शहरं
Join us  
Trending Stories
1
"...तेव्हा तुम्हाला हॉस्पिटलला जायची गरज लागणार नाही"; पंतप्रधान मोदींचा उद्धव ठाकरेंना टोला
2
"सरकार बनवण्यासाठी काँग्रेस तडफडतंय"; पंतप्रधान मोदींची मुंबईतून पुन्हा 'एक है तो सेफ है'ची घोषणा
3
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : 'कारखाने विकत घ्यायला मी काही महाराष्ट्रभर हिंडलो नाही'; जयंत पाटलांनी अजित पवारांना डिवचले
4
"जेव्हा पराभव समोर दिसतो, तेव्हा 'असे' नॅरेटिव्ह सेट करण्याचा प्रयत्न सुरू होतो"; प्रविण दरेकर यांचा सुप्रिया सुळेंना टोला
5
"बंद सम्राटांना कायमचं घरात बंद करायची वेळ आलीय"; CM शिंदेंचा उद्धव ठाकरेंवर अप्रत्यक्ष निशाणा
6
'पाकिस्तानचे अनेक देशांशी संबंध, पण...', भारत-रशिया मैत्रीवर जयशंकर यांची मोठी प्रतिक्रिया
7
अचानक मोठा विकेंड जाहीर! १५ ते २० नोव्हेंबर 'या' शाळा बंद राहणार; शासनाचा मोठा निर्णय
8
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : 'काल माझं अन् शरद पवारांचं भांडण झालं, त्यांनी सात सभा..."; सुप्रिया सुळेंनी सगळंच सांगितलं
9
गुंतवणूकदार विचित्र परिस्थितीत अडकले! शेअर ६१ हजारांनी पडला पण विकताही येत नाहीय...
10
दिल्ली महापौरपदासाठी भाजपचा उमेदवार अवघ्या ३ मतांनी हरला; आपची महापालिकेवर सत्ता
11
“मोदींनी ११ वर्षात काय केले? महाराष्ट्राच्या निवडणुकीचा ३७० कलमाशी काय संबंध?”: खरगे
12
काव्या मारनने संघाबाहेर काढलं, त्यानेच टीम इंडियाला रडवलं! आता लागणार १० कोटींची बोली?
13
बाळासाहेबांची इच्छा आम्ही पूर्ण केली, छ. संभाजीनगरच्या नामकरणावरुन PM मोदींचा उद्धवसेनेवर 'बाण'
14
घुसखोरांनाही ४५० रुपयांत गॅस सिलेंडर देणार; काँग्रेस नेत्याच्या विधानानं नवा वाद
15
गाझामध्ये इस्रायलचं तांडव, संपूर्ण कुटुंब नष्ट; शेजारी म्हणाला, "केवळ एकच मुलगा वाचला, पण तोही...!"
16
"गद्दारी केली तर लाज वाटण्यासारखं काहीच नाही"; दिलीप वळसेंच्या लेकीचे शरद पवारांना प्रत्युत्तर
17
महाराष्ट्रात मविआ सरकार स्थापन करु, एकही प्रकल्प बाहेर जाऊ देणार नाही; राहुल गांधींचा शब्द
18
BSNL नं लॉन्च केली भारतातील पहिली Satellite-to-Device सर्व्हिस, आता नेटवर्कशिवायही करू शकाल कॉलिंग!
19
विरोधक सत्तेत आले तर पहिली लाडकी बहीण योजना बंद पाडतील; नरेंद्र मोदींची टीका
20
पंकजांनंतर अशोक चव्हाणांचा 'बटेंगे तो कटेंगे'ला विरोध; म्हणाले, "मी सेक्युलर हिंदू पण..."

ब्रेन स्ट्रोकमध्ये ‘गोल्डन अवर’ का महत्त्वाचा?

By ऑनलाइन लोकमत | Published: August 07, 2023 8:38 AM

हृदयाला रक्ताचा पुरवठा कमी झाल्यानंतर हृदयविकाराचा धक्का बसतो, त्याच पद्धतीने मेंदूला रक्तपुरवठा कमी झाल्यावर ब्रेन स्ट्रोक येतो.

