शहरं
Join us  
Trending Stories
1
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024: काटेवाडीत पाडवा का साजरा करणार? अजित पवारांनी कारणच सांगितलं, म्हणाले...
2
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : सांगली विधानसभेत महाविकास आघाडीला धक्का! जयश्री पाटील निवडणूक लढवण्यावर ठाम
3
Maharashtra Election 2024: नाशिक पूर्वमध्ये थेट सामना; अन्य तीन मतदारसंघात तिरंगी, चौरंगी लढत
4
Muhurat Trading : मुहूर्त ट्रेडिंगनंतर तेजीसह बाजार बंद, 'या' १० शेअर्समध्ये जोरदार खरेदी, गुंतवणूकदारांनी कमावले ४ लाख कोटी
5
Mumbai Crime: फटाके फोडण्याच्या वादातून तरुणाची हत्या, मुंबईतील धक्कादायक घटना
6
जरांगेंच्या यादीला ओबीसींची यादी तयार, जो तो उठतोय त्यांनाच भेटायला जातोय; लक्ष्मण हाकेंनी रणशिंग फुंकले
7
किंग कोहलीची 'विराट' चूक; मैदानात थांबण्यापेक्षा चोरटी धाव घेण्याच्या नादात फसला (VIDEO)
8
पोस्टर'वार'! योगी आदित्यनाथ यांच्या 'बटेंगे तो कटेंगे'ला अखिलेश यादवांकडून पलटवार
9
भीषण! पाकिस्तानमध्ये मोठा बॉम्बस्फोट; ५ शाळकरी मुलं आणि एका पोलिसासह ७ जणांचा मृत्यू
10
'लॉरेन्स बिश्नोईने मला लवकर मारावे...', खासदार पप्पू यादव असं का म्हणाले?
11
IND vs NZ, 3rd Test Day 1 Stumps : फलंदाजांमुळे टीम इंडिया अडचणीत; ८६ धावांत गमावल्या ४ विकेट्स
12
"चुकीची चिठ्ठी काढणारा पोपट, आजपर्यंत...!"; शंभूराज देसाई यांचा संजय राऊतांना टोला
13
AUS vs PAK : "ऑस्ट्रेलियात पाकिस्तानने एक सामना जिंकला तर...", अक्रमने आपल्याच संघाची लाज काढली
14
मल्लिकार्जुन खरगेंनी कर्नाटक सरकारवर ताशेरे ओढले,मुख्यमंत्र्यांनी दिले स्पष्टीकरण; नेमकं प्रकरण काय?
15
ऐन सणासुदीच्या-निवडणुकीच्या काळात मावळ हादरले! पवन मावळातील ३० वर्षीय तरुणाची दगडाने ठेचून हत्या
16
Maharashtra Election 2024: दादा भुसे विरुद्ध अद्वय हिरे; दुभंगलेल्या शिवसेनेचे अस्तित्व पणाला
17
Washington Sundar वर का आली सहकाऱ्यांची जर्सी घालून खेळण्याची वेळ? जाणून घ्या त्यामागचं कारण
18
"माहिमची जागा भाजपाकडे असती तर एका मिनिटात निर्णय घेतला असता, आता..." बावनकुळेंचं मोठं विधान
19
ऐकावं ते नवलंच! हेमंत सोरेन यांचे वय 5 वर्षात 7 वर्षांनी वाढले, भाजपने साधला निशणा...
20
भाजपची 'चाणक्य नीती'? १७ इच्छुकांचे तिकीट पक्के; शिंदे गट-अजित पवार गटातून संधी!

साडेतीनशे वर्षांपूर्वीच्या अवशेषांची ‘स्मार्ट’जपणूक !

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Published: August 14, 2021 4:05 AM

औरंगाबाद : जुने औरंगाबाद शहर कोणत्याही हल्ल्यापासून, अतिक्रमणापासून सुरक्षित रहावे म्हणून साडेतीनशे वर्षांपूर्वी पाच वेगवेगळ्या संरक्षण भिंती उभारण्यात आल्या ...

