शहरं
Join us  
Trending Stories
1
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 Results Highlights : शरद पवारांच्या राष्ट्रवादीला केवळ 10 जागांवरच मानावं लागलं समाधान; कुठे कोण जिंकलं? बघा संपूर्ण लिस्ट
2
Maharashtra Assembly Vidhan Sabha Election 2024 Result Highlights: PM नरेंद्र मोदींच्या महाराष्ट्रात १० प्रचारसभा; भाजपासह महायुतीचे किती उमेदवार विजयी झाले?
3
नांदेड लोकसभा पोटनिवडणुकीत मोठी उलथापालथ; शेवटच्या फेरीत काँग्रेसने मारली बाजी
4
Maharashtra Assembly Vidhan Sabha Election 2024 Result Highlights: लाडक्या बहिणींची नारीशक्ती, भीमशक्तीमुळे महायुतीचा ऐतिहासिक महाविजय: रामदास आठवले
5
महाराष्ट्रात भाजपने 148 पैकी 132 जागा जिंकल्याच कशा? काँग्रेसने उपस्थित केला प्रश्न...
6
Maharashtra Assembly Vidhan Sabha Election 2024 Result Highlights: “विधानसभा पराभवावर चिंतन करु, जनतेच्या प्रश्नासाठी काँग्रेस काम करत राहील”: नाना पटोले
7
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 Results Highlights : महाराष्ट्रात ओवेसींचं '15 मिनिट'चं राजकारण 'फुस्स'; AIMIM चे 16 पैकी 15 उमेदवार पराभूत
8
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 Results Highlights : बाळासाहेब थोरात, पृथ्वीराज चव्हाण ते नवाब मलिक...; या 17 मोठ्या नेत्यांना चाखावी लागली पराभवाची धूळ...!
9
'माझे परममित्र देवेंद्रजी फडणवीस...', दणदणीत विजयानंतर PM मोदींनी केले अभिनंदन
10
मुस्लिमबहुल मतदारसंघात भाजपचा हिंदू शिलेदार विजयी; विरोधात 11 मुस्लिम उमेदवार...
11
Maharashtra Vidhan Sabha Election Result 2024 Live: आम्ही निर्णय घेण्याचे सर्वाधिकार शिंदेंना दिलेत: दीपक केसरकर यांची माहिती
12
काही लोकांनी दगाफटका करून अस्थिरता निर्माण केली, पण महाराष्ट्राने शिक्षा दिली; मोदींचा घणाघात
13
Maharashtra Assembly Vidhan Sabha Election 2024 Result Highlights: “जनतेचाही विश्वास बसलेला नाही, विधानसभा निकाल अविश्वसनीय, अनाकलनीय व अस्वीकार्ह”: काँग्रेस
14
ओवेसींच्या AIMIM ने महाराष्ट्रात खाते उघडले, 'हा' उमेदवार अवघ्या 75 मतांनी विजयी...
15
महायुतीच्या विजयाने बिहारच्या आगामी निवडणुकीची पायाभरणी केली- चिराग पासवान
16
साकोलीत काँग्रेस प्रदेशाध्यक्ष नाना पटोले यांचा २०८ मतांनी निसटता विजय
17
Sharad Pawar: शरद पवारांच्या बालेकिल्ल्याला सुरुंग; पुणे जिल्ह्यात अवघ्या एका जागेवर तुतारी वाजली, दिग्गज पराभूत!
18
डमी उमेदवारामुळे रोहित पवारांची सीट आलेली धोक्यात; अखेर कर्जत-जामखेडचा निकाल जाहीर...
19
राज ठाकरेंमुळे आदित्य ठाकरेंची आमदारकी वाचली; गेल्यावेळी थेट पाठिंबा, यावेळी...
20
Maharashtra Assembly Vidhan Sabha Election 2024 Result Highlights: महायुतीची त्सुनामी, मविआसह मनसेलाही तडाखा; राज ठाकरेंचे एकाच वाक्यात भाष्य, म्हणाले...

दोष कोणाचा ? ऐतिहासिक जनाना महालाची होणार दगडमाती

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Published: May 20, 2019 6:49 PM

प्राचीन वास्तू होतेय नामशेष, दरवाजे, खिडक्या चोरीला

ठळक मुद्देमनपा, पुरातत्व विभागाच्या दुर्लक्षाचा बळीपुरातत्व सल्लागार समितीच्या अहवालाचे काय झाले

औरंगाबाद : दख्खन काबीज करण्यासाठी आलेला मुघल सम्राट बादशहा औरंगजेबाचा ‘जनाना’ हा महाल होता. मुघलकालीन वास्तूचा उत्कृष्ट नमुना असलेली ही ऐतिहासिक वास्तू मात्र काळाच्या ओघात व दुर्लक्षामुळे खंडहर बनली आहे. नामशेष होण्याच्या मार्गावर असलेल्या या वास्तूचा ‘कोणी वाली’ आहे की नाही, असा प्रश्न शहरवासीयांना पडला आहे. 

