शहरं
Join us  
Trending Stories
1
मावळात राज ठाकरेंनी मोठा निर्णय घेतला; अजित पवार गटाच्या बंडखोर उमेदवाराला पाठिंबा जाहीर
2
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : "महायुतीची लाडकी बहीण योजना तात्पुरती, आम्ही योजना कायम ठेवणार"; विश्वजीत कदमांचा विरोधकांवर हल्लाबोल
3
महाराष्ट्रापूर्वी झारखंडमध्ये इंडिया आघाडीचा जाहीरनामा; ७ गॅरंटी, महिलांना पैसे देणार
4
पॅरिस ऑलिम्पिकमध्ये महिला बॉक्सरकडून फसवणूक; गोल्ड जिंकलं पण पुरुष असल्याचे उघड झालं
5
कोल्हापूर उत्तरमधून अपक्ष उमेदवार राजेश लाटकर अर्ज मागे घेणार होते, तितक्यात...
6
महाराष्ट्रात कुठे कोणाची ताकद? मुंबई, विदर्भ, मराठवाड्याचे राजकीय समीकरण काय? पाहा...
7
शाहू महाराज खासदारकीचा राजीनामा देणार? सतेज पाटलांनी अपमान केल्याच्या अफवांवर छत्रपतींचे निवेदन...
8
उत्तर महाराष्ट्रातील ११ मतदारसंघात काट्याची लढत; कुठे कुठे बंडखोरांचं आव्हान?
9
ओडिशात धावत्या ट्रेनवर गोळीबार; प्रवाशांमध्ये प्रचंड घबराट, पाहा व्हिडिओ
10
"...तर हार्ट द्या!"; राष्ट्राध्यक्षपदाच्या निवडणुकीला सुरुवात होताच चर्चेत आली इवांका; काय घडलं?
11
Maharashtra Election: राजघराण्यातील तीन व्यक्ती पहिल्यांदाच निवडणुकीच्या रिंगणात आमने-सामने
12
देशातील अशी 'ही' १४ गावं; जिथले ५००० मतदार महाराष्ट्र अन् तेलंगणातही करतात मतदान
13
धक्कादायक! तांत्रिकाच्या सांगण्यावरून संपूर्ण कुटुंब उद्ध्वस्त; वाराणसीत चार जणांच्या हत्येनंतर आत्महत्या
14
राहुल गांधी उद्या महाराष्ट्रात; काँग्रेस विधानसभा प्रचाराचे रणशिंग फुंकणार, मविआच्या सभा
15
भयंकर! यूट्यूबवर Video पाहून गर्भवती महिलेचं केलं ऑपरेशन; महिलेचा मृत्यू होताच डॉक्टर फरार
16
मधुरिमाराजेंनी अर्ज घेतला मागे; संभाजीराजे म्हणाले, "तसं घडायला नको होतं, पण..."
17
माहिममध्ये रंगतोय वेगळाच खेळ?; उद्धव ठाकरेंनी अमित ठाकरेंविरोधात उमेदवार दिला, पण आता...
18
"वाटणारे तुम्ही अन् फूट पाडणारेही तुम्हीच..." मुख्यमंत्री योगींच्या विधानावर खरगेंचा पलटवार
19
सरकार संपत्तीच्या वितरणासंदर्भात कायदा करू शकते, पण प्रत्येक खासगी मालमत्तेच्या अधिग्रहणाची परवानगी नाही - SC
20
मिचेल स्टार्कला KKR ने दाखवला बाहेरचा रस्ता; आता ऑस्ट्रेलियन खेळाडूनं दिली धक्कादायक माहिती

कोकणातही एक वाडी, तिथे शाकाहाराची गोडी; अख्खं गाव शाकाहारी 

By ऑनलाइन लोकमत | Published: July 09, 2023 6:58 AM

'शाकाहारा'वर एकमत बदलत्या काळात मांसाहार आणि व्यसनाधीनतेचा प्रभाव वाढत असताना कांगवईमध्ये अठरापगड जाती-धर्माचे लोक गुण्यागोविंदाने राहतात.

