शहरं
Join us  
Trending Stories
1
Maharashtra Election: मवीआच्या 22 उमेदवारांची अनामत रक्कम जप्त, सर्वाधिक काँग्रेसचे; भाजपचा एकही नाही!
2
“सुप्रीम कोर्टाने काय करावे, हे आता एक पक्ष सांगणार का?”; चंद्रचूड यांनी ठाकरे गटाला फटकारले
3
चिन्मय दास यांच्या अटकेवरून बांगलादेशात हाहाकार! पोलिसांनी डागले 'ग्रेनेड', लाठीचार्जही केला; एकाचा मृत्यू
4
'मी नेहमी संविधानाच्या मर्यादेचा आदर केला...', संविधान दिनानिमित्त पंतप्रधान मोदींचे भाष्य
5
“अशा निवडणुका पाकिस्तान, अफगाणिस्तानात होत नसतील, आयोग जिवंत आहे का”; संजय राऊत संतापले
6
मनोज जरांगेंचे ठरले; सरकार स्थापन झाल्यावर तारीख जाहीर करणार, पुन्हा बेमुदत उपोषणाला बसणार
7
जगातील सर्वात वृद्ध व्यक्तीचे वयाच्या 112 व्या वर्षी निधन; काही दिवसांपूर्वीच दीर्घायुष्यासंदर्भात केलं होतं भाष्य
8
पाकिस्तानात तख्तापालट होण्याचे संकेत? इम्रान खान यांच्या समर्थकांसोबत सैन्य; हस्तांदोलन, मिठ्या मारल्या 
9
"दहशतवादी संघटनांना चोख प्रत्युत्तर देणार"; २६/११च्या हल्ल्याच्या वर्षपूर्तीनिमित्त पंतप्रधान मोदींचे आश्वासन
10
झुनझुनवाला यांनी 10 मिनिटांत कमावले ₹105 कोटी; 'या' दोन शेअर्समुळे लागली लॉटरी; पडला पैशांचा पाऊस!
11
"अजित पवारांनी सरेंडर होऊन आमची..."; रामदास कदमांचे मोठं विधान, म्हणाले, "काहीही केलं तरी..."
12
नाना पटोलेंनी दिल्ली गाठली, मल्लिकार्जून खरगे-राहुल गांधींची भेट घेतली; नेमके काय घडले?
13
BLOG: अमित ठाकरे निवडणुकीच्या चक्रव्यूहात शिरले खरे, पण...; 'राजपुत्रा'चं नेमकं काय चुकलं? सहा प्रमुख मुद्दे
14
...म्हणून मुख्यमंत्रिपदाचा उमेदवार जाहीर करण्यास विलंब; भाजपचे 'या' कामाला प्राधान्य
15
आधारवाडीतील इमारतीच्या पंधराव्या मजल्यावर भीषण आग; अग्निशमन दलाचे वाहन बिघडले
16
राहुल गांधींचे नागरिकत्व रद्द होणार का? केंद्र सरकार १९ डिसेंबरला उच्च न्यायालयाला निर्णय कळविणार
17
Numerology: ‘या’ ६ मूलांक होतील मालामाल, धनलाभाचे योग; नोव्हेंबरची सांगता होईल खास!
18
"हिंदूंच्या हक्कांसंदर्भात बोलणारे निर्लज्ज, ...या सरकारला भारतातील अल्पसंख्यकांची चिंता नाही"; काय म्हणाले ओवेसी?
19
तिसऱ्या महायुद्धात अण्वस्त्रांचा वापर, एक तृतीयांश लोकसंख्या मारली जाणार; सिडनीच्या बिशपची भविष्यवाणी 
20
"हे फक्त शब्द नाहीत, इशारा आहे"; चिमुकलीवरील अत्याचाराच्या घटनेनंतर अमित ठाकरे संतापले

डी.लिट. पदवीवरून उठला गदारोळ; कवि कुलगुरू कालिदास संस्कृत विद्यापीठाचे वादग्रस्त पाऊल

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Published: December 30, 2022 8:00 AM

Nagpur News ‘डी. लिट. (डॉक्टरेट ऑफ लिटरेचर)’ ही पदवी प्रदान करण्यावर स्थगिती असताना, कवि कुलगुरू कालिदास संस्कृत विद्यापीठाने ती प्रदान करून एका नव्या वादाला तोंड फोडले आहे.

