शहरं
Join us  
Trending Stories
1
Prakash Ambedkar: वंचित कोणाला पाठिंबा देणार?; निकालाच्या आदल्या दिवशीच प्रकाश आंबेडकरांनी जाहीर करून टाकलं!
2
नसीम खान यांच्या कार्यालयाबाहेर संशयास्पद हालचाली, दोघं ताब्यात; मोबाइलमध्ये आढळले आक्षेपार्ह चॅट
3
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : 'मुख्यमंत्री मुंबईतच ठरणार', काँग्रेसच्या हायकमांडला संजय राऊतांचं आव्हान
4
IPL 2025: लिलावात 'या' भारतीय खेळाडूवर लागेल २५-३० कोटींची बोली; Mr. IPL ची भविष्यवाणी
5
जगातील सर्वात महाग कॉफी! महिन्याचा पगारही कमी पडेल, विकणारा आहे शेतकरी
6
कोण आहेत सागर अदानी? ज्यांच्यावर लाचखोरीचा झालाय आरोप; मिळालीये मोठी जबाबदारी
7
बंडूकाकांच्या उमेदवारीचा कोणाला लाभ?; मंत्र्यांच्या लढतीकडे जिल्ह्याचे लागले लक्ष
8
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : योगायोग! उद्या निकाल लागणार, त्याच वेळी पहाटेच्या शपथविधीला पाच वर्ष पूर्ण होणार
9
Maharashtra Vidhan Sabha 2024: कुटुंबीय, कार्यकर्त्यांसह उमेदवार रंगले ऐसपैस गप्पांमध्ये
10
Maharashtra Vidhan Sabha Results 2024: मुंबईतील 36 मतदारसंघांची  ‘येथे’ होणार मतमोजणी
11
'या' मतदारसंघांमध्ये अपक्ष उमेदवारांचं पारडं जड?, सत्तास्थापनेत किंगमेकरही ठरणार?
12
तुमचं Aadhaar कार्ड हरवलंय, आणि नंबरही लक्षात नाहीये; आता काय करावं लागेल? जाणून घ्या 
13
Maharashtra Vidhan Sabha 2024: मुंबईतील २४ मतदारसंघांत महिलांचा 'मत'टक्का पुरुषांपेक्षा जास्त! 
14
छगन भुजबळ आणि माणिकराव शिंदे यांच्यात 'कांटे की टक्कर'; विक्रमी मतांचा फायदा कुणाला होणार?
15
दिंडोरीत पुन्हा घड्याळाची टिकटिक, की वाजणार तुतारी?
16
IND vs AUS : KL राहुलच्या विकेटसह पडली वादाची ठिणगी; खरंच चिटिंग झाली? (VIDEO)
17
Kalbhairav Jayanti 2024: शनिवारी चुकवू नका काल भैरवाची 'ही' उपासना; मिळेल सुख, दूर होईल निराशा!
18
Maharashtra Vidhan Sabha 2024: ‘एक्झिट पोल’ इतके गोंधळलेले का आहेत? 'हे' यावेत किंवा 'ते' यावेत; पण...
19
Video - नवरा-नवरीला गिफ्ट द्यायला आला अन् खाली कोसळला; स्टेजवरच हार्ट अटॅकने मृत्यू
20
ब्रेस्ट कॅन्सरशी झुंज देणाऱ्या हिना खानचं टीव्हीवर कमबॅक, Bigg Boss 18 मध्ये दिसणार

‘सांभाळ गं, सांभाळ दौलत लाखाची...’; ठसकेबाज आवाज अन् लावणीची नजाकत हरपली

By ऑनलाइन लोकमत | Published: December 11, 2022 9:18 AM

बालपणी वत्सलाबाई कुमठेकर यांनी गायलेल्या ‘सांभाळ गं, सांभाळ गं, सांभाळ दौलत लाखाची...’ या लावणीने सुलोचना यांना लावणीची गोडी लावली.

सुलोचना चव्हाण यांना लावणीची सेवा केल्याबद्दल त्यांना पद्मश्री पुरस्काराने सन्मानित करण्यात आले होते. १९६५ मध्ये महाराष्ट्र सरकारचा ’मल्हारी मार्तंड’ या चित्रपटाच्या पार्श्वगायनाकरिता पुरस्कार, २००९ मध्ये शरद क्रीडा व सांस्कृतिक प्रतिष्ठानचा राम कदम कलागौरव पुरस्कार, चिंचवडच्या रोटरी क्लबतर्फे जीवनगौरव पुरस्कार, संगीत क्षेत्रातील विशेष कामगिरीसाठी दिला जाणारा महाराष्ट्र शासनाचा गानसम्राज्ञी लता मंगेशकर पुरस्कारही त्यांना बहाल करण्यात आला.