हरिहर पांडे, नागपूर

जिथे समुद्रातील आणि खाडीतील मासळीची रेलचेल आहे, अशा कोकण किनारपट्टीवरच्या गावात एक अख्खीच्या अख्खी वाडी वर्षानुवर्षे शाकाहाराचे पालन करते, ही गोष्ट तशी न पटणारीच. पण रत्नागिरी जिल्ह्यातील दापोली तालुक्यातील कांगवई गावातील गवळवाडीने हा अनोखा आदर्श लोकांसमोर ठेवला आहे. गेली साधारण ६४ वर्षे हे अनोखे व्रत या वाडीतील प्रत्येक पिढीने जपले आहे आणि अजूनही जपले जात आहे. कदाचित हे कोकणातील एकमेव उदाहरण असावे. प्रत्येक भूभागात सहज उपलब्ध असणारे पदार्थ हे तेथील आहाराचा मुख्य भाग असतात. कोकणाला विस्तीर्ण समुद्रकिनारा लाभला असल्याने मासे हे कोकणातील बहुतांश लोकांचे मुख्य अन्न आहे.

कोकणाच्या असंख्य वैशिष्ट्यांमध्ये मासे हे इथले वैशिष्ट्य आहे. पण मत्स्याहाराच्या या खवय्येगिरीतही कांगवई गावातील 'गवळवाडी' पूर्णतः शाकाहारी आहे. या वस्तीने आपले 'शुद्ध शाकाहारी पण वर्षानुवर्षे टिकवून ठेवले आहे. निसर्गरम्य वनराई आणि डोंगररांगांच्या कुशीत वसलेलं रत्नागिरी जिल्ह्यातील कांगवई गाव. ह समुद्रकिनाऱ्याहून १६ किमी अंतरावर वसलेलं. या गावात मांसाहार, र किंवा मद्यपान केलेच जात नाही. त्यामुळे वाडीत त्याची मत्स्याहार विक्रीही होत नाही. अनेक वर्षांपासून ही परंपरा चालत आली आहे. चांगल्या समाजासाठी मांस, मासे, दारू सोडणे आवश्यक असल्याचे येथील वयोवृद्ध सांगतात. इतर खेड्याप्रमाणेच येथील बहुतांश युवा मंडळी कामधंदा आणि नोकरीनिमित्त मोठ्या शहरात असूनही आपला हा 'शाकाहार वसा कटाक्षाने जपत आहेत.

'शाकाहारा'वर एकमत बदलत्या काळात मांसाहार आणि व्यसनाधीनतेचा प्रभाव वाढत असताना कांगवईमध्ये अठरापगड जाती-धर्माचे लोक गुण्यागोविंदाने राहतात. ते आपापल्या प्रथा-परंपरा पाळतातच; पण त्याचबरोबर शाकाहाराची परंपराही पाळत आहेत. भिन्न विचार अन् भिन्न रुचीची माणसे एका गावात नांदतानाही शाकाहारावर मात्र त्यांचे एकमत आहे.

चक्रधर स्वामींच्या विचारांचा प्रभाव २ गावाचा इतिहास सांगताना शांताराम महाडिक व रघुनाथ महागावकर सांगतात की, गावातील गणपत भिकाजी महाडिक यांनी १९५९ साली महानुभाव पंथाचा उपदेश घेतल्यानंतर हा परिसर व्यसनापासून दूर राहावा, यावर भर दिला. त्यांनी मुंबईच्या प्रभादेवी येथील श्री गीता पाठशाळेचे संचालक बाळकृष्ण म्हस्के (म्हस्के भाऊ) यांच्या मार्गदर्शनात गावकऱ्यांना जगण्याची योग्य दिशा दाखवली. गावातील प्रत्येकावर श्री चक्रधर स्वामींच्या विचारांचा प्रभाव अजूनही कायम आहे. गवळवाडी सहर्ष स्वागत करीत आहे २ गणपत महाडिक, बाळकृष्ण म्हस्के यांनी महानुभाव पंथाची दीक्षा दादांच्या प्रबोधनामुळे शंभर कुटुंबे असलेल्या घेतली.

बाळकृष्णदादांच्या गवळवाडीत नव्वद कुटुंबांनी महानुभाव पंथाचा उपदेश घेतला. ३ गावात २५ मे १९७६ रोजी महानुभाव श्रीकृष्ण ज्ञान मंदिराची स्थापना झाली. बाळकृष्णदादाच्या मार्गदर्शनात दरवर्षी १३ व १४ मे रोजी मंदिराचा वार्षिकोत्सव गेली ४७ वर्षे साजरा केला जातो. महानुभावांचे परमेश्वर अवतार असलेले श्रीकृष्ण, श्रीदत्तात्रेय प्रभू, श्रीचक्रपाणी महाराज, श्री गोविंदप्रभू आणि श्री चक्रधर स्वामी पाचही अवताराची जयंती गावात उत्साहात साजरी होते,