- डॉ. अविनाश गुट्टे,  इंटरव्हेंशनल रेडिओलॉजिस्टनेकवेळा घरातील एखाद्या सदस्याला पक्षाघात (ब्रेन स्ट्रोक) आला की, घरातील सदस्यांची धावपळ सुरू होते. त्यांना नेमकं काय करावे कळत नाही, कोणत्या डॉक्टरकडे जावे कळत नाही. कुणी जवळच्या डॉक्टरकडे नेतात, कुणी तत्काळ घरीच काही घरगुती उपचार करण्याचा प्रयत्न करतात. मात्र अशा वेळी नेमकं काय करावे हे कळणे गरजेचे आहे. नातेवाइकांनी रुग्णाला ‘गोल्डन अवर’मध्ये (६ ते ८ तास) रुग्णालयात भरती करणे अपेक्षित आहे. हृदयरोगानंतर ब्रेन स्ट्रोक हे भारतातील मृत्यूचे दुसरे सर्वात सामान्य कारण आहे.

हृदयाला रक्ताचा पुरवठा कमी झाल्यानंतर हृदयविकाराचा धक्का बसतो, त्याच पद्धतीने मेंदूला रक्तपुरवठा कमी झाल्यावर ब्रेन स्ट्रोक येतो. मेंदूद्वारे सर्व अवयवांच्या हालचालीवर नियंत्रण ठेवले जाते. जर मेंदूच्या एखाद्या रक्तवाहिनीत अडथळा आला तर त्या संबंधित अवयवाच्या कार्यात बाधा निर्माण होते. मग त्यामध्ये काही वेळा तोंड वाकडे होते. अर्धे शरीर पंगू होते. रुग्णाला दीर्घकालीन अपंगत्व, बोलताना आणि गिळताना त्रास होतो. काही वेळेला उपचार वेळेत मिळाले नाही तर मृत्यूसुद्धा ओढवतो. 

ब्रेन स्ट्रोकच्या पहिल्या प्रकारात मेंदूमध्ये मोठ्या प्रमाणात रक्तस्राव होतो. तर दुसऱ्या प्रकारात मेंदूला रक्तपुरवठा करणाऱ्या रक्तवाहिन्यांत रक्ताची गुठळी तयार होऊन रक्तपुरवठा थांबतो. त्यांनतर रुग्णांना ब्रेन स्ट्रोकची लक्षणे दिसण्यात सुरुवात होते. यामध्ये रुग्णालयात रुग्णाला आणल्यानंतर तत्काळ सीटी स्कॅनच्या चाचणीनंतर निदान करून नेमके काय झाले, हे जाणून उपचाराची दिशा ठरविण्यास मदत होते. दुसऱ्या प्रकारात आम्ही रक्ताची गुठळी ज्या रक्तवाहिनीमध्ये झाली आहे, ती काढून रक्तपुरवठा सुरळीत करतो. त्याला वैद्यकीय भाषेत ‘मॅकेनिकल डिव्हाइस थ्रोम्बएक्टॉमी’ असे म्हणतात. यामुळे रुग्ण बरे होण्याचे प्रमाण अधिक आहे, तर रक्तस्राव झालेल्या रुग्णांमध्ये कोणते उपचार करायचे याचा निर्णय न्यूरॉलॉजिस्ट किंवा न्यूरोसर्जन परिस्थिती बघून निर्णय घेतात. काही वेळेस औषधोपचार तर कधी शस्त्रक्रिया करावी लागते.

सर्वसाधारणपणे ४० वर्षानंतर स्ट्रोकचे रुग्ण दिसतात. मुंबई महापालिकेच्या आणि शासनाच्या रुग्णालयात या आजारावर चांगले उपचार होतात. फिजिओथेरपिस्ट मोलाची भूमिका बजावतात. नियमित फिजिओथेरपीने रुग्णामध्ये मोठ्या प्रमाणात सुधारणा होते.

काय कारणे असू शकतात? उच्च रक्तदाव, मधुमेह, हृदयविकार, कोलेस्ट्रॉलचे वाढते प्रमाण, धूम्रपान, दारूचे व्यसन, आनुवंशिकता, अपुरी झोप, ताणतणाव

लाखामागे ८४२ रुग्ण शहरी भागात १ लाख लोकांमागे ८४२ लोकांना ब्रेन स्ट्रोक येतो तर ग्रामीण भागात त्याची नोंद व्यवस्थित होत नसल्याने तेथे १ लाखांत २२० लोकांना स्ट्रोक येत असल्याचे सांगण्यात येते.