शहरं
Join us  
Trending Stories
1
"अजित पवारांना घोटाळ्यावरुन ब्लॅकमेल केलं"; जयंत पाटलांच्या आरोपांवर फडणवीस म्हणाले, "त्यांचा चेहरा बघा"
2
पवार कुटुंब एकत्र येणार? आमच्यात फक्त राजकीय मतभेद; सुनेत्रा पवारांचं मोठं विधान
3
आबांवरील टीकेनंतर नाराजी; शरद पवारांनी अजितदादांना फटकारलं, म्हणाले...
4
जिद्दीला सलाम! १ कोटीची नोकरी सोडून सुरू केली कंपनी; तरुणांसाठी करतेय मोठं काम
5
शायना एनसींना इम्पोर्टेड माल म्हटल्याबद्दल अरविंद सावतांनी मागितली माफी; म्हणाले, "जाणूनबुजून मला..."
6
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024: सांगलीत महायुतीला मोठा दिलासा! सम्राट महाडिकांचा यू-टर्न, अपक्ष अर्ज माघार घेणार; सत्यजीत देशमुखांचा प्रचार करणार
7
खानयारमध्ये चकमक सुरूच; दहशतवादी लपलेल्या घराला स्फोटानंतर लागली भीषण आग
8
Bad Luck! कोहलीच्या बॅटनं खेळण्याची हुक्की; Akash Deep वर ओढावली Diamond Duck ची नामुष्की!
9
कॅनडाचे जस्टीन ट्रुडो सरकार सुधरेना! भारताचा 'सायबर धोकादायक' देशांच्या यादीत केला समावेश
10
निवडणूक आयोगाची भलतीच डोकेदुखी; एका मतदारसंघात प्रत्येक बुथवर लावावी लागणार ९ EVM
11
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 Live Updates: "मी जे काही काम करतो ते पक्ष हितासाठी करतो", निवडणूक लढवण्यावर गोपाळ शेट्टी ठाम
12
Video - इथे ओशाळली माणुसकी! पतीच्या मृत्यूनंतर गरोदर पत्नीने साफ केला रुग्णालयातील बेड
13
एकच आमदार असणाऱ्यांविषयी...; राज ठाकरेंच्या टीकेनंतर शरद पवारांकडून खरपूस समाचार!
14
विना गॅरेंटी इतक्या कमी व्याजावर मिळेल ३ लाखांपर्यंतचं कर्ज; पाहा काय सरकारची PM Vishwakarma योजना
15
दिवाळी संपताच सुरू होणार राजकीय दिवाळी; मनधरणीसाठी अनेकांनी केली दिल्ली वारी
16
Shubman Gill ची सेंच्युरी हुकली; पण पुजाराला ओव्हरटेक करत साधला मोठा डाव
17
Girish Mahajan : संकटमोचकाने घेतली नाशिकमधील नाराजांची भेट; आहेर, भुजबळांच्या बंडखोरीचे आव्हान
18
अनिल अंबानींच्या कंपनीला SEBI ची नोटीस; ₹४ चा शेअर, ५ दिवसांपासून ट्रेडिंग आहे बंद 
19
बोरिवलीत गोपाळ शेट्टी माघार घेणार?; देवेंद्र फडणवीसांच्या भेटीनंतरही संभ्रम कायम
20
अरेरे! लग्नासाठी बनावट IPS; किराणा दुकानात काम करणाऱ्या तरुणाची 'अशी' झाली पोलखोल

सारी दुनिका का बोझ हम उठाते है..; 'कुलीं'च्या रोजी-रोटीचा मुद्दा अद्यापही बेदखल

By नरेश डोंगरे | Published: August 21, 2023 8:42 PM

महानायकाने ४० वर्षांपूर्वी दिली होती ओळख

नागपूर : मदतीसाठी तत्पर असूनही काहीसा उपेक्षित असणारा घटक म्हणजे रेल्वे स्थानकावरचा कुली. रेल्वेस्थानक परिसरात पाय ठेवताच तो सहज नजरेस पडतो. गाडीतून बाहेर आणि बाहेरून गाडीतील आसनापर्यंत तो तुमचे ओझे वाहून नेतो. मात्र, त्याची काही फारशी ओळख नसते अन् त्याच्याबद्दल कुुणाला फारसा कणवही नसतो. दहा-वीस रुपये त्याच्या हातावर टिकविले की संपला विषय.

