शहरं
Join us  
Trending Stories
1
भाजपाने जे ठाकरेंसोबत केले, तसेच आता शिंदेंशी वागतायत का? शिंदे गटाचे नेते म्हणाले...
2
एकनाथ शिंदे यांची दुपारी ३ वाजता पत्रकार परिषद, मोठा निर्णय जाहीर करणार? 
3
मुख्यमंत्री कोण होणार? लवकरच उत्तर मिळेल; देवेंद्र फडणवीसांचे सूचक वक्तव्य
4
काय आहे 'वन नेशन, वन सबस्क्रिप्शन' योजना, कोणाला होणार फायदा?
5
IPL Auction 2025: धडामsss ! मॅक्सवेल ते स्टार्क… ‘या’ ५ बड्या खेळाडूंचा भाव ‘धाडकन्’ कोसळला..!!
6
Enviro Infra Engineers IPO Allotment : एन्व्हायरो इन्फ्रा IPO चं अलॉटमेंट झालीये का? कसं चेक कराल, जाणून घ्या 
7
६ बहिणींचं लग्न, ४ भावांचं शिक्षण; अपघातात मृत्यू झालेल्या डॉक्टरची डोळे पाणावणारी गोष्ट
8
'सर्वात मोठा पक्ष कोणताही असेल, मुख्यमंत्री तुम्हीच होणार'; निवडणुकीपूर्वी भाजपाने शिंदे शिवसेनेला शब्द दिलेला?
9
फडणवीसांसारखीच झाली एकनाथ शिंदेंची अवस्था?; २०२२ च्या घटनेची पुनरावृत्ती होण्याची शक्यता
10
"...म्हणून भाजपाचा मुख्यमंत्री होण्यासाठी एकनाथ शिंदेंनी रस्ता मोकळा करावा"
11
"राज ठाकरे यांना फसवलं, इव्हीएममुळेच महायुती जिंकली’’, मनसेचा गंभीर आरोप
12
'पुष्पा 2'नंतर 'पुष्पा 3' येणार की नाही? अल्लू अर्जुनच्या पोस्टमधून चाहत्यांना मिळालं उत्तर
13
Jacqueline Fernandez : "तिला काहीच..."; सुकेशकडून महागड्या भेटवस्तू घेणाऱ्या जॅकलिन फर्नांडिसच्या वकिलांचा युक्तिवाद
14
IRCTC ची ब्लॅक फ्रायडे ऑफर, स्वस्तात मिळेल फ्लाइट तिकीट आणि 'ही' सुविधा...
15
गुरु प्रदोष: ८ राशींना अचानक धनलाभ योग, शुभ घडेल; इच्छापूर्ती, दत्तगुरु-महादेवांची कृपा!
16
"बाप आखिर बाप होता है", मुलगी पराभूत झाल्यानंतर विजयी पित्याचे बॅनर चर्चेत!
17
 स्वबळावर बहुमताजवळ, तरीही मुख्यमंत्रिपदावर अडलंय घोडं, भाजपासमोर आहेत या अडचणी
18
जगातील टॉप ५० हायराईज टॉवरपैकी एकात आहे Rohit Sharmaचं घर; किंमत, वैशिट्ये पाहून अवाक् व्हाल
19
ऐश्वर्या रायबाबत भावजयचीही क्रिप्टिक कमेंट, अभिनेत्रीसोबत कधीच फोटो शेअर करत नाही; कारण...
20
Maharashtra Politics: महाराष्ट्रात बिहार मॉडेल लागू होणार नाही; भाजपच्या नेत्याने आतली बातमी सांगितली; मुख्यमंत्रिपदावर सस्पेन्स कायम

मानसिक अनारोग्याचे ‘खेळ’ थांबवा!

By ऑनलाइन लोकमत | Published: May 26, 2021 5:33 AM

mental illness: लॉकडाऊनमध्ये अनेक जण ड्रीम ११ सारख्या ऑनलाइन सट्टेबाजीकडे ओढले गेले. मानसिक स्वास्थ्य बरबाद करणाऱ्या या प्रकाराला कायद्यानेच पायबंद हवा!

-अ‍ॅड. असीम सरोदे(संविधान विश्लेषक, कायदेतज्ज्ञ) 

