शहरं
Join us  
Trending Stories
1
शाहू महाराज खासदारकीचा राजीनामा देणार? सतेज पाटलांनी अपमान केल्याच्या अफवांवर छत्रपतींचे निवेदन...
2
Maharashtra Election: राजघराण्यातील तीन व्यक्ती पहिल्यांदाच निवडणुकीच्या रिंगणात आमने-सामने
3
देशातील अशी 'ही' १४ गावं; जिथले ५००० मतदार महाराष्ट्र अन् तेलंगणातही करतात मतदान
4
धक्कादायक! तांत्रिकाच्या सांगण्यावरून संपूर्ण कुटुंब उद्ध्वस्त; वाराणसीत चार जणांच्या हत्येनंतर आत्महत्या
5
राहुल गांधी उद्या महाराष्ट्रात; काँग्रेस विधानसभा प्रचाराचे रणशिंग फुंकणार, मविआच्या सभा
6
भयंकर! यूट्यूबवर Video पाहून गर्भवती महिलेचं केलं ऑपरेशन; महिलेचा मृत्यू होताच डॉक्टर फरार
7
मधुरिमाराजेंनी अर्ज घेतला मागे; संभाजीराजे म्हणाले, "तसं घडायला नको होतं, पण..."
8
माहिममध्ये रंगतोय वेगळाच खेळ?; उद्धव ठाकरेंनी अमित ठाकरेंविरोधात उमेदवार दिला, पण आता...
9
"वाटणारे तुम्ही अन् फूट पाडणारेही तुम्हीच..." मुख्यमंत्री योगींच्या विधानावर खरगेंचा पलटवार
10
सरकार संपत्तीच्या वितरणासंदर्भात कायदा करू शकते, पण प्रत्येक खासगी मालमत्तेच्या अधिग्रहणाची परवानगी नाही - SC
11
मिचेल स्टार्कला KKR ने दाखवला बाहेरचा रस्ता; आता ऑस्ट्रेलियन खेळाडूनं दिली धक्कादायक माहिती
12
Saroj Ahire : "माझ्याविरोधात जे काही षडयंत्र रचलं..."; सरोज अहिरे प्रचारादरम्यान झाल्या भावुक
13
अमेरिकेत मतदानही सुरु, सोबत मोजणीही! ट्रम्प-हॅरिसना मिळाली ३-३ मते; सर्व्हेचा अंदाजही धक्कादायक
14
...तर ५० उमेदवार उभे केले असते, समाजाचे योगदान वाया जाऊ देणार नाही; मनोज जरांगेंचे सूचक भाष्य
15
शिवसेना ही बाळासाहेबांची मालमत्ता खरे आहे, पण..; दीपक केसरकरांचे राज ठाकरेंना प्रत्युत्तर 
16
Maharashtra Election 2024: सरकार आल्यास मविआ कोणासाठी काय करणार? ठाकरेंनी सांगून टाकलं
17
Eknath Shinde : "....मी एकदा नाही तर १० वेळा जेलमध्ये जायला तयार"; एकनाथ शिंदेंनी विरोधकांना ठणकावलं
18
लोकसभा निवडणुकीत भुजबळांकडून राजाभाऊ वाजेंना मदत?; हेमंत गोडसेंनी शिवसैनिकांसमोर केला गंभीर आरोप!
19
सुशांतची आत्महत्या नाही तर हत्या! सलमानच्या Ex गर्लफ्रेंडचा खळबळजनक दावा, म्हणते, डॉक्टरांनी बदलले पोस्टमोर्टम रिपोर्ट
20
“जयश्री पाटील या महाविकास आघाडीच्या उमेदवार, यांनाच निवडून द्या”; विशाल पाटील यांचे आवाहन

दत्तक पुत्राने जगभर केले पित्याचे नाव अन् व्यवसायही

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Published: January 20, 2022 11:57 AM

सर कस्तुरचंद यांच्या मृत्यूला आता शतकाहून अधिक काळ लाेटला आहे, पण त्यांचे कार्य अविस्मरणीय आहे.

