शहरं
Join us  
Trending Stories
1
जरांगेंच्या यादीला ओबीसींची यादी तयार, जो तो उठतोय त्यांनाच भेटायला जातोय; लक्ष्मण हाकेंनी रणशिंग फुंकले
2
पोस्टर'वार'! योगी आदित्यनाथ यांच्या 'बटेंगे तो कटेंगे'ला अखिलेश यादवांकडून पलटवार
3
"चुकीची चिठ्ठी काढणारा पोपट, आजपर्यंत...!"; शंभूराज देसाई यांचा संजय राऊतांना टोला
4
AUS vs PAK : "ऑस्ट्रेलियात पाकिस्तानने एक सामना जिंकला तर...", अक्रमने आपल्याच संघाची लाज काढली
5
मल्लिकार्जुन खरगेंनी कर्नाटक सरकारवर ताशेरे ओढले,मुख्यमंत्र्यांनी दिले स्पष्टीकरण; नेमकं प्रकरण काय?
6
ऐन सणासुदीच्या-निवडणुकीच्या काळात मावळ हादरले! पवन मावळातील ३० वर्षीय तरुणाची दगडाने ठेचून हत्या
7
Maharashtra Election 2024: दादा भुसे विरुद्ध अद्वय हिरे; दुभंगलेल्या शिवसेनेचे अस्तित्व पणाला
8
Washington Sundar वर का आली सहकाऱ्यांची जर्सी घालून खेळण्याची वेळ? जाणून घ्या त्यामागचं कारण
9
"माहिमची जागा भाजपाकडे असती तर एका मिनिटात निर्णय घेतला असता, आता..." बावनकुळेंचं मोठं विधान
10
ऐकावं ते नवलंच! हेमंत सोरेन यांचे वय 5 वर्षात 7 वर्षांनी वाढले, भाजपने साधला निशणा...
11
भाजपाने केला करेक्ट कार्यक्रम? १७ इच्छुकांचे तिकीट पक्के; शिंदे गट-अजित पवार गटातून संधी!
12
ज्येष्ठ शिवसैनिक प्रकाश म्हात्रे यांची शिंदे सेनेतून हकालपट्टी! पक्ष संघटनेच्या विरोधात काम करीत असल्याने कारवाई
13
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : 'आमदार निवडून आणणार,सन्मानाने पक्षात प्रवेश करणार'; उमेश पाटलांनी अजित पवारांविरोधात दंड थोपटले
14
IPL Retention 2025 : KL राहुलने स्वत:च्याच पायावर मारली कुऱ्हाड? धोनी ठरला 'व्हॅल्यू फॉर मनी'!
15
डबल मर्डर केसमध्ये एकाला पकडलं; ७० हजारांसाठी अल्पवयीन मुलाने रचला भयंकर कट
16
Rashmi Shukla IPS: 22 व्या वर्षी बनल्या IPS, रश्मी शुक्लांचं किती झालंय शिक्षण?
17
IND vs NZ : वानखेडेवर मुंबईकरांची दिवाळी! चाहत्यांसाठी विराट कोहली थिरकला, VIDEO
18
फटाके फोडण्याच्या स्पर्धेतून लागली भीषण आग, ४ दुकानं खाक, कोट्यवधींचं नुकसान
19
काश्मीरमधील चिनाब ब्रिजवर दहशतवाद्यांची वक्रदृष्टी, पाकिस्तानबरोबर चीनही रचतोय कट
20
हीच ती वेळ? शिंदे गटातील नेते ठाकरे गटाच्या मिलिंद नार्वेकरांची भेटीला; अचूक टायमिंगची चर्चा

दिवाळीत फटाके फोडताना डोळ्यांची काळजी कशी घ्यावी? वाचा तज्ज्ञांचा सल्ला...

By ऑनलाइन लोकमत | Published: November 03, 2021 4:10 PM

How to Take Care of Your Eyes : ‘उपचारापेक्षा प्रतिबंध योग्य’, असे म्हणतात. त्यानुसार सावधगिरी बाळगणे आणि असे प्रसंग टाळणे योग्य ठरेल.

देशात कोरोना व्हायरसचा प्रादुर्भाव कमी होताना दिसत आहे. तसेच, कोरोना लसीकरणाचा आकडा 100 कोटींच्या पार पोहोचला आहे. एकंदरित पाहता आता कोरोनाची परिस्थिती सुधारत आहे. पर्यटनाला पुन्हा चालना मिळू लागली आहे, सगळीकडे एकंदर आनंदाचे वातावरण असून परिस्थितीपासून काहीसा दिलासा मिळत आहे, हे चित्र पाहता खऱ्या अर्थाने सणाची धामधूम सुरू असल्याचे दिसते. त्यामुळे यंदाची दिवाळी अत्यंत उत्साहाची असणार आहे, अशी अपेक्षा आहे. 

दिवाळी हा देशातला सर्वात मोठा सण आहे, असे म्हणायला हरकत नाही. कोरोनामुळे गेल्या वर्षी निर्माण झालेला ताण आणि रुग्णांची व मृत्यूंची संख्या या पार्श्वभूमीवर यंदा सगळे जण दिवाळी धडाक्यात साजरी करतील, यात शंका नाही. नेत्रचिकित्सकांसाठी दिवाळी हा अतिशय व्यस्त आणि तणावाचा काळ असतो. स्वयंपाकघरांमध्ये सतत लगबग सुरू असते, दिवे, रोषणाई केली जाते आणि फटाक्यांची आतषबाजी केली जाते. यामुळे संकटाला आमंत्रण मिळू शकते. सणाचा आनंद साजरा करण्याला माझा विरोध नक्कीच नाही, परंतु वाचकांनी साजरीकरणाबरोबरच काही काळजीही घेतली पाहिजे. दिवाळीमध्ये शरीरावर कुठेतरी भाजले जाणे स्वाभाविक असते आणि ही दुखापत सौम्य ते तीव्र स्वरूपाच्या भाजण्याच्या जखमा अशी असू शकते. डोळ्यांना कशा प्रकारे दुखापत होऊ शकते आणि त्या टाळण्यासाठी काय काळजी घ्यावी, याकडे एक नेत्रचिकित्सक म्हणून मला लक्ष वेधावेसे वाटते. 

