शहरं
Join us  
Trending Stories
1
मुंबईत मोदींच्या सभेसाठी वाहतूक मार्गात बदल; निवडणुकीसाठी काही रस्त्यांवर सहा दिवस नो पार्किंग!
2
आजचे राशीभविष्य - १४ नोव्हेंबर २०२४, सगळ्या कामात यश मिळाल्याने खूप आनंदी आणि प्रसन्न व्हाल
3
धक्कादायक! जळगावात गरोदर महिलेला घेऊन जाणाऱ्या ॲम्बुलन्समध्ये ऑक्सिजन सिलिंडरचा स्फोट; १५० फूट उंच उडाल्या चिंधड्या
4
शिवाजी पार्कवर आवाज कुणाचा?; १७ नोव्हेंबरला सभेसाठी मनसेला मंजुरी मिळण्याची शक्यता
5
मुंबईत प्लास्टिकच्या डब्यात तुकडे करून टाकलेल्या मृतदेहाचे गूढ उकलले; प्रेमसंबंधाच्या विरोधातून हत्या!
6
नागपुरात कार्यकर्तेच बनले फडणवीसांच्या प्रचार मोहिमेचे सारथी
7
मार्कोची फास्टर फिफ्टी; पण शेवटी सूर्याची सेना जिंकली! आता फक्त टीम इंडियालाच मालिका विजयाची संधी
8
"आत टाका म्हणजे पक्षात टाका हे लोकांना कळलंच नाही"; ईडी कारवायांवरुन राज ठाकरेंची मिश्किल टिप्पणी
9
IND vs SA : विक्रमी धावसंख्येसह टीम इंडियाच्या नावे झाला सर्वाधिक शतकांचा खास रेकॉर्ड
10
IND vs SA: फ्लॉप शोचा सिलसिला संपला! Abhishek Sharma नं २०० च्या स्ट्राइक रेटनं कुटल्या धावा
11
BJP च्या विजयासाठी RSS ने आखली योजना; प्रत्येक मतदारसंघासाठी बनवला 1-2-3 चा फॉर्म्युला
12
"रोज उठतात अन्..."; ओ मोठ्या ताई, महासंसद रत्न, कुठलं बी टाकलं होतं? म्हणत चित्रा वाघ यांचा सुप्रिया सुळेंवर हल्लाबोल
13
केंद्र सरकारनं मणिपूरमध्ये रातोरात पाठले 2000 CAPF जवान, आता कशी आहे जिरीबाम मधील स्थिती?
14
शेतकऱ्यांना मोठा दिलासा! हंगामाच्या सुरुवातीलाच धानाला विक्रमी दर, केंद्र सरकारने 'ड्युटी' रद्द केल्याचा परिणाम
15
गौतम अदानी यांची मोठी घोषणा; अमेरिकेत करणार तब्बल ₹ 84 हजार कोटींची गुंतवणूक...
16
अन्... योगी आदित्यनाथांची सभाच रद्द झाली; भाईंदरचे भाषण ऐकविण्याचा प्रयत्न, नागरिक ३ तास ताटकळले
17
"पहिलं बटण दाबा, बाकीची खराब आहेत"; शिंदे गटाच्या कार्यकर्त्याकडून EVM बाबत चुकीचा प्रचार
18
सलग २ सेंच्युरीनंतर भोपळ्यावर भोपळा! Sanju Samson च्या नावे झाला लाजिरवाणा रेकॉर्ड
19
साहेब रिटायर झाल्यानंतर तुमच्याकडे कोण बघणार? अजित पवार म्हणाले,"मलाच आता..."
20
बाप डोक्यावर आणि मुले खांद्यावर घेऊन जगायची वेळ येईल...; उद्धव ठाकरेंची राणे पिता-पुत्रांवर टीका 

‘फाइव्ह जी’ वायरलेसचा फटका हवामान अंदाजाला!

By ऑनलाइन लोकमत | Published: May 08, 2019 6:17 AM

येत्या काही वर्षांतच एक पूर्ण लांबीचा हाय डेफिनेशन (एचडी) चित्रपट काही सेकंदातच आपल्या मोबाइलमध्ये डाऊनलोड करणे शक्य होणार आहे. एवढंच नाही तर इंटरनेट आॅफ थिंग्ज (आयओटी) येत्या दहा वर्षांत बेफाट वाढणार आहे.

- शैलेश माळोदे (विज्ञान लेखक)येत्या काही वर्षांतच एक पूर्ण लांबीचा हाय डेफिनेशन (एचडी) चित्रपट काही सेकंदातच आपल्या मोबाइलमध्ये डाऊनलोड करणे शक्य होणार आहे. एवढंच नाही तर इंटरनेट आॅफ थिंग्ज (आयओटी) येत्या दहा वर्षांत बेफाट वाढणार आहे. इंटरनेट आॅफ थिंग्ज म्हणजे भौतिक वस्तू जागतिक स्तरावर इंटरनेटमुळे जोडल्या जाऊन निर्माण होणारं महाजालच. परिणामी डिजिटल आणि वास्तवातील भौतिक वस्तू एकमेकांशी जोडल्या जातील. हे सर्व शक्य होणार आहे सेल्युलर तंत्रज्ञानाच्या पाचव्या पिढीमुळे म्हणजे ‘फाइव्ह जी’मुळे.