ठळक मुद्देसर कस्तुरचंद डागा स्मृती विशेष गुणवंत उद्याेजक, दानवीर समाजसेवक

निशांत वानखेडे

नागपूर : राजस्थानच्या बिकानेरमधील अत्यंत धनिक डागा कुटुंबाला सात पिढ्यांपर्यंत दानशूरतेचे व संपन्नतेचे वरदान मिळाले हाेते. याच कुटुंबातील यशस्वी व्यवसायी रायबहादूर अमीरचंद व भाऊ रामरतन यांना पुत्रलाभ मिळाला नाही. सेठ अमीरचंद यांच्या पंडितांनी एका मुलाची जन्मपत्री त्यांच्यासमाेर ठेवली. अमीरचंद यांनी लाभदास नामक या मुलाला दत्तक घेतले व त्याचे ‘कस्तुरचंद’ असे नामकरण केले. याच दत्तक पुत्राने पुढे पित्यासह डागा कुटुंबाचे नाव आणि त्यांचा व्यवसायही जगभर पसरविला. हेच आहेत ‘सर कस्तुरचंद डागा.’

सर कस्तुरचंद यांच्या मृत्यूला आता शतकाहून अधिक काळ लाेटला आहे, पण त्यांचे कार्य अविस्मरणीय आहे. व्यवसायासोबतच डागा कुटुंबाच्या दानशूरतेच्या परंपरेचाही नावलाैकीक वाढविला. सर डागा यांचे पणतू गाेविंददास डागा यांनी ‘लोकमत’शी बोलताना, पणजाेबांच्या गुणवत्तेचा अभिमान व्यक्त केला. सेठ अमीरचंद यांचे निधन झाले, तेव्हा कस्तुरचंद अवघ्या २४ वर्षांचे हाेते. या वयात कुटुंब आणि व्यवसायाची जबाबदारी स्वीकारून त्यांनी यशस्वितेचा नवा इतिहासच घडविला. बॅंकिंग आणि धान्याच्या क्षेत्रात व्यवसाय करणाऱ्या ‘रायबहादूर बन्सीलाल अमीरचंद’ म्हणजे ‘आरबीबीए’ या फर्मचा सर कस्तुरचंद यांनी काेळसा, मॅंगनीज मायनिंग, जिनिंग प्रेसिंग, टेक्सटाइल, जमीनदारीच्या क्षेत्रापर्यंत विस्तार केला. दिल्ली, मुंबई, काेलकाता, चेन्नईपासून रंगून, काबूल, लाहाेर, चीनपर्यंत १२० शाखांनी वाढविला.

एटीएमची संकल्पना यापेक्षा वेगळी नाही

सण १८०० च्या काळात आधुनिक तंत्रज्ञान, संचार आणि दळणवळणाची साधने नसताना बॅंकिंगच्या क्षेत्रात डागा यांच्या आरबीबीए फर्मने काळापुढचे आयाम दिले. आरबीबीएच्या देशातील कुठल्याही शाखेत पैसे जमा केल्यावर देशातूनच नव्हे, तर काबूल, लाहाेर, चीन या कुठूनही काढण्याची व्यवस्था सुरू केली हाेती. ही एकप्रकारे आधुनिक एटीएमचीच संकल्पना हाेती.

विदर्भात अनेक व्यवसायांची पायाभरणी

- बल्लारपूर, चंद्रपूरपर्यंत अनेक ठिकाणी काेळशाच्या खाणी सुरू केल्या.

- रामटेक, बालाघाट, चारगावसह काही ठिकाणी मॅंगनीजची मायनिंग

- नागपूरमधल्या माॅडेल मिलसह हिंगणघाट, बडनेरा आदी ठिकाणी टेक्सटाइल मिल. अनेक गावांत जिनिंग प्रेसिंग मिल.

- मुलींच्या शिक्षणासाठी एलएडी काॅलेची स्थापना. महिला व मुलांच्या आराेग्यासाठी डागा हाॅस्पिटलची मुहूर्तमेढ.

दानवीरतेचे नवे आयाम

- कस्तुरचंद पार्क, संत्रा मार्केट, टाउन हाॅल, डागा हाॅस्पिटल, धर्मशाळा, कामठीत पाेलीस स्टेशन अशा अनेक कामासाठी जमिनी दान.

- विदर्भासह देशभरात मंदिरांची निर्मिती व प्रसिद्ध धर्मस्थळी धर्मशाळा.

- शाळा, रुग्णालये निर्मितीसाठी त्या काळी लाखाे रुपये दान.

टॅग्स :Socialसामाजिक