शहरं
Join us  
Trending Stories
1
'काँग्रेसचा खरा चेहरा समोर आला', मल्लिकार्जुन खर्गेंच्या 'त्या' वक्तव्यावर PM मोदींचा घणाघात
2
अंधेरी पूर्वेत पंधरा ते वीस दुकानांना भीषण आग;कामगार अडकल्याची भीती, अग्निशमनच्या गाड्या दाखल
3
जम्मू-काश्मीरमध्ये पुन्हा टार्गेट किलींग; 2 बिगर कश्मिरी मजुरांवर दहशतवाद्यांचा गोळीबार
4
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024: काटेवाडीत पाडवा का साजरा करणार? अजित पवारांनी कारणच सांगितलं, म्हणाले...
5
कॅनडामध्ये सुपरलॅबचा भंडाफोड, मोठ्या प्रमाणात ड्रग्ज आणि शस्त्रे जप्त, भारतीय वंशाच्या व्यक्तीला अटक
6
३०० कंटेनरचे सामूदायिक लक्ष्मीपूजन; सांगवीच्या तरुणांकडे ४५० कंटेनरची मालकी
7
"बाळासाहेब असते तर थोबाड फोडलं असतं"; अरविंद सावंतांच्या वक्तव्यावर CM शिंदेंची प्रतिक्रिया
8
ऐन दिवाळीत मतदारांपर्यंत पोहचण्यासाठी दोन्ही पवारांची धावाधाव
9
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : सांगली विधानसभेत महाविकास आघाडीला धक्का! जयश्री पाटील निवडणूक लढवण्यावर ठाम
10
Maharashtra Election 2024: नाशिक पूर्वमध्ये थेट सामना; अन्य तीन मतदारसंघात तिरंगी, चौरंगी लढत
11
Muhurat Trading : मुहूर्त ट्रेडिंगनंतर तेजीसह बाजार बंद, 'या' १० शेअर्समध्ये जोरदार खरेदी, गुंतवणूकदारांनी कमावले ४ लाख कोटी
12
Mumbai Crime: फटाके फोडण्याच्या वादातून तरुणाची हत्या, मुंबईतील धक्कादायक घटना
13
जरांगेंच्या यादीला ओबीसींची यादी तयार, जो तो उठतोय त्यांनाच भेटायला जातोय; लक्ष्मण हाकेंनी रणशिंग फुंकले
14
किंग कोहलीची 'विराट' चूक; मैदानात थांबण्यापेक्षा चोरटी धाव घेण्याच्या नादात फसला (VIDEO)
15
पोस्टर'वार'! योगी आदित्यनाथ यांच्या 'बटेंगे तो कटेंगे'ला अखिलेश यादवांकडून पलटवार
16
भीषण! पाकिस्तानमध्ये मोठा बॉम्बस्फोट; ५ शाळकरी मुलं आणि एका पोलिसासह ७ जणांचा मृत्यू
17
'लॉरेन्स बिश्नोईने मला लवकर मारावे...', खासदार पप्पू यादव असं का म्हणाले?
18
IND vs NZ, 3rd Test Day 1 Stumps : फलंदाजांमुळे टीम इंडिया अडचणीत; ८६ धावांत गमावल्या ४ विकेट्स
19
"चुकीची चिठ्ठी काढणारा पोपट, आजपर्यंत...!"; शंभूराज देसाई यांचा संजय राऊतांना टोला
20
AUS vs PAK : "ऑस्ट्रेलियात पाकिस्तानने एक सामना जिंकला तर...", अक्रमने आपल्याच संघाची लाज काढली

तरूण रंगकर्मी कौस्तुभ म्हणतो, ‘गोमंतकीय रंगभूमी’च्या ओळखीसाठी खूप काम करावे लागेल

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Published: March 07, 2020 8:16 PM

विनोद व सरयू दोशी फाऊंडेशनतर्फे प्रयोगशील नाट्यकलेच्या जीवंत आविष्कारासाठी देण्यात येणारी प्रतिष्ठित फेलोशिप यंदा गोव्याचे युवा नाटककार कौस्तुभ नाईक यांना मिळाली आहे.

