शहरं
Join us  
Trending Stories
1
कर्नाटक आर्थिक संकटात! जेवढी द्यायची ऐपत, तेवढीच आश्वासने द्या...; खर्गेंनी महाराष्ट्रावरून नेत्यांचे कान टोचले
2
पंतप्रधानांच्या आर्थिक सल्लागार परिषदेच्या अध्यक्षांचे निधन; मोदींकडून शोक व्यक्त
3
ई-स्कूटर घ्या; पण तक्रारींचे काय? कंपन्यांविराेधात १२ हजार तक्रारी, केंद्र सरकार करणार चाैकशी
4
शरद पवारांच्या भेटीसाठी बारामतीत मोठी गर्दी; गोविंदबागेत उभे रहायलाही जागा नाही...
5
आधी बारावी, मग नववी; अस्लम शेख यांच्या उमेदवारी अर्जावर आक्षेप, विनोद शेलार कोर्टात जाणार  
6
भेटायला आले, नमस्कार केला अन् गोळ्या झाडल्या; दिवाळी साजरी करणाऱ्या काका-पुतण्याची हत्या
7
मनसे कार्यकर्त्यांनी मनसेच्या उमेदवाराचेच कार्यालय फोडले; अकोल्यात मोठा राडा, नेमके काय घडले...
8
अर्जुन कपूरने ब्रेकअप झाल्याचं सांगताच मलायकाची पोस्ट, म्हणते - "एका क्षणासाठी..."
9
मी कुठे सांगतो माझा प्रचार करा, विरोध अपेक्षितच; नवाब मलिक भाजप नेत्यांवर कडाडले
10
HDFC Bankची उपकंपनी HDB फायनान्शिअल सर्व्हिसेस आणणार IPO; 'इतके' हजार कोटी उभे करणार
11
'सिंघम अगेन'च्या शेवटी मिळालं खास सरप्राइज! सलमान खानच्या एन्ट्रीने झाली नव्या सिनेमाची घोषणा
12
भारतात 2050 पर्यंत मुस्लीम लोकसंख्येत मोठी वाढ होणार, 'या' 3 देशांत हिंदू जवळपास 'संपुष्टात' येणार!
13
'विराट' विक्रम मोडला! इथं पाहा IPL च्या इतिहासातील Expensive Retained Players ची यादी
14
ऐन दिवाळीत नेते बंडोबांना थंडोबा करण्याच्या मोहिमेवर; महायुती, महाआघाडीसाठी पुढील ४ दिवस वाटाघाटीचे
15
प्रियांका गांधींनी गुंतवलेल्या Mutual Fund नं किती दिले रिटर्न? तुमच्यासाठी फायद्याचा सौदा आहे की नाही?
16
सदा सरवणकरांनी घेतली मुख्यमंत्री शिंदेंची भेट, माहिमच्या जागेवर चर्चा, मोठा निर्णय होणार?
17
IND vs NZ 3rd Test : न्यूझीलंडनं टॉस जिंकला, मॅच कोण जिंकणार?
18
गॅस सिलिंडर, UPI पेमेंट ते तिकीट बुकिंग; आजपासून बदलले 'हे' नियम बदलले, थेट खिशावर होणार परिणाम
19
आजचे राशीभविष्य : आज अवैध कामांपासून दूर राहावे, क्रोध आणि वाणीवर संयम ठेवावा लागेल
20
अमृता खानविलकरची स्वप्नपूर्ती! घेतलं नवीन घर, व्हिडीओ शेअर करत दाखवली झलक

इअरफोन्सवर मोठमोठ्याने गाणी एकताय? कायमचा बहिरेपणा येऊ शकतो, WHO ची धोक्याची घंटा

By ऑनलाइन लोकमत | Published: December 17, 2021 5:30 PM

जागतिक आरोग्य संघटनेच्या म्हणण्यानुसार, एक अब्जाहून अधिक तरुणांना बहिरे होण्याचा धोका आहे. त्याचं एकमेव कारण म्हणजे त्यांच्या इयरफोन्स वापरण्याच्या पद्धती. त्यामुळेच योग्य काळजी घेतली तर हे संभाव्य बहिरेपण (Deafness) टाळता येण्यासारखं आहे.

आजूबाजूच्या कोणालाही त्रास होऊ न देता एकट्याने गाण्यांचा घ्यायचा असेल, तर इयरफोन्सना पर्याय नाही. पण इयरफोन्सचा प्रमाणापेक्षा जास्त वेळ वापर झाला, तसंच इयरफोन्सवर (Earphones) दीर्घ काळ मोठ्या आवाजात संगीत ऐकत राहिलं, तर बहिरेपणा येऊ शकतो. अनेक अभ्यासांतून हे सिद्ध झालं आहे. जागतिक आरोग्य संघटनेच्या म्हणण्यानुसार, एक अब्जाहून अधिक तरुणांना बहिरे होण्याचा धोका आहे. त्याचं एकमेव कारण म्हणजे त्यांच्या इयरफोन्स वापरण्याच्या पद्धती. त्यामुळेच योग्य काळजी घेतली तर हे संभाव्य बहिरेपण (Deafness) टाळता येण्यासारखं आहे.

