मोठ्या गाजावाजामागील चिंता

विधानसभा निवडणुकीपूर्वी राहुल गांधी आपल्या नव्या अवतारात दिसले तर गुजरात निवडणुकांच्या निकालानंतर पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्याकडूनही बदलाचे संकेत मिळत आहेत. भाजपा भलेही विधानसभेच्या १६ जागांवरील आपले नुकसान लपविण्यासाठी मते १.२५ टक्क्यांनी वाढल्याचा आनंद साजरा करीत असेल. पण २०१९ ची लोकसभा निवडणूक सोपी नाही, हे मोदींना चांगलेच उमगले आहे. खासदारांना उपदेश देण्याचे त्यांना डावे-उजवे फटकारे मारण्याचे दिवस आता गेले आहेत. आता ते सलोख्याची भाषा बोलू लागले असून, संसद भवनात खासदारांच्या मोठ्या प्रमाणात भेटीगाठी घेत आहेत. पंतप्रधान सत्रादरम्यान त्यांच्या चेंबरमध्ये बसले असल्यास कुठलाही खासदार त्यांना जाऊन भेटू शकतो. त्यांनी भाजपा संसदीय पक्षाच्या बैठकीत खासदारांना सांगितले की, ते अक्षरश: २४ तास काम करीत आहेत आणि गुजरातमध्ये १२ डिसेंबरला संपलेल्या वादळी मोहिमेनंतर १५ राज्यांचा दौराही त्यांनी केला. परंतु यावेळी त्यांनी पूर्वीसारखा उपदेश देण्याऐवजी खासदारांना कठोर परिश्रम घेण्याची विनंती केली. एवढेच नाही तर त्यांनी आपल्या मंत्रिमंडळातील सहकाºयांनासुद्धा इच्छुक खासदारांना भेटण्यास तसेच कार्यकर्त्यांच्या तक्रारी तातडीने दूर करण्यास सांगितले. अर्थात काही नेत्यांचा अहंकार अजूनही कायम आहे. परंतु ही वेळ मतभेद दूर करून नरमाईने घेण्याची आहे, याची मात्र त्यांना कल्पना आली आहे.
शरद यादव संपुआचे संयोजक?
काँग्रेस गुजरातमध्ये पराभवातही विजयाचा दावा करीत असली तरी, या जुन्या पक्षाने पुढील आव्हानांचा सामना करण्यासही कंबर कसली आहे. बातम्या काहीही असोत, सोनिया गांधी यांनी राजकीय संन्यास घेण्याचा प्रश्नच उद्भवत नाही. उलट एका नव्या भूमिकेत संयुक्त पुरोगामी आघाडीला(संपुआ)पुनरुज्जीवित करण्यात अधिक सक्रिय होणार आहेत. सोनिया गांधी संपुआच्या अध्यक्षपदी कायम राहतील; पण एक संयोजक इतर पक्षातून निवडला जाणार असून तो उत्प्रेरकाची भूमिका वठवेल, हे स्पष्ट झाले आहे. ज्येष्ठ आणि अनुभवी नेते शरद यादव यांचे नाव संपुआ संयोजकपदासाठी समोर आले आहे. संपुआ-१ आणि संपुआ-२ दरम्यान कुणीही संयोजक नव्हते. परंतु विरोधी पक्षातून एक संयोजक असणे गरजेचे असल्याचे वाटू लागले आहे. शरद यादव यांना गांधी कुटुंबातून फार उच्च दर्जा देण्यात आला आहे. कारण त्यांनी मोदी सरकारमध्ये मंत्रिपदाचा त्याग केला आणि आपला आधार तयार केला. काँग्रेस त्यांना राज्यसभेत पाठविण्यास इच्छुक आहे. काँग्रेस अध्यक्ष राहुल गांधी तूर्तास भारतातील जातीय राजकारण समजून घेण्याचा प्रयत्न करीत असून, याची जाण मंडल आयोगाच्या राजकारणामागे राहिलेले शरद यादव यांच्यापेक्षा जास्त कुणाला असणार?
काँग्रेसने राकाँ,बसपावर फोडले खापर
गुजरातमध्ये युती होऊ न शकल्याने काँग्रेस आणि राष्ट्रवादी काँग्रेसमध्ये आरोप-प्रत्यारोपांच्या फैरी झडत आहेत. सोनिया गांधी यांचे राजकीय सल्लागार अहमद पटेल यांनी केलेल्या दाव्यानुसार प्रारंभी राकाँने २४ जागा मागितल्याने वाटाघाटी फिस्कटल्या. नंतर राकाँ नेते प्रफुल्ल पटेल यांनी अशोक गहलोत यांना पक्ष १२ जागांवरही समाधानी राहील, असे संकेत दिले. काँग्रेसने या पक्षाला सहा जागांचा प्रस्ताव दिला होता, जो त्यांनी स्वीकारला नाही. पुढे पुन्हा संपर्क झाला तेव्हा नामांकन मागे घेण्याची तारीख निघून गेली होती. खरे सांगायचे झाल्यास काँग्रेस आणि राकाँ हे दोन्ही पक्ष युतीसाठी उत्सुक नव्हते. त्याचप्रमाणे बहुजन समाज पार्टीसुद्धा २५ जागा मिळाल्यास काँग्रेससोबत समझोत्यास तयार होती. परंतु काँग्रेसने प्रस्तावावर विचार करण्यासही नकार दिला आणि बसपाने स्वबळावर निवडणूक लढविली.
शहांनी डॉ. जोशींना वाकून नमस्कार केला तेव्हा...
भाजपाध्यक्ष अमित शहा यांनी पक्षाचे अनुभवी नेते डॉ. मुरली मनोहर जोशी यांना वाकून नमस्कार केला तेव्हा संसदेचा सेंट्रल हॉल चकित झाला. त्याचे झाले असे की, नुकतेच राज्यसभेत पदार्पण झालेले अमित शहा राज्यसभेतून लोकसभेत जात असताना त्यांना डॉ. जोशी बसलेले दिसले. शहा त्यांच्याजवळ गेले आणि त्यांना खाली वाकून नमस्कार केला. जोशींनीही त्यांना आशीर्वाद दिला. उभयतांमध्ये कुठलीही राजकीय चर्चा झाली नाही.
-हरीश गुप्ता
‘लोकमत’ समूहाचे नॅशनल एडिटर