शहरं
Join us  
Trending Stories
1
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 Results Highlights: एकनाथ शिंदे ठरले वरचढ, उद्धव ठाकरेंना मोठा फटका; ५१ पैकी केवळ १४ जागाच जिंकल्या
2
कोण १६२ मतांनी तर कोण २०८ मतांनी विजयी; 'या' जागांवर पाहायला मिळाली चुरशीची लढत!
3
महाराष्ट्रातील निकालांचा देशाच्या राजकारणावर किती परिणाम होईल? ६ मुद्द्यांमध्ये समजून घ्या
4
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 Results Highlights: महायुतीच्या बंपर विजयाचा संघाने रचला पाया; भाजपाने प्रचाराचा ट्रेंडच बदलला
5
Maharashtra Assembly Election 2024 Results Highlights : "सर्व दिग्गज नेते एकाच वेळी पराभूत होतील असं होऊ शकत नाही, आम्हाला संशय..."
6
Maharashtra Vidhan Sabha Election Result 2024 : भाजपातून शरद पवार गटात प्रवेश केलेल्या नेत्यांचं काय झालं? वाचा सविस्तर
7
'या' दोन नेत्यांनी भाजपच्या विजयात निभावली महत्त्वाची भूमिका, मध्य प्रदेशातही केली होती कमाल!
8
कश्मिरा शाहच्या नाकावरची पट्टी काढली, पोस्ट करत म्हणाली, "जखमेच्या खुणा..."
9
मविआचा सुपडा साफ, महायुतीनं सत्ता राखली; नवीन सरकारचा शपथविधी पुन्हा वानखेडेवर?
10
विधानसभा निवडणूक निकालानंतर तेजस्विनी पंडितच्या पोस्टने वेधलं लक्ष; म्हणाली, "आमचा राजा..."
11
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 Results Highlights: बहिणींची मोठी साथ, जरांगे फॅक्टर निष्प्रभ; महाविकास आघाडीची पूर्णपणे धूळधाण
12
औक्षण करताना उडाला आगीचा भडका; नवनिर्वाचित आमदार थोडक्यात बचावले
13
कपूर कुटुंबात लग्नाची लगबग, पापाराझींसमोर पडता पडता वाचली करिष्मा; व्हिडिओ व्हायरल
14
आजचे राशीभविष्य - २४ नोव्हेंबर २०२४, मान व प्रतिष्ठा वाढेल, नोकरीत बढतीही होऊ शकते
15
यशस्वी भव:! सिक्सर मारत तोऱ्यात ठोकली सेंच्युरी; जैस्वालची खास क्लबमध्ये एन्ट्री
16
शरद पवारांचा पश्चिम महाराष्ट्र गड अखेर ढासळला; महायुतीने जिंकल्या ५८ पैकी ४६ जागा
17
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 Results Highlights: उत्तर महाराष्ट्रात ‘महायुती’ची मुसंडी, काँग्रेसचे पानिपत; उद्धवसेनेलाही साफ नाकारले
18
सर्व पोल पंडितांचे अंदाज खोटे ठरले, महायुतीचा महाविजय; महाविकास आघाडी चारीमुंड्या चीत
19
कोमेजलेले कमळ फुलले! फडणवीसांचे मार्गदर्शन, बावनकुळेंची मेहनत, अन्‌ पक्षजनांनी केली कमाल
20
ठाणे एकनाथ शिंदेंचे, तर मुंबई भाजप आणि उद्धव ठाकरेंची; काँग्रेसची अवस्था बिकट

जट्रोफा  आणि विनायकराव

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Published: September 16, 2018 7:00 AM

विनायकराव पाटील यांचे जट्रोफाच्या शेतीचे अनुभव गेले दोन रविवार ‘मंथन’मध्ये वाचले आणि एक तळमळीचा, दूरदृष्टीचा, ‘हाडा’चा शेतकरी किती दूरवर पाहू शकतो, हे जाणवून विनायकरावांच्या हिमतीचे विशेष वाटले.

-

विनायकराव पाटील यांचे जट्रोफाच्या शेतीचे अनुभव गेले दोन रविवार  ‘मंथन’मध्ये वाचले आणि एक तळमळीचा, दूरदृष्टीचा, ‘हाडा’चा शेतकरी किती दूरवर पाहू शकतो, हे जाणवून विनायकरावांच्या हिमतीचे विशेष वाटले. असे प्रयोग करण्याला अनुकूल वातावरण नसताना त्यांनी ही यातायात केली होती. आता परिस्थिती फार नसली, तरी थोडी बदलते आहे, असे म्हणावयास वाव आहे.

मुळातच आपल्या सरकारांची वृत्ती जुन्या चाकोरीतून गाडा (कसा का असेना) चालता ठेवण्याकडे असते. त्यात सामाजिक स्तरावरही वातावरण प्रयोगानुकूल नाही. कारण यशाचा उदंड गौरव आणि अपयशाची नुसती भीतीच नाही, तर जणू सामाजिक लांच्छनच! तेव्हा इतरांवेगळे करायला कोणी गेले, की त्याची फार ऊर्जा आधी विरोधी वातावरणात स्वत:ची ऊर्मी जिवंत टिकवून धरण्यातच खर्ची पडते. त्यात शेतीत प्रयोग म्हणजे आणखीच अवघड.

- अशा पार्श्वभूमीवर विनायकरावांनी केलेली धडपड वाचताना खरेच विशेष वाटले.

जट्रोफापासून केलेल्या इंधनावर विमान उड्डाणाची चाचणी यशस्वी झाल्याच्या बातम्या आल्यावर आता पुन्हा एकवार या पिकाकडे शेतकर्‍यांचे लक्ष जाईल असे दिसते.एकूणच इंधन दरांचा भडका उडाल्यावर तरी काही पर्यायी व्यवस्थेचा विचार आपल्या देशात गांभीर्याने सुरू होईल, अशी आशा धरायला जागा दिसते.

शेतीमधली प्रयोगशीलताही आता अन्य पर्याय संपल्याने का असेना, आपल्याकडे मूळ धरू लागली आहे, हेही तसे चांगलेच चिन्ह! मात्र इंधनानुकूल पिकांच्या संबंधात मोठय़ा प्रमाणावर प्रबोधन आणि त्याही आधी माहितीचा पुरेसा प्रसार होणे मला गरजेचे वाटते. सरकारी कृषी खात्यांनीही याबाबतीत ‘एक खिडकी योजना’ सुरू करून तसेच हेल्पलाईन चालवून शेतक-याच्या जिज्ञासेला योग्यवेळी खतपाणी घालण्याची व्यवस्था उभारली पाहिजे. केंद्रीय मंत्री नितीन गडकरी यांचे या दिशेने प्रयत्न चाललेले दिसतात. त्या प्रयत्नांना स्थानिक स्तरावर योग्य ती जोड मिळणे आवश्यक आहे.

- आणि मुख्य म्हणजे त्या प्रयत्नांमध्ये विनायकराव पाटलांसारख्या मातीत पाय आणि हातही असलेल्या प्रयोगशील ज्येष्ठ व्यक्तींनाही सामावून घेतले पाहिजे.

- राजशेखर हिरे, भंडारा 

वाचकांचे विचार, प्रतिक्रिया, वाद आणि प्रतिवादांसाठी : manthan@lokmat.com