शहरं
Join us  
Trending Stories
1
भाजपची मोठी घोषणा! मुंबईत मनसेच्या या उमेदवाराला पाठिंबा; पूर्ण ताकदीने प्रचार करणार
2
लाडक्या बहि‍णींना महिन्याला ₹2100, शेतकऱ्यांना कर्जमाफी अन्..CM शिंदेंच्या 10 मोठ्या घोषणा
3
मुंब्र्यात छत्रपती शिवाजी महाराजांचे मंदिर उभारा; फडणवीसांचं उद्धव ठाकरेंना आव्हान
4
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024: कोल्हापूर उत्तरमधील काँग्रेसचा उमेदवार ठरला; सतेज पाटलांसमोर शाहू महाराजांची घोषणा
5
IPL २०२५ च्या मेगा लिलावाचे शहर ठरले; या तारखांना सौदीत २०४ खेळाडू निवडले जाणार
6
Uddhav Thackeray: शिंदेंना वाटले तर चिन्ह द्या, पण शिवसेना माझीच राहणार; उद्धव ठाकरेंचे मोठे वक्तव्य
7
मावळात राज ठाकरेंनी मोठा निर्णय घेतला; अजित पवार गटाच्या बंडखोर उमेदवाराला पाठिंबा जाहीर
8
गुजरातच्या आणंदमध्ये बुलेट ट्रेनचा पूल कोसळला; दोन मजुरांचा मृत्यू, एक जखमी
9
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : "महायुतीची लाडकी बहीण योजना तात्पुरती, आम्ही योजना कायम ठेवणार"; विश्वजीत कदमांचा विरोधकांवर हल्लाबोल
10
महाराष्ट्रापूर्वी झारखंडमध्ये इंडिया आघाडीचा जाहीरनामा; ७ गॅरंटी, महिलांना पैसे देणार
11
पॅरिस ऑलिम्पिकमध्ये महिला बॉक्सरकडून फसवणूक; गोल्ड जिंकलं पण पुरुष असल्याचे उघड झालं
12
कोल्हापूर उत्तरमधून अपक्ष उमेदवार राजेश लाटकर अर्ज मागे घेणार होते, तितक्यात...
13
महाराष्ट्रात कुठे कोणाची ताकद? मुंबई, विदर्भ, मराठवाड्याचे राजकीय समीकरण काय? पाहा...
14
शाहू महाराज खासदारकीचा राजीनामा देणार? सतेज पाटलांनी अपमान केल्याच्या अफवांवर छत्रपतींचे निवेदन...
15
उत्तर महाराष्ट्रातील ११ मतदारसंघात काट्याची लढत; कुठे कुठे बंडखोरांचं आव्हान?
16
ओडिशात धावत्या ट्रेनवर गोळीबार; प्रवाशांमध्ये प्रचंड घबराट, पाहा व्हिडिओ
17
"...तर हार्ट द्या!"; राष्ट्राध्यक्षपदाच्या निवडणुकीला सुरुवात होताच चर्चेत आली इवांका; काय घडलं?
18
Maharashtra Election: राजघराण्यातील तीन व्यक्ती पहिल्यांदाच निवडणुकीच्या रिंगणात आमने-सामने
19
देशातील अशी 'ही' १४ गावं; जिथले ५००० मतदार महाराष्ट्र अन् तेलंगणातही करतात मतदान
20
धक्कादायक! तांत्रिकाच्या सांगण्यावरून संपूर्ण कुटुंब उद्ध्वस्त; वाराणसीत चार जणांच्या हत्येनंतर आत्महत्या

जैवविविधता दिन; अंबाझरी जैवविविधता उद्यानाला वैविध्याचे कोंदण

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Published: May 22, 2020 8:39 AM

हिरवीगार वनराई, विस्तीर्ण तलाव, त्या जलाशयात १६ प्रजातींचे मासे, पक्ष्यांचा मंजूळ आवाज, अवतीभवती भिरभिरणारी रंगीबेरंगी फुलपाखरे, विविध रंगीबेरंगी पक्षी, मुक्कामाला आलेले पाहुणे पक्षी अन् हे कमी की काय म्हणून १५ प्रकारच्या गवती प्रजाती! हे वर्णन आहे आपल्या नागपूरच्या अंबाझरी जैवविविधता उद्यानाचे!

