शहरं
Join us  
Trending Stories
1
Uddhav Thackeray: शिंदेंना वाटले तर चिन्ह द्या, पण शिवसेना माझीच राहणार; उद्धव ठाकरेंचे मोठे वक्तव्य
2
मावळात राज ठाकरेंनी मोठा निर्णय घेतला; अजित पवार गटाच्या बंडखोर उमेदवाराला पाठिंबा जाहीर
3
गुजरातच्या आणंदमध्ये बुलेट ट्रेनचा पूल कोसळला; दोन मजुरांचा मृत्यू, एक जखमी
4
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : "महायुतीची लाडकी बहीण योजना तात्पुरती, आम्ही योजना कायम ठेवणार"; विश्वजीत कदमांचा विरोधकांवर हल्लाबोल
5
महाराष्ट्रापूर्वी झारखंडमध्ये इंडिया आघाडीचा जाहीरनामा; ७ गॅरंटी, महिलांना पैसे देणार
6
पॅरिस ऑलिम्पिकमध्ये महिला बॉक्सरकडून फसवणूक; गोल्ड जिंकलं पण पुरुष असल्याचे उघड झालं
7
कोल्हापूर उत्तरमधून अपक्ष उमेदवार राजेश लाटकर अर्ज मागे घेणार होते, तितक्यात...
8
महाराष्ट्रात कुठे कोणाची ताकद? मुंबई, विदर्भ, मराठवाड्याचे राजकीय समीकरण काय? पाहा...
9
शाहू महाराज खासदारकीचा राजीनामा देणार? सतेज पाटलांनी अपमान केल्याच्या अफवांवर छत्रपतींचे निवेदन...
10
उत्तर महाराष्ट्रातील ११ मतदारसंघात काट्याची लढत; कुठे कुठे बंडखोरांचं आव्हान?
11
ओडिशात धावत्या ट्रेनवर गोळीबार; प्रवाशांमध्ये प्रचंड घबराट, पाहा व्हिडिओ
12
"...तर हार्ट द्या!"; राष्ट्राध्यक्षपदाच्या निवडणुकीला सुरुवात होताच चर्चेत आली इवांका; काय घडलं?
13
Maharashtra Election: राजघराण्यातील तीन व्यक्ती पहिल्यांदाच निवडणुकीच्या रिंगणात आमने-सामने
14
देशातील अशी 'ही' १४ गावं; जिथले ५००० मतदार महाराष्ट्र अन् तेलंगणातही करतात मतदान
15
धक्कादायक! तांत्रिकाच्या सांगण्यावरून संपूर्ण कुटुंब उद्ध्वस्त; वाराणसीत चार जणांच्या हत्येनंतर आत्महत्या
16
राहुल गांधी उद्या महाराष्ट्रात; काँग्रेस विधानसभा प्रचाराचे रणशिंग फुंकणार, मविआच्या सभा
17
भयंकर! यूट्यूबवर Video पाहून गर्भवती महिलेचं केलं ऑपरेशन; महिलेचा मृत्यू होताच डॉक्टर फरार
18
मधुरिमाराजेंनी अर्ज घेतला मागे; संभाजीराजे म्हणाले, "तसं घडायला नको होतं, पण..."
19
माहिममध्ये रंगतोय वेगळाच खेळ?; उद्धव ठाकरेंनी अमित ठाकरेंविरोधात उमेदवार दिला, पण आता...
20
"वाटणारे तुम्ही अन् फूट पाडणारेही तुम्हीच..." मुख्यमंत्री योगींच्या विधानावर खरगेंचा पलटवार

अनुसूचित जातीची व्यक्ती दुसऱ्या राज्यात गेल्यास आरक्षणावर दावा करू शकत नाही

By ऑनलाइन लोकमत | Published: January 07, 2022 6:18 AM

सर्वोच्च न्यायालयाचा निर्णय; राजस्थानमधील श्री गंगानगर जिल्ह्यात असलेली एक जमीन चुनीलाल या अनुसूचित जातीतील भूमिहीन व्यक्तीला देण्यात आली होती. ही जमीन अनुसूचीत जातीसाठी आरक्षित होती.

- खुशालचंद बाहेतीलाेकमत न्यूज नेटवर्कनवी दिल्ली : अनुसूचित जाती किंवा जमातीची व्यक्ती आपल्या मूळ राज्यातून दुसऱ्या राज्यात राहायला गेल्यास स्थलांतरित राज्यात अनुसूचित जातीच्या आरक्षणाच्या लाभावर दावा करू शकत नाही, असा निर्णय सर्वोच्च न्यायालयाने दिला आहे.

