नागपूर : मेळघाटमध्ये मागील पाच वर्षांत कुपोषणामुळे एकाही लहान मुलाचा मृत्यू झालेला नाही, असा दावा राज्य शासनातर्फे करण्यात आला होता. परंतु, प्रत्यक्षात २०१७ पासून मेळघाटात चौदाशेहून अधिक अर्भक व बालमृत्यू झाले आहेत. कागदावर कुपोषण नसल्याचे सांगण्यात येत असले, तरी विदारक स्थिती कायम आहे. अशा स्थितीत राज्यातील माता व बालमृत्यू थांबणार तरी कसे व या मृत्यूंचे नेमके कारण तरी काय? याचे उत्तर कोण देणार, असे प्रश्न उपस्थित होत आहेत. (More than 1400 child deaths in Melghat in five years)
मेळघाट क्षेत्र हे ३२३ गावांनी बनले असून, तेथील लोकसंख्या ३ लाख ३ हजार ४८० इतकी आहे. त्यातील २ लाख ३५ हजार २४१ नागरिक आदिवासी आहेत. राज्य शासनाच्या आरोग्य विभागाच्याच आकडेवारीनुसार मार्च २०१७ ते ३१ मे २०२१ या कालावधीत १ हजार ४४९ बाल व अर्भक मृत्यू झाले. यात ० ते २८ दिवसांच्या वयोगटातील नवजात बाळांची संख्या ७४२ इतकी होती, तर ४३२ अर्भकांचा मृत्यू झाला. १ ते ६ या वयोगटातील ३४५ बालकांचा मृत्यू झाला.
योजनांच्या अंमलबजावणीवरच प्रश्नचिन्ह
यातील एकही मृत्यू कुपोषणामुळे झालेला नसून, सर्व मृत्यू विविध आजारांमुळे झाले आहेत, असा दावा आरोग्य विभागाने केला आहे. कुपोषण आटोक्यात आणण्याचा दावा प्रशासन करीत असले, तरी या मोठ्या प्रमाणातील बालमृत्यूंमुळे योजनांच्या अंमलबजावणीवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले आहे.
लोकप्रतिनिधी कधी जागे होणार?
विदर्भातील गडचिरोली, अमरावती जिल्ह्यांत आदिवासी क्षेत्रात बाल आरोग्याच्या अनेक समस्या आहेत. पश्चिम महाराष्ट्रात अशी स्थिती असती तर तेथील नेत्यांनी प्रशासनाला सळो की पळो करून सोडले असते. मात्र, विदर्भातील लोकप्रतिनिधींमध्ये यासंदर्भात उदासीनता दिसून येत आहे.
वर्ष - अर्भक मृत्यू - नवजात अर्भक मृत्यू (० ते २८ दिवस) - बालमृत्यू (१ ते ६ वर्षे)
मार्च २०१७ - १६० - १२० - १२७
मार्च २०१८ - १५१ - ६६ - ५१
मार्च २०१९ - १४४ - १०१ - ६४
मार्च २०२० - १२२ - ७४ - ५०
मार्च २०२१ - १५५ - ५७ - ४१
मे २०२१ - १० - १४ - १२