गोपालकृष्ण मांडवकरलोकमत न्यूज नेटवर्कनागपूर : हिरवीगार वनराई, विस्तीर्ण तलाव, त्या जलाशयात १६ प्रजातींचे मासे, पक्ष्यांचा मंजूळ आवाज, अवतीभवती भिरभिरणारी रंगीबेरंगी फुलपाखरे, विविध रंगीबेरंगी पक्षी, मुक्कामाला आलेले पाहुणे पक्षी अन् हे कमी की काय म्हणून १५ प्रकारच्या गवती प्रजाती! हे वर्णन आहे आपल्या नागपूरच्या अंबाझरी जैवविविधता उद्यानाचे!नागपूर शहरावर निसर्गाचा वरदहस्तच आहे. वनराई मनाला भुरळ घालावी, अशीच आहे. शहराच्या पश्चिम-दक्षिणेकडील गोरेवाडा जंगलाची सीमा थेट नागपूर शहराला भिडते. याच सीमेलगत अंबाझरी तलाव आपल्या गतकालीन वैभवाची साक्ष देत आहे. सन १८७० मध्ये भोसलेशाहीच्या काळात नागपूर शहराच्या पाणीपुरवठ्यासाठी अंबाझरी तलावाची निर्मिती करण्यात आली.हा प्रकल्प ७५८.७४ हेक्टर विस्तीर्ण क्षेत्रामध्ये पसरला आहे. याला जैवविविधता प्रकल्प म्हणून २०१६ मध्ये डीपीआर अंतर्गत मंजुरी मिळाली. पुढे जानेवारी २०१६ मध्ये भूमिपूजन झाले. भारतीय वन अधिनियम, १९२७ च्या कलम २० अंतर्गत २०१७ मध्ये हे क्षेत्र राखीव वन म्हणून घोषित करण्यात आले. नंतर १४ जुलै २०१७ मध्ये उच्चस्तरीय समितीची स्थापना झाली. जुलै २०१९ मध्ये या प्रकल्पाचे लोकार्पण झाले.सर्वांगसुंदर प्रकल्पनिसर्गाने मुक्त हस्ताने येथे उधळण केली आहे. या ठिकाणी १५ प्रकारच्या गवती प्रजाती आहेत. ४५० प्रकारच्या वनस्पती आणि ७० प्रकारचे वृक्ष आहेत. पक्षिवैविध्यही आहे. एकूण १६१ प्रजातींच्या पक्ष्यांचा येथे वावर असून १०५ पक्षी निवासी तर ४० स्थलांतरित पक्ष्यांचा वावर असतो. अंबाझरी तलावामध्ये १६ प्रजातींचे मासे आढळतात. फुलपाखरांच्या विविध प्रजातीही हमखास आढळतात. १०४ प्रकारची फुलपाखरे येथे मुक्तपणे भिरभिरत असतात.हे आहेत धोकेया उद्यानाला सर्वाधिक धोका आगीचा आहे. या वनक्षेत्रातून उच्च दाबाची वीजवाहिनी गेली आहे. त्यामुळे आगीचा धोका कायम असतो. उद्यानाचे क्षेत्र मोठे आहे. बरेचदा घुसखोरी होते. अवैध मासेमारीचे प्रकार घडतात. सुरक्षेसाठी केंद्रीय राखीव पोलीस दलाचे पथक गस्तीवर असते. नाल्याच्या काठावरून माणसे आत प्रवेश करतात.

वन्यप्रेमी आणि वन्यजीव अभ्यासक येथे परवानगी घेऊन येत असतात. मात्र लॉकडाऊनपासून हा प्रकल्प बंद आहे. वन्यजीवांचा मुक्तसंचार आता अधिकच वाढला आहे. प्रदूषणात घट झाल्याने सकारात्मक परिणाम येथील वातावरणावर पडल्याचे डेप्यूटी कंझर्व्हेटर आॅफ फॉरेस्ट नागपूर प्रभू नाथ शुक्ल यांनी सांगितले.

या उद्यानाचे नागपूरच्या पर्यावरणात मोठे महत्त्व आहे. औद्योगिकीकरण प्रचंड वाढले आहे. पर्यावरणातील संतुलन कायम राखण्यात हा प्रकल्प मोलाची भूमिका बजावत आहे. शुद्ध हवा, प्राणवायू मोठ्या प्रमाणावर येथे असल्याने सकाळी फिरणाऱ्यांची संख्याही या परिसरात कमी नाही.जैवविविधतेचे अनेक पैलू आहेत. त्याकडे सरकारने लक्ष द्यायला हवे. अनेक प्राणी आणि पक्षी कमी होत आहेत. एकेकाळी तडस आणि लांडगे जंगलात मोठ्या प्रमाणावर होते. आज त्यांची संख्या घटली आहे. शहराभोवताल असलेल्या तलावांची संख्या घटली आहे. त्याचा परिणाम वन्य-जीवनमानावर होत आहे. जैवविविधतेत पूरक असणाºया अशा तलावांचे पुनरुज्जीवन व्हावे.- विनीत अरोरा, सेक्रेटरी सृष्टी पर्यावरण मंडलइस्रोच्या अहवालानुसार, पृथ्वीवरचे हिरवे आच्छादन घटत आहे. तलावांची संख्यादेखील घटतेय. नागपूरचा विचार केला तर आज फक्त चार तलाव शिल्लक आहेत. अंबाझरी तलाव आज ९९ टक्के सुरक्षित आहे. असे असले तरी तेथील अडचणी सरकारने लक्ष घालून दूर कराव्यात.- जयदीप दास, मानद वन्यजीव रक्षक

 

टॅग्स :Bio Diversity dayजैव विविधता दिवस