अर्थ समजून लावणी गाण्याची कला  मुंबईत जन्मलेल्या सुलोचना यांचे पूर्वीचे नाव सुलोचना महादेव कदम होते. राधाबाई हे त्यांच्या आईचे नाव.   बालपणी वत्सलाबाई कुमठेकर यांनी गायलेल्या ‘सांभाळ गं, सांभाळ गं, सांभाळ दौलत लाखाची...’ या लावणीने सुलोचना यांना लावणीची गोडी लावली.  मराठी माध्यमातून चौथीपर्यंत शिकलेल्या सुलोचना यांना वयाच्या अवघ्या दहाव्या वर्षी श्यामसुंदर पाठक व भट्टाचार्य या संगीतकारद्वयींनी ‘कृष्ण सुदामा’ या चित्रपटासाठी पार्श्वगायन करण्याची संधी दिली. त्यानंतर त्यांनी गायन क्षेत्रात आपले अढळ स्थान निर्माण केले.   उपजतच गायनाची नैसर्गिक देणगी लाभलेल्या सुलोचना यांनी कोणाकडूनही गायनाचे शिक्षण घेतले नव्हते. शब्द, सूर आणि ताल यांचा अचूक संगम घडवत त्यांनी गायलेल्या गाण्यांच्या माध्यमातून रसिकांवर मोहिनी घातली.   संगीताची आवड असणाऱ्या कोल्हापूरमधील श्यामराव चव्हाण यांच्याशी विसाव्या वर्षी त्यांची लग्नगाठ बांधली गेली. शब्दांचे अर्थ समजून लावणी गाण्याची कला सुलोचना यांनी पतिदेव श्यामरावांकडून आत्मसात केली होती.   त्यामुळे त्या पतिदेवांनाच गुरुस्थानी मानायच्या. जगदीश खेबूडकर यांनी ‘रंगल्या रात्री’ या चित्रपटासाठी लिहिलेली व वसंत पवार यांनी संगीतबद्ध केलेली ‘मला हो म्हणत्यात लवंगी मिरची...’ ही लावणी सुलोचना यांनी गायली. इथूनच खऱ्या अर्थाने त्यांच्या करिअरला कलाटणी मिळाली आणि पुढे आचार्य अत्रे यांनी त्यांना ‘लावणी सम्राज्ञी’ ही पदवी बहाल केली.   सुलोचना यांनी ही पदवी मोठ्या अदबीने सांभाळल्याने रसिकांमध्येही त्या लावणी सम्राज्ञी म्हणूनच लोकप्रिय झाल्या. या लावणीनंतर एकापेक्षा एक ठसकेबाज लावण्या गाऊन त्यांनी संगीतप्रेमींचे मनोरंजन केले.

सुलोचना यांची गाजलेली गाणी  मला हो म्हणत्यात लवंगी मिरची,   सोळावं वरीस धोक्याचं,   पाडाला पिकलाय आंबा,   तुझ्या उसाला लागंल कोल्हा,   कळीदार कपुरी पान,   कोवळं छान,   खेळताना रंग बाई होळीचा,   कसं काय पाटील बरं हाय का,   स्वर्गाहून प्रिय आम्हाला आमचा सुंदर भारत देश,   गाव हे हाय टग्याचं,   मल्हारी देव मल्हारी,   नाचतो डोंबारी गं नाचतो डोंबारी,   पदरावरती जरतारीचा मोर नाचरा हवा,   गोरा चंद्र डागला,   मला म्हणत्यात पुण्याची मैना,   पावना पुण्याचा आलाय गं,   पाखरू पिरतीचं लाजून बसलंय उरी,   काय करू तुझ्यावर माझा जीव जडला,   दर रात सुखाची नवसाची,   हिरीला इंजीन बसवा,   कुठवर पाहू वाट सख्याची,   औंदा लगीन करायचं,   अगं कारभारनी, करतो मनधरनी,   करी दिवसाची रात माझी,   तुमच्या नावानं गळ्यात माझ्या बांधा एक डोरलं,   जागी हो जानकी,   बाई मी मुलखाची लाजरी,   राजसा घ्या गोविंद विडा,   लई लई लबाड दिसतोय गं,   घ्यावा नुसताच बघून मुखडा,   बाळा माझ्या कर अंगाई,   श्रीहरी गीत तुझे गाते.