शहरं
Join us  
Trending Stories
1
वर्ध्यातील इवोनिथ कंपनीत स्फोट; २२ कामगार भाजले, तिघांना नागपूरला हलविले
2
सदाभाऊ खोतांची शरद पवारांवर वादग्रस्त टीका; अजित पवार संतापले, महायुतीला थेट इशारा
3
पोस्टल मतपत्रिका केली व्हायरल, जवानावर गुन्हा दाखल
4
राज्य गुंतवणुकीत मागे पडले, ६४ हजार महिला बेपत्ता, शोधच लागेना; शरद पवारांची टीका
5
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024:"मुर्खासारखं काय बोलतो...याचं नाव घेऊन ठेवा रे", उद्धव ठाकरे पोलिसावर संतापले! काय घडलं?
6
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : दरमहा महिलांना ३ हजार, बेरोजगारांना ४ हजार अन्...; मविआच्या ५ गॅरंटी काय आहेत?
7
मविआ-महायुतीत स्पर्धा लागली! लाडक्या बहिणींना ९०० रुपये जास्त देणार; दोघांच्या जाहीरनाम्यात कुणाला काय मिळणार...
8
Maharashtra Election 2024: निकालानंतर अजित पवारांना सोबत घेण्याची वेळ आली, तर काय? जयंत पाटील म्हणाले... 
9
KL राहुल आणि ध्रुव जुरेलची Team India त एन्ट्री; ऋतुराज गायकवाडच्या नेतृत्वात खेळणार
10
देवेंद्र फडणवीसांना येणाऱ्या धमक्यांवर सातारचे खासदार छत्रपती उदयनराजे संतापले
11
राजू शेट्टींचा आश्चर्यकारक निर्णय! कोल्हापूर पट्ट्यात ठाकरे गटाच्या उमेदवाराला जाहीर पाठिंबा
12
बारामतीमध्ये कुणाचा विजय होणार? जयंत पाटील म्हणाले, "निर्णय कसा लागेल सांगणे अवघड"
13
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : "चेहऱ्यावरून त्यांना बोलणं यावरून तुमची..."; सदाभाऊ खोतांच्या टीकेला जितेंद्र आव्हाडांचं प्रत्युत्तर
14
दमदार! आता WhatsApp युजर्स शोधणार फोटो खरा आहे की खोटा, काय आहे नवीन फीचर?
15
Baba Siddique : बाबा सिद्दिकी हत्येप्रकरणी मोठी अपडेट; मुंबई पोलिसांनी दिली महत्त्वाची माहिती, म्हणाले...
16
'फाईट-फाईट-फाईट...'! एका फोटोनं ट्रम्प यांचं नशीब बदललं, आता बनले अमेरिकेचे 47वे राष्ट्राध्यक्ष
17
टाटाच्या ब्रँडने मोठा निर्णय घेतला; जग्वारने ब्रिटनमध्ये कारची विक्री थांबविली, कारण काय?
18
केंद्रीय मंत्रिमंडळ बैठकीत सरकारचा मोठा निर्णय; लाखो विद्यार्थ्यांचा होणार फायदा
19
Maharashtra Vidhan Sabha 2024: नवी मुंबईत अपक्ष कोणाच्या व्होट बँकेला पाडणार भगदाड?
20
“काँग्रेसने आत्मविश्वास गमावला आहे, जाहिरातीत पराभूत मानसिकतेचे लक्षण दिसते”: अशोक चव्हाण

लबाड लांडग्याच्या संशोधनाबाबतही ‘लबाडी’

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Published: September 11, 2021 4:05 AM

निशांत वानखेडे नागपूर : लाेकपरंपरेत लबाड म्हणून ओळख असलेला आणि बालसाहित्यात अनेक कथांमधून भेटणारा लांडगा (कॅनिस ल्युपस) आता नामशेषच ...