पर्यटनाची राजधानी औरंगाबादेत समुद्र वगळता सर्वच ऐतिहासिक वारसा लाभला आहे. साडेतीनशे वर्षांपूर्वी औरंगजेबाने किलेअर्क भागात आपली राजधानी वसवली. ‘किलेअर्क’ हे त्याचे निवासस्थान होते. असे म्हणतात की, विद्यमान शासकीय ज्ञान व विज्ञान आणि कला महाविद्यालयाच्या जागेत जवळपास ३ लाख चौरस फूट जागेत हा किल्ला होता. या किलेअर्कमध्येच मर्दाना महाल, जनाना महाल, कचेरी, तहखाने, तोफा लावलेले बुरूज, सुभेदारी, नहरी, कारंजी, महालाच्या उत्तर बाजूला हिमायत बाग, असा शाही परिसर होता. मर्दाना महालात राजदरबार, विविध खलबतखाने, मोठमोठे कमानदार हॉल होते.

जनाना महाल ही त्या काळात शहरातील सर्वात उंच इमारत होती. या महालातून संपूर्ण शहर दिसत असे. किलेअर्कचा परिसर एवढा मोठा होता की, येथे संपूर्ण फौज किल्लेदार आणि त्यांचे शिपाई यांची व्यवस्था करण्यात आली होती. भटारखाने, हमामखाने, पिलखाने, वाहत्या पाण्याच्या रंगीत चादरींचे लांबलचक हौद, नक्षीकाम केलेल्या भिंती आणि कमानी. मर्दाना ते जनाना महालात जाण्यासाठी जिन्यांचा रस्ता. शाही महाल येथे उभे होते.

स्वातंत्र्यानंतर सुरुवातीच्या काळात या महालाकडे दुर्लक्ष झाले; पण १९७१ मध्ये जनाना महाल येथे शासकीय कला महाविद्यालय सुरू करण्यात आले. २००४ साली कला महाविद्यालय बाजूच्या नवीन इमारतीत स्थलांतरित झाले. त्यानंतर या ऐतिहासिक वास्तूला कोणी वाली राहिला नाही. येथील दरवाजे, खिडक्या चोरीला गेल्या. काही ठिकाणी छत कोसळले.  ही वास्तू आज शेवटची घटका मोजत आहे. या वास्तूकडे ना मनपा लक्ष देते ना, पुरातत्व विभाग. ही वास्तू नेमक्या कोणाच्या ताब्यात आहे, हेच कळत नाही. कारण, या वारशाचे जतन, संवर्धन करण्याऐवजी तिच्याकडे सर्वांचेच दुर्लक्ष झाले आहे. शासकीय विज्ञान महाविद्यालयाकडील मर्दाना महलाचा काही भाग अजून तग धरुन आहे. हीच समाधानाची बाब होय. 

पुरातत्व सल्लागार समितीच्या अहवालाचे काय झालेएप्रिल २०१७ मध्ये तत्कालीन मनपा आयुक्तांनी पुरातत्व सल्लागार समितीची बैठक घेऊन त्यात किलेअर्कची पाहणी करण्याचा निर्णय घेतला होता. ४खंडहर झालेल्या महालाची पाहणी करून त्यानुसार या समितीने अहवाल तयार केला होता; पण नंतर या अहवालाचे काय झाले, हे कळू शकले नाही. 

‘आर्ट गॅलरी’ उभारण्याची मागणी जनाना महालची इमारत वाचविण्यासाठी शासकीय कला महाविद्यालयातील माजी विद्यार्थ्यांनी एकत्र येऊन ‘शाकम कनेक्ट’ या नावाने संघटना स्थापन केली. १६ आॅगस्ट २०१५ मध्ये या संघटनेतर्फे जवळपास ५०० विद्यार्थ्यांनी परिसराची साफसफाई केली होती. ४या ऐतिहासिक जागेवर ‘आर्ट गॅलरी उभारण्यात यावी, अशी मागणी या संघटनेने केली आहे. मात्र, त्यावर आजपर्यंत काहीच निर्णय झाला नसल्याचे संघटनेचे किशोर निकम यांनी सांगितले. 

टॅग्स :Archaeological Survey of Indiaभारतीय पुरातत्व सर्वेक्षणAurangabad Municipal Corporationऔरंगाबाद महानगरपालिकाhistoryइतिहास