर ओट्याने आपले रंग बदलले ते चक्रधर स्वामी, संत ज्ञानेश्वर यांच्या काळात. ज्ञानदेव भावंडांना ‘संन्याशाची पोरे’ म्हणून हिणवले तेही याच कुच्चर ओट्यावर बसलेल्या लोकांनी. त्या काळात मनोरंजनाची साधने नव्हती, दैनंदिन कामे आटोपून लोक ओट्यावर बसत व कुचाळक्या करीत.

ज्ञानदेवांवरच्या शुद्धिपत्रांसंबंधात याच कुच्चर ओट्यावर चर्चा होऊन धर्मसभेत आरोप ठेवण्यात आले. या कुटाळक्या करणाऱ्या लोकांनी शांतिब्रह्म एकनाथ महाराजांनाही सोडले नाही. मात्र, हे संत या सर्वांना पुरून उरले. कटकारस्थान करणारे नंतर त्यांना शरण गेले. असा हा ऐतिहासिक कुच्चर ओटा नगर परिषदेने जपून ठेवला आहे. त्यावर लोखंडी जाळी लावल्या आहेत.

सोशल मीडियाने आता कुच्चर ओटे बनले जागतिकयाच ओट्यावरून कित्येक चळवळींची सुरुवातही झालेली आहे. सामाजिक परिवर्तनाचे हे एक केंद्र होते. ही सुद्धा या कुच्चर ओट्याची दुसरी बाजू होय. काळानुरूप बदल म्हणजे सोशल मीडियामुळे कुच्चर ओटे जागतिक बनले आहेत. त्यांची जागा फेसबुक, व्हॉट्सॲप, इंस्टाग्राम, ट्विटरने घेतली आहे.-जयवंत पाटील, पैठणचे ऐतिहासिक स्थळ अभ्यासक

नागदेवतेचे वास्तव्यकुच्चर ओट्यावर दगडी देवळी आहे. त्यावर सुरेख नक्षीकाम असून त्यात नागदेवता विराजमान आहे. सातवाहन काळाच्या आधी पैठणमध्ये नागवंशी लोकांची वसाहत होती. त्यांचे नाग हे दैवत होते. यामुळे त्यांनी ओट्यावर पूजेसाठी अनंत नागदेवतेची देवळी तयार केली, असे अभ्यासकांनी नमूद केले.

टॅग्स :Aurangabadऔरंगाबादspiritualअध्यात्मिक