शहरं
Join us  
Trending Stories
1
संजूचं शतक; आफ्रिकेत फिरकीची 'करामत' अन् सूर्याच्या कॅप्टन्सीत टीम इंडियाचा विजयी धडाका कायम!
2
ठाण्यात बिल न देता हॉटेलात जायची सवय तेच दावोसमध्ये केले; जयंत पाटलांचा शिंदेंना जोरदार टोला 
3
कॅप्टन सूर्याकडून तो खास मेसेज मिळाला अन् संजू चमकला!
4
रावेरचे माजी आमदार आर. आर. पाटील यांचे निधन
5
IND vs SA : लांब सिक्सर मारणाऱ्यापेक्षा रस्त्यावर पडलेला मॅच बॉल लांबवणाऱ्याची चर्चा (VIDEO)
6
मी शिवसेना सोडली तेव्हा ३५ आमदार, १५ खासदार माझ्याकडे आलेले...; राज ठाकरेंचा एकाच वाक्यात उद्धव, शिंदेंवर नेम
7
मिस्ट्री स्पिनरची जादू; दक्षिण आफ्रिकेच्या ताफ्यातील स्फोटक फलंदाज ठरले फुसका बार!
8
फुटबॉल सामन्यावेळी इस्रायली नागरिकांवर हल्ला; १२ जखमी, नेतन्याहूंनी नेदरलँडला विमाने पाठविली
9
Aiden Markram नं रुबाब दाखवला; पण Arshdeep Singh समोर तो फिका ठरला (VIDEO)
10
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : 'समोरासमोर चर्चेला तयार', पृथ्वीराज चव्हाणांचं अमित शाहांना खुलं चॅलेंज
11
Sanju Samson ची सेंच्युरी! एका डावात ३ खास रेकॉर्ड्सला घातली गवसणी
12
फक्त एक षटकार मारला त्यातही सुर्या भाऊची हवा! IPL मधील २१ कोटींचा सिक्सर किंग पडला मागे
13
जानेवारीमध्ये भाजपला मिळणार नवीन राष्ट्रीय अध्यक्ष; 22 नोव्हेंबरला दिल्लीत महत्वाची बैठक
14
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : महिलांबाबत अपमानास्पद वक्तव्यावर निवडणूक आयोग ॲक्शमोडवर,अधिकाऱ्यांना दिल्या कारवाईच्या सूचना
15
निमलष्करी दलाच्या अधिकाऱ्यांच्या रेशन मनी भत्त्याला कात्री; दर महिन्याला ४००० रुपयांचे नुकसान
16
कोणाचा फोटो लावायचा, हा आमचा निर्णय; मोदींचा फोटो न लावण्यावरुन नवाब मलिक स्पष्ट बोलले
17
"...तोपर्यंत त्यांचा निर्णय बदलणार नाही"; अजित पवारांना परत घेण्याबद्दल शरद पवारांचं विधान
18
जम्मू-काश्मीरच्या सोपोरमध्ये सैन्याची मोठी कारवाई; दोन दहशतवाद्यांचा खात्मा
19
"...तर बाळासाहेबांनी उद्धव ठाकरेंना गोळ्या घातल्या असत्या"; नारायण राणेंचं विधान
20
ऐकावं ते नवलच! १२ वर्षे जुन्या कारचे अंत्यसंस्कार, चार लाख खर्च करुन बांधली समाधी

पर्यटन दिन विशेष; नागपूर ठरणार बौद्ध पर्यटनाचा केंद्रबिंदू

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Published: September 27, 2018 10:38 AM

जगाचा मध्यबिंदू आणि सर्वाधिक वाघांची संख्या असल्याने भारताचे टाईगर कॅपिटल म्हणून ओळख असलेले नागपूर जगभरातील पर्यटकांसाठी अतिशय महत्त्वाचे शहर ठरत आहे.

ठळक मुद्देदीक्षाभूमीला जोडून प्रेरणादायी स्थळांचे सर्कल जगभरातील पर्यटकांना अभ्यासाची संधी