निशांत वानखेडे

नागपूर : लाेकपरंपरेत लबाड म्हणून ओळख असलेला आणि बालसाहित्यात अनेक कथांमधून भेटणारा लांडगा (कॅनिस ल्युपस) आता नामशेषच हाेण्याच्या मार्गावर आहे. गुजरात, राजस्थान, हरयाणा, मध्य प्रदेश, महाराष्ट्र, कर्नाटक व आंध्र प्रदेश या राज्यांत वावर असलेल्या लांडग्याची संख्या संपूर्ण देशात जेमतेम २५०० ते ३००० पर्यंत शिल्लक राहिली आहे. कुत्र्याच्या कुळात माेडणारा पण हिंस्र प्राणी म्हणून ओळख आहे. सरकारी पातळीवर कधी संशोधन, सर्वेक्षण न झाल्याने लांडग्याची याेग्य माहितीही मिळणे कठीण आहे.

जगभरात लांडगावर्गीय जातीच्या एकूण ३७ उपजाती आढळतात. भारतात लांडग्यांच्या तीन उपजाती आढळतात. यामध्ये ल्युपस पॅलिपीस हा भारतीय लांडगा, ल्युपस चँको हा तिबेटी लांडगा, तर ल्युपस ल्युपस हा युरोपियन लांडगा आहे. लांडगा, कुत्रा आणि कोल्हा हे तिन्हीही प्राणी सारखे दिसतात. तोंडाकडे निमुळते होत आलेले लांब डोके, टाेकदार उभे कान, झुपकेदार शेपूट व बारीक पाय लांडग्याच्या शरीराची ठेवण असते. महाराष्ट्रातील सगळ्याच जंगलात लांडगे आढळतात. ते गावकुसाबाहेर उघड्या माळरानावर सुद्धा वावरतात. लांडगे दिवसा व रात्री केव्हाही शिकार करतात. दाट जंगलात हरिण, भेकरं, चितळ हे लांडग्याचे खाद्य असते, तर प्रसंगी मोर व इतर पक्षीदेखील लांडग्यांचे सावज बनतात.

- अमेरिकेतील कॅलिफाेर्निया विद्यापीठाचे डेव्हीस यांनी पहिल्यांदाच भारतीय लांडग्याच्या जीनोमचा अभ्यास केला.

- मॉलेक्युलर इकोलॉजी जर्नलमध्ये प्रकाशित झालेले निष्कर्षानुसार भारतीय लांडगा जगातील सर्वात धोकाग्रस्त प्रजातीत येताे. लांडग्याची संख्या पूर्वीपेक्षा किती तरी जास्त संकटात येऊ शकते, असे मत शास्त्रज्ञांनी व्यक्त केले आहे.

- भारतीय लांडगे लांडग्यांच्या प्रजातीत सर्वांत प्राचीन जिवंत वंशाचे प्रतिनिधित्व करतात.

- यूसी डेव्हिस स्कूल ऑफ वेटरनरी मेडिसिनच्या पर्यावरणशास्त्र संवर्धन युनिटमध्ये डॉक्टरेटची विद्यार्थिनी लॉरेन हेनेली यांच्या मते, ‘लांडगे हे पाकिस्तानमधील शेवटच्या मोठ्या मांसाहारी प्राण्यांपैकी एक आहेत आणि भारतातील अनेक मांसाहारी प्राणी धोक्यात आले आहेत.’

- भारतीय लांडगे जे सध्या देशात टिकून आहेत, त्यांचे व गवताळ प्रदेशांच्या संवर्धनासाठी निसर्गप्रेमी, स्वयंसेवी संस्था, वनविभाग ग्रामस्तरावर, महत्त्वाची पावले उचलणे गरजेचे आहे.

जंगलाचा कमी होणारा आकार, जंगलात मानवाचा वाढता वावर, अधिवास विखंडन आणि अवनती यातून लांडग्याच्या परिसंस्थेत अनेक प्रतिकूल बदल झालेत. वाघ, बिबट, अस्वलाच्या पंगतीत आपण लांडग्याला स्थान न दिल्यामुळे लांडग्यावर ही वेळ आली आहे. नामशेष होत जाणाऱ्या लांडग्याला अभय मिळाले तर हा जंगलाचा सरदार त्याचे आयुष्य उत्तमरीत्या जगेल. व्याघ्र संवर्धनासह इतर प्राण्यांच्या संवर्धनावरही भर देणे ही काळाची गरज आहे.

- यादव तरटे पाटील, सदस्य, राज्य वन्यजीव मंडळ