ठळक मुद्देनागपूरसह अनेक विद्यापीठांनी दिलीय स्थगिती

प्रवीण खापरे 

नागपूर : ‘डी. लिट. (डॉक्टरेट ऑफ लिटरेचर)’ ही कोणत्याही विद्यापीठाद्वारे उल्लेखनीय कार्य करणाऱ्या व कोणत्याही विषयात अकल्पित संशोधन करणाऱ्या व्यक्तीला प्रदान करण्यात येणारी सर्वोच्च पदवी आहे. मानद आणि संशोधनात्मक, अशा दोन प्रकारात प्रदान करण्यात येणारी ही सर्वोच्च पदवी राज्य शासनाच्या निर्णयानुसार राज्यातील बहुतांश विद्यापीठांनी प्रदान करण्यावर स्थगिती दिली असताना रामटेक येथील कवि कुलगुरू कालिदास संस्कृत विश्वविद्यालयाने नुकत्याच झालेल्या दीक्षांत समारंभात ही पदवी प्रदान करून नव्या वादाला तोंड फोडले आहे.

विद्यापीठांद्वारे देण्यात येणारी पीएच.डी. ही सर्वोच्च पदवी असून या पदवीद्वारे संबंधित व्यक्तीला पदोन्नती आदींसारखे लाभ मिळत असतात. त्यानंतरही विशेष कार्यासाठी सन्मान म्हणून डी.लिट. ही पदवी मानद स्वरूपात देण्यात येत असते. या पदवीकडे केवळ सर्वोच्च सन्मान म्हणूनच बघितले जाते. त्याव्यतिरिक्त अन्य कोणतेही आर्थिक वा व्यवस्थापनातील लाभ प्राप्त होत नाहीत. त्याच कारणाने राज्य सरकारच्या सूचनेनुसार बहुतांश विद्यापीठांनी ही पदवी बहाल करण्यास स्थगिती दिली आहे. राष्ट्रसंत तुकडोजी महाराज नागपूर विद्यापीठानेही या पदवीला स्थगिती दिली आहे. अशात कवी कुलगुरू कालिदास संस्कृत विश्वविद्यालयाने ही पदवी बहाल करताच शैक्षणिक व सामाजिक क्षेत्रामध्ये प्रचंड गदारोळ माजला आहे. विशेष म्हणजे, प्रदान करण्यात आलेली ही पदवी संशोधनात्मक (ॲकेडेमिक) मध्ये प्रदान करण्यात आल्याने अनेकांच्या भुवया उंचावल्या आहेत. दबक्या आवाजात गुणवत्तेवरही प्रश्न उपस्थित केले जात आहेत.

मराठीतील संशोधनाला संस्कृत विद्यापीठाने पदवी करणे योग्य की अयोग्य?

- डी.लिट. ही पदवी मानद असताना, ती संशोधनात्मक प्रबंधावर (ॲकेडेमिक रिसर्च) प्रदान करणे कितपत योग्य, असा सवाल उपस्थित केला जात आहे. त्यातही संस्कृत विद्यापीठाने संस्कृत वगळता मराठी विषयावर ही पदवी प्रदान करण्यावर आक्षेप घेतला जात आहे. या प्रकारामुळे या पदवीचे मुल्य कमी होणार असल्याचा सूर निघत आहे.

संशोधन प्रबंधात किमान १० टक्के संस्कृत असावे!

- विश्वविद्यालयाकडून आतापर्यंत ७ ॲकेडेमिक आणि ४ मानद डी.लिट. प्रदान करण्यात आल्या आहेत. हे विश्वविद्यालयाच्या धोरणातच समाविष्ट आहे. यासाठी विविध विषय तज्ज्ञांची समिती असून, त्यात त्या-त्या विषयातील विभागाच्या अधिष्ठात्यांचा समावेश आहे. कोणत्याही क्षेत्रातील एखाद्या अभ्यार्थीने आपला शोधप्रबंध (तो प्रकाशित झाला असेल वा नसेल) तो विद्यापीठाकडे डी.लिट. साठी पाठविल्यास, तो समितीकडे पाठविण्यात येतो. समितीने प्रस्ताव दिला तरच ही पदवी प्रदान करण्यात येते. एका वर्षात एक किंवा जास्तीत जास्त दोन डी.लिट. प्रदान करण्याचा निर्णय घेतला जातो. विश्वविद्यालयाच्या नियमांनुसार हा शोधप्रबंध संस्कृतसोबतच मराठी व इंग्रजीमध्ये स्वीकारला जातो. मराठी व इंग्रजीमध्ये भारतीय ज्ञान, तत्त्वज्ञान, संस्कृती या संबंधित विषयांनाच प्राधान्य देण्यात येत असून, त्यात किमान १० टक्के रचना या संस्कृतमधील असणे बंधनकारक आहे.

- डॉ. मधुसुदन पेन्ना, कुलगुरू - कवि कुलगुरू कालिदास विश्वविद्यालयम्, रामटेक

..................

टॅग्स :Kavi Kulguru Kalidas Sanskrit Universityकवी कुलगुरू कालिदास संस्कृत विद्यापीठ