ऑनलाइन गेमिंगचे सध्या पेव फुटले आहे. जिथे केवळ ‘गेम ऑफ लक’ नाही तर प्रकर्षाने तो ‘कौशल्यावर आधारित गेम’ (preponderantly a game of skill) असेल त्याला सट्टा म्हणता येणार नाही, असा कायद्याचा तांत्रिक अन्वयार्थ काढणारा निर्णय सर्वोच्च न्यायालयाने दिला आणि भारतात सर्वत्र ऑनलाइन खेळ नवनवीन स्वरूपात सरसावून पुढे आले. लॉकडाऊन काळात अनेक जण या ऑनलाइन सट्टेबाजीकडे ओढले गेले. केवळ युवकच नाहीत तर लहान मुलेसुद्धा यामध्ये मानसिकदृष्ट्या आजारी होण्याकडे प्रवास करीत आहेत.आजपर्यंत कोणीही या विषयाकडे कायद्याच्या अंगाने लक्ष दिले नाही. ऑनलाइन गेमिंगमुळे सर्व गोष्टींकडे दुर्लक्ष करून रात्ररात्रभर गेमिंगमध्ये मग्न असणारी मुले आजूबाजूला बघायला मिळतात. अनेक कार्यालयांमधील कामगार व कंपन्यांमधील इंजिनीअर असलेलेसुद्धा नादी लागले आहेत.सट्टेबाजी प्रतिबंध करणारा कायदा प्रत्येक राज्याचा वेगळा आहे. केंद्र सरकारचासुद्धा कायदा आहेच; पण हे सगळे कायदे कमकुवत व जुने आहेत.सट्टेबाजीबद्दलचे कायदे बदलणार, हे जुने कायदे कचऱ्याच्या डब्यात टाकणार, सट्टेबाजी बंद करून मेहनत व श्रम यांच्या आधारे जगणारा बलशाली भारत तयार करणार, अशी घोषणा करणारा एखादा राजकीय नेता बघितला का कुणी?- नाही! कारण या विषयाचे राजकारण होऊ शकत नाही. उलट राजकीय नेते, पोलीस यांना मोठ्या प्रमाणात पैसा खाता येतो.ड्रीम ११ ही आयपीएलला जोडून तयार झालेली अशीच सट्टेबाजी! विना-श्रम पैसे कमावण्याची चटक लागलेली पिढी यातून तयार होते आहे. जागतिक आरोग्य संघटनेने (WHO) ऑनलाइन गेम खेळणे आणि यातून होणारे मानसिक आजार सर्वमान्य केले आहेत. त्याला ICD Standards (International Classification of Diseaces) म्हणजे आजारांचे आंतरराष्ट्रीय वर्गीकरण करण्याच्या पद्धतीनुसार आजार म्हणून समाविष्ट केले आहे. वैश्विक स्तरावर आरोग्याच्या समस्यांवर आधारित आजारांचे कल ओळखण्याच्या जगातील आरोग्य अभ्यासकांनी विकसित केलेल्या प्रक्रियांवर आधारित ‘गेमिंग डिसऑर्डर’चा ११ महत्त्वाच्या आजारांमध्ये समावेश होणे याचा काहीच संदर्भ आपल्याला घ्यायचा नसेल तर आपण मांजरीप्रमाणे डोळे मिटून वास्तवाकडे दुर्लक्ष करीत आहोत. डिजिटल व व्हिडिओ गेमिंग ॲक्टिव्हिटीचा आजार मानसिक स्वास्थ्य बिघडवितो म्हणजे गेम खेळताना कोणत्याच इतर आवश्यक कामांनासुद्धा प्राधान्य न देणे, आजूबाजूची परिस्थिती विसरून बेभान होणे, गेमच्या मध्ये कुणीही व्यत्यय आणला तर चिडचिडा तर कधी हिंसक प्रतिसाद देणे हे प्रकार वाढत चालले आहेत हे नवीन वास्तव आहे. सर्वोच्च न्यायालयाने तर कायद्याचे तांत्रिक अर्थ काढीत निर्णय देऊन टाकला; पण त्याचा देशातील पिढीवर होणाऱ्या दुष्परिणांचा विचार केला नाही. मेहनत न करता पैसा कमावण्याच्या प्रवृत्तीला बढावा देणे चुकीचे आहे.  प्रश्न केवळ कायद्याच्या तांत्रिक अर्थांचा नसतो तर मानवी जीवन निरर्थक होऊ शकते या भीतीचासुद्धा असतो.  कल्पनाविलासावर आधारित खेळ अनेकांना आळशी बनवितात आणि दैववादी बनवून पिढीच्या पिढी बरबाद करतात. निदान महाराष्ट्र शासनाने तरी राज्यातील गॅम्बलिंग संदर्भातील कायदे बदलावेत. बेटिंग व गॅम्बलिंग भारतीय संविधानातील ७ व्या परिशिष्ट यादी II आयटेम ३४ नुसार राज्य सरकारच्या अखत्यारीतील विषय आहे. मानसिक आरोग्य क्षेत्रात कार्यरत लोकांची कमिटी या विषयावर सल्ला देण्यासाठी गठीत करून याची सुरुवात होऊ शकते. व्हिडिओ ऑनलाइन गेमिंगबाबतच्या न्यायालयीन निर्णयांचा एकत्रित पुनर्विचार झाला पाहिजे. बलशाली भारत  काही एका दिवसाचा योगा डे करून निर्माण होणार नाही. सर्व वल्गना  हवेत विरून जातील इतका व्हिडिओ गेमिंगचा प्रवाह जोरदार आहे! नवीन कायदा करून हे खेळ वेळीच थांबविणे जरुरीचे आहे.asim.human@gmail.com

टॅग्स :Healthआरोग्यMental Health Tipsमानसिक आरोग्य