शिलाँग: राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघ (RSS) ही केवळ संघटना मजबूत करण्यासाठी कार्य करणारी एखादी संघटना नसून हिंदू समाजाला सुसंघटित करणे हेच खरे तिचे ध्येय आहे. भारताचा सर्वांगीण विकास व्हावा, ते साध्य करण्यासाठी स्वयंसेवक शाखा कार्यपद्धतीतून काही शिस्त शिकतात, असे प्रतिपादन सरसंघचालक डॉ. मोहन भागवत (Mohan Bhagwat) यांनी केले. मेघालयची राजधानी शिलाँग येथील यू सोसो थाम सभागृहात जाहीर सभेला संबोधित करताना ते बोलत होते.
आपण अनादी काळापासून एक प्राचीन राष्ट्र आहोत परंतु आपली सभ्यता आणि मूल्ये विसरल्यामुळे आपण आपले स्वातंत्र्य गमावले. आमची एकमेकांमधील बंधुत्वाची शक्ती ही अध्यात्मात निहित असलेली आमच्या जुन्या मूल्यावरील आमची जन्मजात श्रद्धा आहे. या देशाच्या शाश्वत सभ्यतेच्या मूल्यांना आपल्या देशाबाहेरील लोकांनी हिंदुत्व असे नाव दिले होते. आम्ही हिंदू आहोत पण हिंदूची कोणतीही विशिष्ट व्याख्या नाही जरी ती आमची ओळख असली तरीही. भारतीय आणि हिंदू हे दोन्ही शब्द समानार्थी शब्द आहेत. खरं तर ती भौगोलिक-सांस्कृतिक ओळख आहे याकडे सरसंघचालकांनी लक्ष वेधले.
संघ स्वतःच्या स्वार्थाचा त्याग करून देशासाठी त्याग करायला शिकवतो
संघ स्वतःच्या स्वार्थाचा त्याग करून देशासाठी त्याग करायला शिकवतो. एका तासाच्या संघशाखांमध्ये लोकांना ही परोपकारी मूल्ये आणि मातृभूमीबद्दलचे कर्तव्य कळते असे डॉ भागवत म्हणाले. राष्ट्रीय स्वयंसेवक संघाने या देशाच्या प्राचीन इतिहासातून बलिदानाची ही परंपरा रेखाटली आहे. आपल्या पूर्वजांनी वेगवेगळ्या देशांना भेटी दिल्या होत्या आणि जपान, कोरिया, इंडोनेशिया आणि इतर अनेक देशांमध्ये आपल्या समान मूल्यांचा ठसा उमटवला होता. तीच परंपरा आजही आपण पाळत आहोत. डॉ. भागवत यांनी कोरोना संकटाच्या वेळी भारताने विविध देशांमध्ये लस पाठवून मानवतेची सेवा कशी केली याची उदाहरणे दिली आणि काही काळापूर्वी आपला देश श्रीलंकेच्या सर्वात वाईट आर्थिक संकटाच्या वेळी त्यांच्या पाठीशी उभा होता याचेही स्मरण करून दिले.
राष्ट्रीयत्व व स्वयंसेवकत्व या प्रमुख गोष्टी
सरसंघचालकांनी १९२५ पासून आजतागायत पाच पिढ्यांपासून समर्पित स्वयंसेवकांच्या मदतीने संघ कसा राष्ट्रीय पुनर्निर्माण कार्य करत आहे यावर भर दिला. ते पुढे म्हणाले की संघ ही केवळ संघटना मजबूत करण्यासाठी कार्य करणारी एखादी संघटना नसून हिंदू समाजाला सुसंघटित करणे हेच खरे तिचे ध्येय आहे. संघाचा सगळा भर ही रोजच्या सरावाने चांगल्या सवयी स्वतःत खोल रुजवण्यावर आहे. ज्या तीन गोष्टींवर भर देण्याचा आम्ही प्रयत्न करतो त्यात राष्ट्रीयत्व व स्वयंसेवकत्व या प्रमुख आहेत, असे नमूद केले.
दरम्यान, जर भारत हे राष्ट्र सामर्थ्यवान आणि समृद्ध झाले तर प्रत्येक भारतीयही सामर्थ्यवान आणि समृद्ध होईल. डॉ भागवत यांनी सभागृहात उपस्थित असलेल्या विविध क्षेत्रातील श्रोत्यांना रा. स्व. संघाचे दूरून नव्हे तर प्रत्यक्ष सहभाग घेऊन निरीक्षणाने विश्लेषण करण्यास सांगितले.