राजस्थानमधील श्री गंगानगर जिल्ह्यात असलेली एक जमीन चुनीलाल या अनुसूचित जातीतील भूमिहीन व्यक्तीला देण्यात आली होती. ही जमीन अनुसूचीत जातीसाठी आरक्षित होती. १९७२ मध्ये चुनीलाल यांनी पुरण सिंग जाट या उच्च जातीतील व्यक्तीकडून ५००० रुपये कर्ज घेतले. कर्जाच्या कागदपत्रांच्या नावाखाली पुरण सिंगने फसवणूक करून या आरक्षित जमिनीच्या विक्रीपत्रावर चुनीलालची सही घेतली, असा आरोप आहे. जमीन विक्री कागदपत्रे भदर राम याच्या नावाने करण्यात आली आहेत. भदर राम अनुसूचित जातीचा सदस्य आहे आणि पंजाबचा रहिवासी आहे.

राजस्थान भाडेकरार कायदा, १९५५ च्या कलम ४२ नुसार, पुरण सिंग यांना दिलेली जमीन अनुसूचित जातीचा सदस्य नसलेल्या व्यक्तीच्या नावे विक्री, भेट किंवा मृत्युपत्राने देण्यास प्रतिबंध आहे. या प्रकरणात, खरेदीदार अनुसूचित जातीचा असला तरी तो पंजाब राज्याचा सामान्य आणि कायमचा रहिवासी होता. हा विक्री करार राजस्थान भाडेकरार कायद्याच्या कलम ४२ चे उल्लंघन करत असल्याचे घोषित करण्यात यावे म्हणून चुनीलालने दावा दाखल केला.

राजस्थान उच्च न्यायालयाने हा दावा मान्य करताना मूळ वाटपदारास राजस्थानच्या अनुसूचित जातीतील भूमिहीन व्यक्ती म्हणून जमीन दिलेली आहे. पंजाबचा रहिवासी असलेला भदर राम राजस्थान राज्यातील अनुसूचित जातीच्या लाभाचा दावा करू शकत नाही, असा निर्णय दिला.

यात असाही दावा करण्यात आला की, भदर रामच्या आजोबा आणि वडिलांनी यापूर्वी राजस्थानमध्ये जमिनी खरेदी केल्या आहेत. त्यामुळे तो सामान्यतः राजस्थानचाच रहिवासी आहे. तथापि, आजोबा आणि वडिलांनी राजस्थानमध्ये शेतजमीन खरेदी केल्यामुळे राज्याचा सामान्य रहिवासी होत नाही, असे मत सर्वोच्च न्यायालयाने व्यक्त केले. लोकप्रतिनिधी कायदा, १९५० चे कलम २० (१) नुसार एखादी व्यक्ती केवळ तिच्या मालकीचे किंवा तिच्या ताब्यात निवासस्थान आहे म्हणून तो अशा मतदारसंघातील सामान्य रहिवासी आहे असे मानले जाणार नाही, अशी तरतूद आहे. या निकषावर भदर राम राजस्थानचा रहिवासी असल्याचा दावा सर्वोच्च न्यायालयाने फेटाळला. (सीए ५९३३/२०२१)

जमिनीच्या वादावर न्यायालयाचे मत...    उच्च न्यायालयाच्या या आदेशाला सर्वोच्च न्यायालयात आव्हान देण्यात आले. सर्वोच्च न्यायालयासमोर मुद्दा असा होता की, पंजाबमधील अनुसूचित जातीचा सदस्य असलेली व्यक्ती राजस्थानमध्ये अनुसूचित जातीच्या लाभाचा दावा करू शकते का?     न्यायमूर्ती एम. आर. शहा आणि ए. एस. बोपण्णा यांनी याचे उत्तर असे दिले की, पंजाबचा अनुसूचित जातीचा आणि पंजाबचा सामान्य आणि कायमचा रहिवासी असणारी व्यक्ती राजस्थानात आरक्षित जमीन खरेदी करण्यासाठी अनुसूचित जातीचा दावा करू शकत नाही. ही जमीन राजस्थान राज्यातील अनुसूचित जातीच्या भूमिहीन व्यक्तीला देण्यात आली आहे. त्यामुळे पंजाबच्या व्यक्तीला ती घेता येणार नाही.