या कुलीला खरी ओळख महानायक अमिताभ बच्चन यांनी आजपासून ४० वर्षांपूर्वी दिली होती. मनमोहन देसाई दिग्दर्शीत अमिताभ यांचा कुली हा चित्रपट १९८३ ला प्रदर्शीत झाला. रेल्वे स्थानकावर प्रवाशांचे ओझे वाहून नेणाऱ्या मजुराच्या अर्थात कुलीच्या जिवनावर आधारित हा चित्रपट ब्लॉक बस्टर ठरला. त्यावेळी या चित्रपटाने १० मिलिनियम पेक्षा जास्त कमाई केली आणि कुलींना एक वेगळी ओळखही दिली होती. पुढे रेल्वे मंत्रालयाने कुलींना रेल्वेच्या मस्टरवर जागा देऊन त्यांच्या प्रवास आणि आरोग्याची जबाबदारी उचलली. नंतर त्यांना 'कुली नव्हे तर रेल सहायक' संबोधण्याचे आदेश रेल्वेकडून आले. मात्र, त्यांच्या रोजी रोटीकडे अद्यापही कुणाचे लक्ष नाही. अमिताभने कुलीची व्यक्तीरेखा साकारताना 'लोग आते है... लोग जाते है... हम यही पे खडे रहे जाते है. सारी दुनिका का बोझ हम उठाते है', असे म्हटले होते.

भारी-भरकम ओझे वाहून नेणारा एक कुली फार तर दररोज ३०० ते ४०० रुपये कमवितो. नागपूर रेल्वे स्थानकावर १५५ कुली आहेत. यातील पन्नासावर कुली बाहेरगावचे आहेत. उन्हाळ्यात बऱ्यापैकी गर्दी असल्यामुळे ते काम करतात. पावसाळ्यात आणि हिवाळ्यात शंभरेक (पन्नास-पन्नास) कुली दोन शिफ्टमध्ये ओझे वाहन्याचे काम करतात. रेल्वे स्थानकावर त्यांच्याशी सहज चर्चा केली तर त्यांच्या वेदना लक्षात येतात. एवढ्या महागाईच्या जमान्यात ३०० ते ४०० रुपयात कसे कुटुंबं चालवायचे, असा केविलवाणा प्रश्न ते करतात. अन्य कामगारांप्रमाणे रेल्वेकडून एक निश्चित वेतनाची व्यवस्था केली जावी, अशी त्यांची अपेक्षा आहे. 

रेल्वेकडून काय मिळते ?कुलींना रेल्वेकडून एक आरोग्य कार्ड मिळते. त्यानुसार, औषध उपचाराची त्यांची सोय होते. वर्षातून पाच महिन्यांचा फ्री पास मिळतो. या पासच्या आधारे त्यांना कुठेही प्रवास करता येतो.

६० रुपये द्या अन् ....

कुलींची खरी ओळख आहे, त्यांचा लाल शर्ट. या शर्टचा कापड रेल्वे प्रशासनाकडून कुलींना देण्यात येतो. त्यासाठी त्यांना ६० रुपये जमा करावे लागतात. त्या बदल्यात वर्षातून एकदा दोन शर्टाचा कापड कुलींच्या हातात ठेवला जातो. त्याची शिलाई मात्र मिळत नाही. कुलींना ती स्वत:च्या खिशातून द्यावी लागते. सध्या कुलींना शर्टचे कापड मिळत आहे.