इयरफोन्स आपल्या कानांना कशा प्रकारे हानी पोहोचवू शकतात, हे समजून घेण्यासाठी आपल्या कानाचं कार्य कसं चालतं, याची माहिती घेतली पाहिजे. ध्वनिलहरी आपल्या कानाजवळ पोहोचतात, तेव्हा कानाचा बाह्य भाग त्या ग्रहण करतो आणि त्या लहरी कानाच्या पोकळीतून जाऊन कानाच्या पडद्यावर आदळतात. कानाचा पडदा म्हणजे एक असं आवरण असतं, की जे बाह्य कान आणि आतला कान यांची विभागणी करतं. ध्वनिलहरी कानाच्या पडद्यावर आदळतात, तेव्हा तो पडदा हलतो. त्यामुळे कानातली तीन छोटी हाडं कंप पावतात. ही हाडं ध्वनींची ती कंपनं वाढवतात आणि ती गोगलगायीच्या आकाराच्या कॉक्लिआ नावाच्या एका कप्प्यात पाठवतात. या कॉक्लिआमध्ये एंडोलिम्फ नावाचा द्रवपदार्थ असतो. कंपनं कॉक्लिआमध्ये (Cochlea) आल्याने त्या द्रवपदार्थात लाटासदृश तरंग (Waves) निर्माण होतात.

कॉक्लिआच्या आतल्या भागात स्टिरिओसीलिया (Stereocilia) नावाचे केसांचे पुंजके असतात. कॉक्लिआमध्ये आलेल्या तरंगांमुळे स्टिरिओसीलिया हलतात आणि त्या तरंगांचं ते इलेक्ट्रिक संदेशात रूपांतर करतात. हे संदेश मेंदूला पाठवले जातात. मेंदू त्यांचा अर्थ लावतो. स्टिरिओसीलियाचे वेगवेगळे पुंजके वेगवेगळ्या फ्रिक्वेन्सीला सेन्सिटिव्ह (Sensitive) असतात. दीर्घ काळ मोठा आवाज कानात येत राहिला, तर स्टिरिओसीलियाची लवचिकता जाते आणि त्यांची संवेदनशीलताही नष्ट होऊ शकते. परिणामी बहिरेपणा येतो, अशी माहिती जागतिक आरोग्य संघटनेच्या अहवालात दिली आहे.

'नॅशनल जर्नल ऑफ फिजिऑलॉजी, फार्मसी अँड फारमॅकॉलॉजी'मध्ये यंदा प्रकाशित झालेल्या एका संशोधनविषयक लेखात असं निरीक्षण नोंदवण्यात आलं आहे, की जवळपास 90 टक्के विद्यार्थ्यांना इयरफोन्सचा आवाज 60 टक्क्यांपेक्षा जास्त वाढवून गाणी ऐकायला आवडतं. त्यामुळे त्यांना बहिरेपणा येण्याचा धोका मोठा आहे. इयरफोन्सच्या तुलनेत हेडफोन्स (Headphones) काही अंशी बरे मानले जातात. कारण ते कानात घातले जात नाहीत, तर बाहेर लावले जातात. त्यामुळे त्यात थोडं अंतर असतं. अर्थात, हेडफोन्सवरही मोठ्या आवाजात संगीत ऐकलं, तर त्याचा दुष्परिणाम होतोच.

अमेरिकेतल्या सेंटर्स फॉर डिसीज कंट्रोल अँड प्रीव्हेंशन या संस्थेच्या मार्गदर्शक सूचनांनुसार, मोठा आवाज सतत एक तास कानावर पडत राहिला तर कानांचं नुकसान होऊ शकतं. त्यामुळे इयरफोन्स किंवा हेडफोन्स लावून ऐकताना मध्ये छोटे ब्रेक्स घेणं आवश्यक आहे. दर 30 मिनिटांनी 5 मिनिटांचा, दर एक तासाने 10 मिनिटांचा ब्रेक घ्यायला हवा. हेडफोन्स किंवा इयरफोन्समध्ये आवाज खूप मोठा ठेवू नये. तसंच, इयरफोन्सचं वेळोवेळी सॅनिटायझेशन करणंही आवश्यक आहे.

टॅग्स :Healthआरोग्यHealth Tipsहेल्थ टिप्सWorld health organisationजागतिक आरोग्य संघटना