औरंगाबाद : जुने औरंगाबाद शहर कोणत्याही हल्ल्यापासून, अतिक्रमणापासून सुरक्षित रहावे म्हणून साडेतीनशे वर्षांपूर्वी पाच वेगवेगळ्या संरक्षण भिंती उभारण्यात आल्या होत्या. शहरीकरणामुळे हा ऐतिहासिक वारसा हळूहळू लुप्त पावत आहे. औरंगाबाद स्मार्ट सिटी डेव्हलपमेंट काॅर्पोरेशनने हा वारसा अत्यंत ‘स्मार्ट’ पद्धतीने जपण्यास सुरुवात केली आहे. नौबत दरवाजा ते काळा दरवाजादरम्यान असलेल्या तटबंदीला गतवैभव प्राप्त करून देण्याचे काम सुरू आहे. विशेष बाब म्हणजे डागडुजीसाठी वापरण्यात येणारे साहित्य जुन्या काळाप्रमाणेच आहे.

शहागंज येथील क्लॉक टॉवरच्या डागडुजीचे काम ज्या निकषांप्रमाणे करण्यात आले. तेच निकष किलेअर्कसाठी लावण्यात आले. संरक्षण भिंतीची जुनी माती कोरून काढण्यात आली. त्यानंतर तज्ज्ञांच्या उपस्थितीत कामाला सुरुवात झाली. डागडुजीसाठी वापरण्यात येणारे साहित्य कोणते असावे, हे सांगण्यात आले. चुना, विटांचे पावडर, डिंंक, गूळ, वेलपत्ता, मेथी, भेंडी, सिरस आदी साहित्य वाटून घ्यायचे. त्याला महिनाभर भिजायला ठेवायचे. त्यानंतर सर्व साहित्य लोखंडी भांड्यात ठेवून त्याला जाळायचे आणि मगच त्याचा वापर करण्याची मुभा दिली. नौबत दरवाजा परिसरात कंत्राटदाराने साहित्य तयार करण्याची भट्टीच तयार केली. संपूर्ण कामात सिमेंटचा वापर केलेला नाही. या कामामुळे संरक्षण भिंतीचे आयुष्य आणखी १०० वर्षांनी वाढले. नूतनीकरणाचे काम अंतिम टप्प्यात आले आहे. सध्या रंगरंगोटी करण्यात येत आहे. स्मार्ट सिटीकडून या कामावरही सुमारे ३२ लाख रुपये खर्च करण्यात येणार आहेत. शहरातील ८ ऐतिहासिक दरवाजांची डागडुजीही २ कोटी रुपये खर्च करून करण्यात येत आहे.

संरक्षण भिंतीचा इतिहास

मुगल राजा औरंगजेब यांनी शहराच्या संरक्षणासाठी पाच वेगवेगळ्या प्रकारच्या संरक्षण भिंती उभ्या केल्या होत्या. प्रत्येक संरक्षण भिंतीला वेगळे नाव होते. शहर पनाह, किलेअर्क फसील (तटबंदी), बायजीपुरा फसील, बेगमपुरा फसील, नौखंडा फसील अशी नावे होती. प्रत्येक तटबंदीचे काही मोजकेच अवशेष आज पाहायला मिळतात. अनेक ठिकाणी नागरिकांनी तटबंदी तोडून घरे बांधली आहेत.

स्मार्ट सिटीने पुढाकार घेतला

मागील अनेक वर्षांपासून आपण या संरक्षण भिंतीची वाताहत बघत होतो. स्मार्ट सिटीने किमान डागडुजीचा निर्णय घेतला ही आनंदाची बाब आहे. डागडुजीसाठी कोट्यवधींचा निधी लागणार नाही. दीड ते दोन कोटी रुपये खर्च केले तर जिथे जिथे अवशेष आहेत तेथे काम करता येईल.

डॉ. रमजान शेख, ज्येष्ठ इतिहास तज्ज्ञ.