फाइव्ह जी तंत्रज्ञानाची आपण आतुरतेने वाट पाहत असतानाच अमेरिकन सरकारनं या वायरलेस रेडिओ फ्रिक्वेन्सीजच्या विविध ब्लॉक्सचा लिलाव आरंभला आहे. मात्र यापैकी काही फ्रिक्वेन्सीज पृथ्वीच्या निरीक्षणासाठी वापरण्यात येणाऱ्या उपग्रहांच्या खूप जवळ असून त्यामुळे हवामान शास्त्रज्ञांना मोबाइल्स आणि इतर फाइव्ह जी प्रसारणामुळे आकडेवारी गोळा करण्यात अडचणी येतील असं वाटू लागलंय.नियामक वा दूरसंचार कंपन्यांनी हा अडथळा दूर करण्यासाठी पावले न उचलल्यास फाइव्ह जी वायरलेस कव्हरेज क्षमता असलेल्या उपग्रहांना पृथ्वी निरीक्षणासाठी अमेरिकेवरून कक्षेत प्रवास सुरू असताना वातावरणातील पाण्याच्या वाफेचं प्रमाण अचूकपणे ओळखता येणार नाही. अमेरिका आणि इतर देशांतील हवामान शास्त्रज्ञ त्यांच्या प्रारूपांसाठी (मॉडेल्स) लागणाºया आकडेवारीकरिता यावर अवलंबून असतात. त्याअभावी जगभरातील हवामानाचे अंदाज प्रभावित होतील. ही एक जागतिक समस्या आहे.
अमेरिकेच्या राष्टÑीय सागरी आणि वातावरणीय प्रशासन (एनओएए) आणि नासा या दोन्ही संस्था संघीय संचार आयोगाशी महत्त्वाच्या वाटाघाटीत गुंतल्या अहेत. एफसीसी अमेरिकेतील वायरलेस नेटवर्कवर देखरेख ठेवतं. नासा आणि एनओएन यांनी एफसीसीला फाइव्ह जीमुळे येणाºया अडथळ्यांपासून पृथ्वी निरीक्षणाच्या फ्रिक्वेन्सीजचं संरक्षण करण्यास सांगितलंय. पण एफसीसीनं फाइव्ह जीचा पहिला वाटा अत्यंत कमी संरक्षणासह लिलावाद्वारे १७ एप्रिल रोजी विकून दोन अब्ज डॉलर्सची कमाई केली आहे. अमेरिका ही संचारक्षेत्राची मोठी बाजारपेठ असल्यामुळे ‘फाइव्ह जी’ कशाप्रकारे उपयोगात आणायचं याविषयीचे सरकारचे निर्णय संपूर्ण जगातील या तंत्रज्ञानाच्या नियमनाशी संबंधित चर्चेवर प्रभाव टाकणारे ठरणार आहेत. २८ आॅक्टोबर २०१९ पासून यासंबंधीच्या आंतरराष्टÑीय करारासाठीची चर्चा इजिप्तमधील शर्मअल श्ेख या ठिकाणी सुरू होणार आहे.खगोल शास्त्रज्ञ, हवामान शास्त्रज्ञ आणि इतर शास्त्रज्ञांनी तरंगलांबी म्हणजे स्पेक्ट्रमचा वापर करण्यासाठी इतर उपयोगकर्त्यांबरोबर एकत्रित काम करून गरज भासल्यास संघर्ष टाळण्यासाठी वेगळ्या फ्रिक्वेन्सीजचाही वापर केला आहे. या वेळी प्रथमच त्यांनी संघर्षाची भूमिका घेतलीय. कारण त्यांना दुसरा पर्यायच शिल्लक नाही. त्यांच्या कामासाठी ते आवश्यकच आहे. २३.८ गिगाहर्ट्झ फ्रिक्वेन्सी (कंप्रता)च्या यात समावेश असून या ठिकाणी वातावरणातील पाण्याच्या वाफेद्वारे अत्यंत पुसटसा संदेश मिळतो. युरोपियन मेटआॅप प्रोब्ससारखे उपग्रह पृथ्वीवरून प्रसारित होणारी ऊर्जा मॉनिटर करत असतात. ते या फ्रिक्वेन्सीवर खाली वातावरणात आर्द्रता किती आहे ते मोजतात. हे काम दिवसा वा रात्री अगदी ढग असतानाही करण्यात येतं. नंतर ही आकडेवारी वादळे वा इतर हवामान प्रणालीबाबत पुढील काही दिवसांतील अंदाज व्यक्त करण्यासाठी वापरली जाते. ‘फाइव्ह जी’ स्टेशन्सद्वारे याच फ्रिक्वेन्सीवर दिलेल्या संदेशामुळे तिथे वाफ असल्यासारखा संदेश प्राप्त होऊन वास्तविक नैसर्गिक स्थिती झाकोळली जाऊन अंदाज चुकतील.बहुतांश युरोपियन प्रमाणकं वापरणाºया देशात ‘फाइव्ह जी’साठी ती ४२ डेसिबल वॅट्स असून जागतिक हवामान संघटना तर ५५ डेसिबल वॅट्सचा मापदंड सुचवत आहे. जागतिक हवामान संघटनेची संख्या नियामकांना जागतिक गोंगाट प्रमाणकांसाठी तयार करेल असं तज्ज्ञांना वाटतं. एफसीसीद्वारे फाइव्ह जी लिलावात पुढचा टप्पा डिसेंबर २०१९ मध्ये सुरू होणार असून तो अमेरिकेतील सर्वात मोठा असणार आहे. त्यात आणखी तीन फ्रिक्वेन्सी बँड असणार आहेत. यापैकी काहींचा वापर पाऊस, सहासागर, हिम आणि ढगांविषयीच्या उपग्रह निरीक्षणासाठी केला जातो. म्हणून आॅक्टोबरमधील चर्चा महत्त्वाची ठरणार आहे. अमेरिकेसाठी आणि भारताकरितादेखील.

 

टॅग्स :Indiaभारतscienceविज्ञान