निशांत वानखेडे।लोकमत न्यूज नेटवर्कनागपूर : जगाचा मध्यबिंदू आणि सर्वाधिक वाघांची संख्या असल्याने भारताचे टाईगर कॅपिटल म्हणून ओळख असलेले नागपूर जगभरातील पर्यटकांसाठी अतिशय महत्त्वाचे शहर ठरत आहे. यासोबतच एक नवी ओळख उपराजधानीला मिळत आहे. समतेची प्रेरणाभूमी म्हणून जगातल्या बौद्ध अनुयायांचे आदरस्थान असलेल्या दीक्षाभूमीच्या असण्याने प्रकाशझोतात असलेली संत्रानगरीच्या आसपास अनेक महत्त्वाची प्रेरक स्थळे अस्तित्वात आहेत. त्यामुळे हे संपूर्ण सर्कल दीक्षाभूमीशी जोडले तर हे क्षेत्र बौद्ध पर्यटनाचे केंद्रबिंदू ठरू शकते.डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी नागलोकांची भूमी म्हणून या क्षेत्राचा उल्लेख केला होता व ऐतिहासिक धम्मचक्र प्रवर्तनासाठी त्यांनी नागपूरची निवड केली होती. त्यांच्या धम्मदीक्षेनंतर या भूमीला समतेची भूमी ही नवी ओळख प्राप्त झाली आहे. दरवर्षी धम्मदीक्षा सोहळ्याच्या वेळी लाखो बौद्ध अनुयायी जगाच्या कानाकोपऱ्यातून नागपूरला प्रेरणा घेण्यासाठी येत असतात. मात्र येथे येणाºया बहुतेक अनुयायांना नागपूरच्या आसपास असलेल्या महत्त्वाच्या स्थळांना भेटी देण्याची इच्छा होते. त्यापैकी कामठीतील ड्रॅगन पॅलेस, कळमेश्वर रोडवरील चिचोली आणि रामटेकमध्ये नागार्जुन टेकडीचा उल्लेख करावा लागेल. ड्रॅगन पॅलेसमध्ये मास ट्रेनिंग सेंटर, विपश्यना कें द्र निर्माण करण्यात आले आहे. चिचोली येथे डॉ. बाबासाहेब उपयोगात आणत असलेल्या वस्तूंचे संग्रहालय त्यांचे सहकारी गोडबोले यांनी तयार केले आहे. शासनाने दीक्षाभूमी व ड्रॅगन पॅलेसला ‘अ’ वर्ग पर्यटनाचा दर्जा दिला आहे. विशेष म्हणजे यातील दीक्षाभूमी, चिचोली व ड्रॅगन पॅलेसला बुद्धिस्ट टुरिस्ट सर्किट म्हणून विकसित करण्याची योजना शासनाने आखली आहे.याशिवाय आसपासच्या क्षेत्रात असलेली आणखी काही महत्त्वाची स्थळे भेट देण्याचे आणि अभ्यासाचे केंद्र ठरू पाहत आहेत. यामध्ये रामटेक येथील नागार्जुन टेकडी, कामठी रोडवरील नागलोक प्रशिक्षण केंद्र, भंडारा जिल्ह्याातील पवनीपासून दोन किमी अंतरावर असलेले सिंदपुरीचे स्तूप, चंद्रपूरच्या भद्रावतीजवळ उत्खननात सापडलेली विज्ज्यासन लेणी, वर्धा येथील धर्मानंद कोसंबी यांनी निर्माण केलेले स्तूप, चिमूरजवळचे भदंत ज्ञानज्योती यांचे विहार तसेच बोरधरण येथे असलेले चिनी प्रवासी ह्यू-एन-त्संग यांचे स्मारक आदींचा समावेश आहे. ह्यू-एन-त्संग याने आपल्या प्रवास वर्णनात नागपूर, चंद्रपूर, रामटेक व भद्रावतीचा उल्लेख केला असून या भागात हजारो बौद्ध भिक्खू वास करीत होते, असे वर्णन केले आहे. त्यामुळे परिसराला ऐतिहासिक वारसा लाभला असून अभ्यासकांसाठी महत्त्वाचे केंद्र ठरणार आहे.

रामटेकची नागार्जुन टेकडीभदंत आर्य नागार्जुन सुरई ससाई यांच्या पुढाकाराने विकसित होत असलेल्या रामटेकच्या नागार्जुन टेकडी परिसरात उत्खननात अनेक महत्त्वाच्या गोष्टी सापडल्या आहेत. आचार्य नागार्जुन हे जगात रसायनतज्ज्ञ म्हणून प्रसिद्ध होते व त्यांचा वास याच परिसरात होता. त्यांनी या भागात मोठी प्रयोगशाळा निर्माण केली होती ज्यामध्ये ते रसायने व आयुर्वेदावर संशोधन करीत होते. याशिवाय हजारो भिक्खूंचे निवास येथे होते. उत्खननात ही प्रयोगशाळा व भिक्खूंचे निवास असलेले बौद्ध अवशेष सापडले आहेत. हा भाग पितखोरे म्हणून प्रसिद्ध होता व हयू-एन-त्संग यानेही या क्षेत्राचा उल्लेख त्याच्या प्रवासवर्णनात केला आहे.

भद्रावतीला उत्खननात सापडली लेणीचंद्रपूर जिल्ह्याच्या भद्रावतीजवळ तीन किलोमीटर अंतरावर नुकत्याच झालेल्या उत्खननात विज्ज्यासन लेणी सापडल्या आहेत. या लेण्यांबद्दलही हयू-एन-त्संग यांच्या प्रवास वर्णनात उल्लेख सापडतो. पुरातन काळात हे बौद्ध प्रशिक्षण केंद्र होते.

शासनाने प्रस्तावित केलेल्या बौद्ध टुरिस्ट सर्किट योजनेचे काम प्रगतिपथावर आहे. नुकतीच या प्रकल्पाबाबत बैठक घेण्यात आली. चिचोली येथील संग्रहालयाचे काम प्रगतीवर आहे. याशिवाय दीक्षाभूमी येथे काही कामांच्या निविदा लवकरच काढण्यात येणार आहेत. त्यामुळे हे सर्किट लवकरच मूर्तरूपात साकार होईल, अशी आशा आहे.- अश्विन मुद््गल, प्रभारी सभापती, नागपूर सुधार प्रन्यास

टॅग्स :tourismपर्यटन