दुखापत होण्याची शक्यता असल्यास डोळे मिटून घेण्याची उपजत यंत्रणा आपल्या शरीरामध्ये आहे. परंतु, काही वेळा ती पुरेशी नसते. डोळ्यांची रचना पाहता, कॉर्निया हा डोळ्यांचा सर्वात बाहेरचा भाग पारदर्शक असतो आणि त्याच्यातून प्रकाश डोळ्यामध्ये येतो व दृष्टीही मिळते. हा भाग एखाद्या काचेसारखा दिसतो. त्याला कोणताही दुखापत झाली तर त्यावर कायमस्वरूपी व्रण उठतात आणि दृष्टी क्षीण होते. डोळ्याची रचना गोलाकार असते. त्यामध्ये मुळातच असलेल्या दाबामुळे डोळ्याचा आकार कायम राखला जातो. या भागात कोणतीही दुखापत झाली आणि फटाके अगदी जवळून पाहिले तर तिथल्या ऊती खराब होतात आणि अनेकदा त्यांच्यावर उपचार करणे अवघड ठरते. 

दिव्यातले गरम तेल डोळ्यात जाऊ शकते किंवा स्वयंपाक करत असताना तेल डोळ्यात उडू शकते. यामुळे डोळ्यांच्या सर्वात वरच्या स्तरांना वेदना, त्रास होतो, सदोष वायरिंग व दिवे यामुळे इलेक्ट्रिकल बर्न दुखापत होऊन थर्मल बर्न दुखापत होऊ शकते. या सर्वांमध्ये, फटाक्यांमुळे सर्वाधिक नुकसान होऊ शकते. फटाक्यांमुळे होणारे परिणाम हे स्फोटामुळे होणाऱ्या दुखापतींसारखे असतात. त्यांचे प्रमाण मात्र स्फोटापेक्षा कमी असते. डोळ्यांना होणारी दुखापत बाहेरचे घटक डोळ्यात जाणे असी सौम्य दुखापत ते तीव्र स्वरूपाची दुखापत असू शकते व त्यासाठी तातडीने शस्त्रक्रियेची गरज असू शकते. 

पुढील प्रथमोपचार करू शकता - गरम तेल किंवा बाहेरचे घटक डोळ्यात जाणे अशा सौम्य त्रासाच्या बाबतीत पिण्याचे स्वच्छ पाणी मुबलक प्रमाणात डोळ्यावर मारून डोळा पूर्णपणे स्वच्छ धुवावा, किंवा कपभर पाणी डोळ्याच्या जवळ ओतत राहा आणि डोळ्यांची सतत उघडझाप करा. डोळ्यात गेलेले बाहेरचे घटक काढून टाकण्यासाठी आणि योग्य औषधे समजून घेण्यासाठी नेत्रचिकित्सकांचा सल्ला घ्या. फटाक्यांमुळे डोळ्यांवर थेट परिणाम होऊन प्रचंड रक्तस्राव होत असेल तर डोळे स्वच्छ पाण्याने धुवा, डोळ्यावर कापूस किंवा टॉवेल ठेवा, अजिबात दाब देऊ नका. शस्त्रक्रिया करण्याची गरज भासू शकते, त्यामुळे तातडीने नेत्रचिकित्सकांशी संपर्क करा. 

पुढील सावधगिरी बाळगा -- स्वयंपाक करताना संरक्षक आयवेअर वापरा, सुरक्षित अंतर ठेवा आणि भांडी कमरेच्या पातळीच्या वर ठेवा. - फटाके फोडत असताना ते पेटवल्यावर योग्य अंतर राखा, फेस शिल्ड वापरा, कोविडमुळे फेस शिल्ड आता सहज उपलब्ध आहे. - जळते फटाके हातात घेऊ नका किंवा हवेत उडवू नका.- फटाक्यांच्या आजूबाजूला लहान मुले वावरत असल्यास मोठ्या माणसांनी लक्ष ठेवणे गरजेचे आहे. - नेहमी पाण्याची बादली जवळ ठेवा.- मोटरचालकांनी विशेष काळजी घ्यावी, तसेच रस्त्यावर अनेक लोक फटाके उडवत असल्याने हेल्मेट घालावे.- स्वतःच्या मनाने औषधे घेऊ नका किंवा घरात उपलब्ध असलेले ड्रॉप वापरू नका, योग्य प्रथमोपचार करा आणि तुमच्या डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. 

‘उपचारापेक्षा प्रतिबंध योग्य’, असे म्हणतात. त्यानुसार सावधगिरी बाळगणे आणि असे प्रसंग टाळणे योग्य ठरेल. तुम्हाला सर्वांना भरपूर आरोग्य, धन आणि आनंद मिळो, या सदिच्छा! तुम्हाला सर्वांना आनंदी व सुरक्षित दिवाळीच्या शुभेच्छा!

(लेखक : डॉ. सत्यप्रसाद बाल्की, कन्सल्टंट ऑफ्थॅल्मॉलॉजिस्ट, मॅक्सिव्हिजन आय हॉस्पिटल्स )

टॅग्स :eye care tipsडोळ्यांची निगाHealthआरोग्य