कोकणातील पारंपारिक 'शिमगोत्सव' माहितीपटातून रसिकांच्या भेटीला

'शिमगोत्सव' या माहितीपटाचा नुकतेच चित्रीकरणाचा मुहूर्त वांद्री गावातील श्री सोमेश्वर मंदिरात पार पडला

कोकणातला शिमगोत्सव म्हणजे विविध वैशिष्ट्यपूर्ण पद्धती, परंपरा, लोककला यांचा आविष्कार असतो. फाक पंचमी म्हणजेच फाल्गुन शुद्ध पंचमीपासून साधारणतः गुढीपाडव्यापर्यंत हा उत्सव मोठ्या उत्साहाने साजरा केला जातो. बाहेरगावी असलेले चाकरमानीही हमखास शिमगोत्सवासाठी गावी येतात. ग्रामदेवतेच्या पालख्या गावागावांत फिरत असतात आणि सगळीकडे एक वेगळेच जल्लोषाचे वातावरण असते. या पालख्या का नाचवतात? कशा नाचवतात? होळी कशी आणतात? गावागावातल्या वेगवेगळ्या प्रथा-परंपरा कशा असतात, अशा प्रश्नांची उत्तरं मिळण्यासाठी लेखक- दिग्दर्शक आशिष निनगुरकर यांचा 'शिमगोत्सव-प्रथा आणि परंपरा' नावाच्या माहितीपटाची निर्मिती होत आहे.

नुकतेच या माहितीपटाचा चित्रीकरणाचा मुहूर्त वांद्री गावातील श्री सोमेश्वर मंदिरात पार पडला.यावेळी गजानन डांगे,दिलीप मयेकर,मनोहर डांगे,गजानन सालीम,पुरुषोत्तम रानभरे,सुरेश चोचे,संजय सागवेकर,दिगंबर डांगे,नितीन डांगे व संदेश गांधी आदी ग्रामस्थ मोठ्या संख्येने उपस्थित होते.तसेच उक्षी व आंबेड येथे चित्रीकरण करण्यात आले.त्या कार्यक्रमास राजेंद्र देसाई,पद्माकर देसाई,गणपत घाणेकर तसेच आंबेड गावातील प्रवीण मुळे व ग्रामस्थ मोठ्या संख्येने उपस्थित होते.

कोकणातील शिमगा सगळ्या चाकरमानी लोकांच्या हृदयातला हळवा कोपरा ! कोकणातील माणूस कामधंद्यासाठी कितीही लांब गेलेला असला तरी होळी आणि गणपती च्या सणांना त्याचे पाय आपोआप गावाकडे वळतात . घरट्याबाहेर उडालेल्या पिल्लाची जशी पक्षिण वाट पाहते ,तसेच गाव आणि गावकरी आपल्या चाकरमान्यांची वाट पहाट असतात.कोकणात  शिमगा सण सुमारे ५ ते १५ दिवस असतो. प्रथेप्रमाणे फाल्गुन शुद्ध द्वादशी /त्रयोदशी किंवा पौर्णिमेला होळीचा मुख्य दिवस असतो. यामध्ये मुख्य काम म्हणजे ग्रामदेवतेची पालखी सजवून त्यात रुपे (देवीच्या उत्सवमूर्ती) ठेवून पालखी देवळातून सहाणेवर आणणे व पालखी सजवून ढोल-ताशा च्या गजरात नाचवत साहणेवर आणली जाते .

समाजातील वाईट गोष्टी अग्निदेवतेच्या स्वाधीन करून त्या जाळून त्यांचे निर्दालन करणे हा होळी सणामागचा मूळ हेतू आहे. सर्वसाधारणपणे आठ ते दहा दिवस हा शिमगोत्सव सर्वत्र केला जातो. गावातील सर्व गावकरी एकत्र येऊन प्रचंड उत्साहात व भक्तिभावाने पालखी सोहळा साजरा करतात.काव्या ड्रीम मुव्हीज व कलादर्पण फाऊंडेशन यांच्या वतीने तयार करण्यात येणाऱ्या 'शिमगोत्सव- प्रथा आणि परंपरा' या माहितीपटाची संकल्पना विक्रांत गांधी,विकास ताठरे,विनायक सनगर व महेश भिंगार्डे यांची असून या माहितीपटाचे संपूर्ण चित्रीकरण हे वांद्री,उक्षी व आंबेड गावात करण्यात आले आहे.या माहितीपटाचे लेखन व  दिग्दर्शन आशिष निनगुरकर यांनी केले आहे.सिद्धेश दळवी यांनी छायाचित्रणाची जबाबदारी सांभाळली असून प्रतिश सोनवणे,प्रदीप कडू व सुनील चौपाल इतर तंत्रज्ञांनी आपल्या भूमिका समर्थपणे सांभाळल्या आहेत.या माहितीपटासाठी निर्माती अर्चना नेवरेकर,सामाजिक कार्यकर्ते दिपक मेंदर्गे व निर्माते मंगेश जगताप यांचे सहकार्य लाभले आहे. विविध आंतरराष्ट्रीय चित्रपट महोत्सवात हा माहितीपट प्रदर्शित केला जाणार आहे.