नवी दिल्ली: वर्षाच्या पहिल्या सहामाहीत, उत्पादन लिंक्ड स्कीम अंतर्गत अनेक वस्तूंचे उत्पादन वाढल्यामुळे आणि एकूण उत्पादन क्षमतेत वाढ झाल्यामुळे देशाचे आयातीवरील अवलंबित्व कमी झाले आहे. त्याचा सर्वात मोठा परिणाम चीनकडून होणाऱ्या आयातीतील घट दिसून येतो, जे भारताला स्वावलंबी बनवण्याच्या दिशेने एक मोठे पाऊल असल्याचे बोलले जात आहे. हा ट्रेंड असाच सुरू राहिल्यास भारताच्या 'आत्मनिर्भर भारत' या मोहिमेला मोठा पाठिंबा मिळेल.
आकडेवारीनुसार, 2022-23 च्या पहिल्या सहामाहीत म्हणजेच एप्रिल-सप्टेंबर 2022 मध्ये चीनमधून $52.42 अब्ज डॉलरची आयात करण्यात आली होती, तर 2023-24 च्या पहिल्या सहामाहीत $50.47 अब्ज चीनमधून आयात करण्यात आली होती. ही घट किरकोळ असू शकते. पण या संदर्भात विशेष म्हणजे सप्टेंबर हा सलग पाचवा महिना आहे. जेव्हा चीनमधून होणाऱ्या आयातीत घट नोंदवण्यात आली आहे. या वर्षी जून आणि जुलैमध्ये चीनमधून होणाऱ्या आयातीत 11 टक्क्यांहून अधिक घट झाली आहे.
आयातीतील घट हे मागणीत घट झाल्याचे लक्षण मानले जाऊ शकत नाही. कारण IMF, जागतिक बँक आणि RBI सारख्या वित्तीय संस्थांनी भारताचा विकास दर 6 टक्क्यांहून अधिक असण्याचा अंदाज व्यक्त केला आहे, जो भारताच्या मजबूत देशांतर्गत मागणीचा पुरावा आहे. पीएलआय योजनेचाही हा परिणाम मानला जात आहे कारण इलेक्ट्रॉनिक्स आणि फार्मा निर्यातीत वाढ झाल्यामुळे त्यांच्याशी संबंधित आयात पूर्वीपेक्षा कमी होत आहे. यावर्षी एप्रिल-सप्टेंबरमध्ये इलेक्ट्रॉनिक्स निर्यातीत 27.62 टक्के आणि फार्मा निर्यातीत 5.02 टक्क्यांनी वाढ झाली आहे.
महागाई कमी झाल्याचाही फायदा-
पेट्रोलियमसह अनेक क्षेत्रातील वस्तूंच्या किमती घसरल्याने आयातीचे मूल्यही कमी होण्यास मदत झाली आहे. भारताच्या PLI योजनेचा मोठा प्रभाव दूरसंचार क्षेत्रातही दिसून आला आहे जिथे भारत आता जगभरात मूल्य साखळी भागीदार म्हणून उदयास आला आहे. पहिल्या सहामाहीतील एकूण आयात आणि निर्यातीबद्दल बोलायचे झाले तर, वाणिज्य मंत्रालयाच्या आकडेवारीनुसार, या वर्षी एप्रिल-सप्टेंबरच्या पहिल्या सहामाहीच्या तुलनेत वस्तूंच्या आयातीत 12.23 टक्के घट झाली आहे. गेल्या वर्षी. तर भारताच्या निर्यातीत या कालावधीत 8.77 टक्क्यांनी घट झाली आहे. त्याच वेळी, सप्टेंबरमध्ये निर्यातीत केवळ 2.62 टक्के आणि आयातीत 15 टक्के घट झाली आहे.
ऑक्टोबरपासून निर्यात वाढणार!
ऑक्टोबरपासून निर्यातीतील घसरणीचा कल संपुष्टात येईल आणि वाढण्यास सुरुवात होईल, तर आयातीतील घट कायम राहण्याची अपेक्षा आहे. चीनमधून होणारी निर्यात कमी करण्यासाठी सरकारने गुणवत्ता नियंत्रण नियम लागू करण्यासाठी 100 हून अधिक वस्तूंची ओळख पटवली आहे. गुणवत्ता नियंत्रण नियमांच्या अंमलबजावणीमुळे, चीनमधून या वस्तूंची आयात कमी होईल आणि देशांतर्गत उत्पादनात वाढ होईल.