जगण्यासाठी किती पैसे लागतात? चांगलं, आनंदी, समाधानी जगण्यासाठी खूप पैसे कमवावे लागतात का? किंवा त्यासाठी मन मारून जगावं लागतं का? स्पेनच्या सँटिॲगो प्युर्टोलास या तरुणाला यासंदर्भात विचारा. तो सांगेल, चांगलं, समाधानी आयुष्य जगण्यासाठी काय करावं लागतं ते!
सँटिॲगो सध्या २६ वर्षांचा आहे. एका कंपनीत तो जॉब करतो. सहा आकडी पगार घेतो; पण, तो सांगतो, एवढा पगार मला लागतच नाही, तर मी तो कशासाठी वापरू? गेल्या सात वर्षांपासून तो आपल्या पगाराची तब्बल ९५ टक्के बचत करतो आहे! म्हणजे जवळपास तो काहीच खर्च करीत नाही!सँटिॲगोचं मुख्य ध्येय आहे, ते म्हणजे आनंदी जगायचं. त्यासाठी त्याला फार मरमरही करायची नाही आणि आपल्याला जे आवडतं तेच करायचंय. भविष्याचेही त्याचे प्लॅन ठरलेले आहेत. वयाच्या चाळिसाव्या वर्षी त्याला निवृत्त व्हायचं आहे आणि उर्वरित आयुष्य स्वत:च्या मनाप्रमाणे जगायचं आहे. सँटिॲगोला निसर्गाची फार आवड. त्यामुळे शहर सोडून तो अशा ठिकाणी राहायला गेला, जिथे त्याला निसर्गाचा मन:पूत आनंद घेता येईल.
त्याचं म्हणणं आहे, आनंद कधीच पैशावर अवलंबून नसतो. तुम्ही किती पैसे कमावता आणि तुमच्याकडे किती महागड्या, किमती वस्तू आहेत, तुमच्याकडे किती कार आहेत, तुमचं घर किती आलिशान आहे, अशा भौतिक गोष्टींवर तुमचा आनंद ठरत नाही. आपली स्वप्नं पूर्ण करण्यासाठी आपल्याला स्वत:चं एक घर विकत घ्यावं लागेल, हे त्याला माहीत होतं. त्यामुळे त्यानं आपल्याला आवडेल अशा अत्यंत निसर्गरम्य ठिकाणी, कॅनरी बेटांवरील एका छोट्याशा गावात घर विकत घेतलं. त्याच्या मनासारखं तर हे घर होतंच; पण, तिथले दरही बाजारभावापेक्षा खूपच कमी होते. शिवाय त्यानं बिल्डरशी घासाघीस करून बऱ्याच स्वस्त दरात हे घर पदरात पाडून घेतलं. शहराच्या तुलनेत अतिशय कमी खर्च, निसर्गरम्य ठिकाण आणि रिअल इस्टेटमधील गुंतवणुकीच्या संधी या गोष्टीही त्यानं एकाच वेळी साध्य केल्या.
हे घर घेण्यासाठी त्यानं आपल्या जवळच्या एका मित्राला राजी केलं. कारण, त्याचा हा मित्रही त्याच्याच विचारांचा होता. घरावर पैसे खर्च झाले असले, तरी हे घर पुढे आपल्याला तहहयात पैसे मिळवून देत राहील याचीही तजवीज त्यांनी केली. आपलं हे घर त्यांनी तीन भागात विभागलं. घराचा एक भाग त्यानं स्वत:साठी ठेवला, दुसरा भाग ‘एअरबीएनबी’ला भाड्यानं देण्यासाठी आणि तिसरा भाग दीर्घकालीन गुंतवणुकीसाठी ठेवला. त्यातून भाडं किंवा इतर उत्पन्न मिळत राहील, याचाही बंदोबस्त केला. आपला इन्व्हेस्टमेंट पोर्टफोलिओही त्यानं तयार केला आहे. तो आपलं रोजचं जेवण मुख्यत: घरीच तयार करतो. कारण घरचंच जेवण त्याला आवडतं, आपल्या मनासारखं, आरोग्यदायी जेवण जेवल्यामुळे प्रकृतीची चिंता मिटते; शिवाय बाहेर जेवल्यामुळे होणारा अतिरिक्त खर्चही वाचतो, असा त्याचा याबाबतचा अनोखा फंडा आहे. याचा अर्थ तो कधी बाहेर जेवायलाच जात नाही का? चमचमीत, जिभेला आवडेल असं कधीच काही खात नाही का? तर तसंही नाही. या सगळ्या गोष्टी तो करतो; पण, मर्यादित प्रमाणात. सँटिॲगो प्रवासासाठीही कायम स्वस्त आणि मस्त पर्याय वापरतो. प्रवासाचं त्याचं प्लॅनिंग आधीच केलेलं असतं. खूप आधीच बुकिंग केल्यामुळे त्याला तिकीटही खूप स्वस्तात मिळतं. विमानानंही तो प्रवास करतो, नाही असं नाही; पण, सगळ्या स्किम्सचा तो फायदा घेतो. त्यामुळे रेल्वे, बसपेक्षाही त्याचा विमानाचा प्रवास स्वस्त होतो!कपड्यांच्या बाबतीत त्याचं काय धोरण आहे? फॅशनेबल, महागडे कपडे तो वापरतो की नाही? सँटिॲगो म्हणतो, फॅशनेबल किंवा महागड्या कपड्यांपेक्षा माझ्यासाठी ‘कम्फर्ट’ जास्त महत्त्वाचा आहे. त्यामुळे ज्या कपड्यांमध्ये मला खरोखरच बेस्ट फिल येतो, असेच कपडे मी वापरतो! फॅशन ही कधीच तुमच्या कम्फर्टला पर्याय ठरू शकत नाही. कम्फर्ट हीच माझ्यासाठी फॅशन आहे! जवळपास शून्य खर्चात मी आलिशान आयुष्य जगतो!
कशाला हवी लक्झरी कार?तुम्ही म्हणाल, सँटिॲगो इतका ‘काटकसरी’ आहे, तर मग त्याच्याकडे कार नसेलच. पण, त्याच्याकडे कार आहे! मात्र, ही कार अतिशय साधी आहे. सँटिॲगो म्हणतो, कार नसली तर अनेक कामं अडतात; पण, लक्झरी कार आणि साधी कार, यात कितीसा फरक असतो? माझी कारही मी स्वत:च दुरुस्त करतो. त्यामुळे माझं कधीच, काहीच अडत नाही. त्याचा आणखी एक फंडा आहे, तो म्हणतो, तुम्हाला तुमच्या अत्यावश्यक कामांसाठी महागड्या लॅपटॉपची गरज असेल, तर तो जरूर विकत घ्या; पण, साध्या फोननं तुमचं काम होत असेल, तर मग महागडा आयफोन कशाला हवा?