श्रीमंत माने/कमलेश वानखेडे
नागपूर : गेल्या वेळी उमेदवारी व लढतीची हवा करणारे काँग्रेसचे प्रदेशाध्यक्ष नाना पटोले येत्या लोकसभा निवडणुकीत केंद्रीय मंत्री नितीन गडकरी यांच्या विरोधात लढणार नाहीत, असे स्वत: त्यांनीच देवडिया काँग्रेस भवनात स्पष्ट केले असल्याने नव्या दमाच्या उमेदवाराचा शोध सुरू आहे. विधान परिषदेच्या पदवीधर व शिक्षक मतदारसंघातील विजयांमुळे उत्साह व उमेद वाढलेल्या आघाडीकडून गडकरींची हॅट् ट्रिक रोखण्यासाठी जोरदार तयारी सुरू असली तरी सारे काही उमेदवारीवर अवलंबून असेल.
लोकसभेच्या दोन निवडणुकींदरम्यान अभिजित वंजारी यांनी नागपूर विभाग पदवीधर मतदारसंघ तब्बल पाच दशकांनंतर भाजपकडून हिसकावून घेतला, तर अत्यंत प्रतिष्ठेच्या शिक्षक मतदारसंघात अलीकडेच ना. गो. गाणार यांचा महाविकास आघाडीचे सुधाकर अडबाले यांनी पराभव केला. हे दोन विजय म्हणजे जिथे राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाचे मुख्यालय त्या नागपूरमधील भाजपची संधी संपवली, असा प्रचार काँग्रेस नेते करू लागले. दलित, मुस्लीम, कुणबी अर्थात डीएमके फॉर्म्युला अंमलात आणण्याची तयारी सुरू आहे; पण लोकसभेची निवडणूक विधान परिषदेइतकी सोपी नाही, हेदेखील स्पष्ट आहे.
विधानसभेच्या गेल्या निवडणुकीत काँग्रेसने नागपूर व विदर्भात मुसंडी मारली. तरीही नागपूर लोकसभा मतदारसंघातील सहापैकी चार जागा भाजपने जिंकल्या. उपमुख्यमंत्री देवेंद्र फडणवीस (नागपूर दक्षिण पश्चिम), मोहन मते (दक्षिण), कृष्णा खोपडे (पूर्व) व विकास कुंभारे (मध्य) अशी चार आमदारांची शिबंदी भाजपच्या दिमतीला आहे. डॉ. नितीन राऊत (उत्तर) व विकास ठाकरे (पश्चिम) हे दोनच मतदारसंघ काँग्रेसकडे आहेत. गेल्या वेळी यापैकी फक्त नागपूर उत्तर विधानसभा मतदारसंघात नाना पटोले यांना मताधिक्य होते, हे येथे उल्लेखनीय. आता नाना पटोले लढणार नसतील तर कोण, हा काँग्रेसपुढे प्रश्न आहे. विकास ठाकरे, प्रफुल्ल गुडधे, डॉ. बबनराव तायवाडे यांची नावे त्यासाठी चर्चेत आहेत.
नागपूर लोकसभा मतदारसंघ
विधानसभा मतदारसंघनिहाय मते : २०१९ :: मतदारसंघनिहाय मते : २०१४
नितीन गडकरी - नाना पटोले : नितीन गडकरी - विलास मुत्तेमवार
- नागपूर दक्षिण-पश्चिम : १,२०,१८५ - ६५,०६९ : १,०६,७२५ - ४४,००२
- नागपूर दक्षिण : १,१४,८४५ - ७१,४२१ : १,०५,००० - ४४,७२८
- नागपूर पूर्व : १,३५,४५१ - ६०,०७१ : १,१२,९६८ - ४७,२२६
- नागपूर मध्य : ९६,३४६ - ७३,८४९ : ९४,१६२ - ५४,२३५
- नागपूर पश्चिम : १,०२,९१६ - ७५,६६४ : ९३,२५६ - ५६,२४१
- नागपूर उत्तर : ८७,७८१ - ९६,६९१ : ७४,७४६ - ५६,२०६
टपाली मते : २५९७ - १४४७ : ९१० - ३०१
एकूण : ६,६०,२२१ - ४,४४,२१२ : ५,८७,७६७ - ३,०२,९१९
- २०१४ मध्ये बसपाचे डॉ. मोहन गायकवाड यांना ९६ हजार ४३३, तर आम आदमी पक्षाच्या अंजली दमानिया यांना ६९ हजार ८१ मते मिळाली.
- २०१९ मध्ये व बसपाचे मो. जमाल व वंचित बहुजन आघाडीचे मनोहर डबरासे यांना अनुक्रमे ३१ हजार ७२५ व २६ हजार १२८ मते मिळाली.