दुर्गाश्री सरदेशपांडे, पणजी, गोवाविनोद व सरयू दोशी फाऊंडेशनतर्फे प्रयोगशील नाट्यकलेच्या जीवंत आविष्कारासाठी देण्यात येणारी प्रतिष्ठित फेलोशिप यंदा गोव्याचे युवा नाटककार कौस्तुभ नाईक यांना मिळाली आहे. भारतीय रंगमंचावरील प्रसिध्द नाटककार विजय तेंडुलकर आणि पं. सत्यदेव दुबे यांच्या नावाने ही फेलोशिप दिली जाते. या पुरस्काराचे स्वरूप प्रमाणपत्र व एक लाख रुपयांचे मानधन असून हा पुरस्कार मिळालेला कौस्तुभ नाईक एकमेव गोमंतकीय कलाकार आहे. यानिमित्त कौस्तुभ नाईक यांच्याशी ‘लोकमत’ने साधलेला संवाद...१) गोव्यातील रंगभूमी व तिचे राजकीय महत्त्व यासंदर्भात आपण नेमके कशाप्रकारे काम केले आहे.उ. एमए आणि एमफिलच्या शोधप्रबंधासाठी गोव्यातील तियात्र आणि मराठी ऐतिहासिक नाटकांचा अभ्यास केला. तियात्र मध्ये प्रचलित झालेली कथनशैली, अमाप लोकप्रियता आणि कालानुरूप तियात्रातून होणारी परखड राजकीय टीका याविषयी हा प्रबंध होता. गोव्याचा एकूणच इतिहास, गोव्यातील कॅथॉलिक समाजातील लोकांचे मुंबईत झालेले स्थलांतरण, मुंबईत तियात्रचा उगम होण्यासाठीची पूरक परिस्थिती ते आधुनिक काळातील तियात्रातून उमटणारा एक विशेष विद्रोही सूर या सर्वांचा उहापोह मी केला आहे. गोवा राज्य भारतात सामील झाल्यानंतर आणि महाराष्ट्रवादी गोमंतक पक्षाच्या सत्ताग्रहणानंतर गोव्यातील कॅथॉलिक समाजात जो एक राजकीय पेच निर्माण झाला यावर माझा विशेष भर होता. विसाव्या शतकात राज्यात प्रचंड लोकप्रिय झालेल्या मराठी ऐतिहासिक नाटके व त्यांचा महाराष्ट्रवादी गोमंतक पक्षाच्या लोकप्रियतेतलं नात्याचा शोध या प्रबंधात घेतला आहे. विसाव्या शतकात गोव्यातील बहुजन समाजातील घटक समूह मराठा अस्मिता स्थापण्यात गुंतले होते. त्यामुळे शिवाजी हे एका पुनरुत्थानवादी चळवळीचे प्रतीक बनले. छत्रपती शिवाजी महाराजांच्या प्रती आदरयुक्त भावना तसेच त्यांच्या प्रचलित इतिहासाला तळागाळातील लोकांपर्यंत पोचविण्यासाठी नाटक हे गोव्यात प्रभावी माध्यम ठरले. याच संचिताच्या जोरावर मगो पक्षाचे बहुजनवादी राजकारण समजण्याचा हा प्रयत्न होता. हे दोन्ही प्रबंध लवकरच रिसर्च पेपर म्हणून छापून येणार आहेत.२) गोव्यातील नानाविध उत्सवातील हौशी-नौशी रंगभूमीवर विनोदाच्या नावाखाली चाललेल्या चाळ््यांकडे आपण कसे पाहता. तियात्रची स्थितीही अशीच आहे. आपण काय सांगाल.उ. मूळातच लोकप्रचलित कलाप्रकारांचे किती नैतिक मूल्यमापन करावे किंवा कितपत गरजेचे आहे, याबाबत मी जरा साशंक आहे. टीव्हीमुळे आठवडाभर सुमार विनोदाचा मारा आपल्यावर चालू असतो. विनोदाचा एकूणच स्तर ढासळत चाललाय हे मान्य पण केवळ नाटकाला त्यासाठी जबाबदार धरणे यावर विचार करायला हवे. कोकणी नाटकांबद्दल असे विचार व्यक्त होतात. येणाऱ्या स्थित्यंतरामुळे नाटकाच्या लोकप्रियतेची परिमाणे बदलतात का याविषयी मला अधिक रस आहे.३) गोमंतकीय रंगभूमी अशी स्वतंत्र ओळख निर्माण झाली आहे का.गोमंतकीय रंगभूमी अशी स्वतंत्र ओळख निर्माण झाली आहे. पण तिची नेमकी व्याख्या, परिभाषा आणि आवाका अजून बंदिस्त नाही. गोमंतकीय रंगभूमी म्हणजे तियात्र, मराठी रंगभूमी (हौशी, उत्सवी), कोकणीतील निम्न व्यवसायिक रंगभूमी असे अनेक अर्थ एकाच वेळी निघू शकतात. सगळ्यांनाच गोमंतकीयपण क्लेम करण्याचा तेवढाच हक्क आहे. भारतात प्रादेशिक रंगभूमी भाषावार विभागली आहे पण त्यावर प्रांतीय सीमांचा पगडा आहे. त्यामुळे मराठी रंगभूमीचा इतिहास हा प्रामुख्याने महाराष्ट्रात (आणि त्यातल्या त्यात पश्चिम महाराष्ट्रात) केंद्रित केला जातो. बडोदा ते तंजावर, इंदोर, गोवा, बेळगाव या भागांतील इतिहास त्यात क्वचितच आढळतो. तसेच कोकणी रंगभूमीमध्ये तियात्रची जागा काय, प्रमाण कोकणीवाले त्याला एक वैध नाट्यप्रकार मानतात का हेही प्रश्न विचारावे लागतील. गोमंतकीय रंगभूमीची व्याख्या तेवढीच सर्वसमावेशक आणि व्यापक करता येईल पण त्यादृष्टीने अजून खूप प्रयत्न झाले पाहिजे. 

 

 

 

 

टॅग्स :goaगोवा