"भारताची मसाला निर्यात 2030 पर्यंत 10 अब्जांपर्यंत पोहोचण्याची अपेक्षा"

चाचणी प्रयोगशाळा, मूल्यांकन गुणवत्ता मानके इत्यादी सुलभ करण्यासाठी योजना आणि कार्यक्रम राबवणे, ही सरकार आणि स्पाइसेस बोर्डाची सामायिक जबाबदारी आहे.

नारायण जाधव

नवी मुंबई - भारताची मसाल्याची निर्यात 4 अब्ज आहे आणि 2030 पर्यंत 10 अब्जपर्यंत पोहोचण्याची अपेक्षा आहे, असे वाणिज्य विभागाचे अतिरिक्त सचिव अमरदीप सिंग भाटिया यांनी जागतिक मसाला काँग्रेसच्या 14 व्या आवृत्तीच्या उद्घाटनपर भाषणात सांगितले. 14 व्या वर्ल्ड स्पाईस काँग्रेस या मेगा स्पाईस इव्हेंटला शुक्रवारपासून नवी मुंबई येथे सुरुवात झाली. भारत हा जागतिक मसाला उद्योगातील आघाडीचा देश आहे. परंपरेने भारत हे जगाचे मसाल्यांचे केंद्र राहिले आहे. भारताने आपली पारंपारिक ताकद कायम राखली जावी यासाठी मसाल्यांच्या संपूर्ण साखळीमध्ये उत्पादकांपासून मार्केटर्सपर्यंत अनेक गोष्टींवर काम करणे आवश्यक आहे, असे ते म्हणाले. 

चाचणी प्रयोगशाळा, मूल्यांकन गुणवत्ता मानके इत्यादी सुलभ करण्यासाठी योजना आणि कार्यक्रम राबवणे, ही सरकार आणि स्पाइसेस बोर्डाची सामायिक जबाबदारी आहे. या तीन दिवसीय कार्यक्रमामुळे सर्व भागधारक, प्रतिनिधी, प्रदर्शक आणि उत्पादक यांना व्यवसायाच्या अनेक संधी उपलब्ध होतील, असे भाटिया यांनी पुढे सांगितले. भारतीय मसाले उद्योगाच्या क्षमतांवर प्रकाश टाकताना, मसाले मंडळाचे सचिव डी. साथियान म्हणाले की, मसाल्यांचा वारसा मानवी संस्कृतीचा भाग आहे. भारत हा जगाचा मसाल्याचे प्रमुख केंद्र आहे. भारतात उत्पादन विकास, बायोटेक इत्यादींचा शोध घेण्याची प्रचंड क्षमता आहे. भारतात 75 पेक्षा जास्त मसाले पिकवले जातात आणि प्रत्येक राज्यात मसाले देतात. वर्ल्ड स्पाईस काँग्रेसच्या तीन दिवसीय कार्यक्रमात जागतिक मसाला उद्योगाच्या भविष्यावर चर्चा केली जाईल. कार्यक्रमाच्या पहिल्या दिवसाची सुरुवात मसाले आणि मूल्यवर्धित मसाल्यांच्या उत्पादनांची विविधता तसेच मसाले उद्योगातील नाविन्यपूर्ण तंत्रज्ञान आणि उपायांवर प्रकाश टाकणार्‍या प्रदर्शनाच्या उद्घाटनाने आणि स्पाईसेस बोर्डाचे सचिव डी. सथियन यांनी भारतीय मसाला क्षेत्रावरील दृश्य सादरीकरणाने सुरुवात झाली. 

भारतीय मसाला उद्योगाचा गौरवशाली प्रवास, सध्याचे ट्रेंड, तंत्रज्ञान, टिकाऊपणा आणि अद्वितीय मिश्रणांची मागणी यावर प्रकाश टाकला. वाढत्या वैविध्यपूर्ण जगात उद्योगाच्या अमर्याद वाढीच्या क्षमतेबद्दल भविष्यावर डोळा ठेवण्याचा आशावाद त्यांनी व्यक्त केला. या कार्यक्रमानंतर मसाला उद्योग आणि जागतिक संधींचा देश दृष्टीकोन या विषयावर तांत्रिक सत्र झाले. डॉ. संजय दवे, माजी अध्यक्ष, कोडेक्स एलिमेंटेरियस कमिशन आणि माजी सल्लागार, एफएसएसएचे माजी अध्यक्ष डॉ. संजय दवे या सत्राचे अध्यक्ष होते. यावेळी एमआयएसईएफचे चेअरमन संजीव बिश्त, इंडिया मिडल ईस्ट ऍग्री अलायन्स यूएईचे प्रेसिडेंट सुधाकर वर्धन सिंग, परराष्ट्र व्यवहार मंत्रालय, इंडोनेशियाच्या एशिया पॅसिफिक महासंचालनालयाचे वरिष्ठ अधिकारी अगुस पी. सप्तोनो, भारतातील इराणच्या दूतावासातील डेप्युटी चीफ ऑफ मिशन मोहम्मद जावद होसेनी यांची प्रमुख उपस्थिती होती. या सत्रादरम्यान, आंतरराष्ट्रीय मानकांची पूर्तता करण्यासाठी गुणवत्ता, टिकाऊपणा आणि शोधण्यावर लक्ष केंद्रित करून, मसाला उत्पादक देशांना त्यांची निर्यात वाढवण्याच्या संधी कशा उपलब्ध आहेत यावर चर्चा करण्यात आली.

दुसरे सत्र हे मसाल्यांच्या व्यापारासाठी विकसनशील बाजाराच्या आवश्यकतांवरील जागतिक पुरवठा साखळीतील लवचिकतेशी जुळवून घेण्यावर केंद्रित होते, बाजार संशोधन आणि ग्राहक अंतर्दृष्टी महत्त्वाची आहे. या विकसित मसाल्याच्या बाजारपेठेत यश मिळवण्यासाठी चपळता आणि प्रतिसाद महत्त्वपूर्ण आहे. या सत्राच्या अध्यक्षस्थानी भारत सरकारच्या कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्रालयाच्या सहसचिव स्मिता सिरोही होत्या. सीसीएससीएचचे अध्यक्ष डॉ एम आर सुधरसन सह-अध्यक्ष होते. भारतातील यूएसएफडीए कंट्री डायरेक्टर डॉ. साराह मॅकमुलेन, भारतातील कॅनडाचे उच्चायुक्त, सल्लागार कृषी आणि तांत्रिक विशेषज्ञडॉ. मवाते मुलेंगा आणि भारतातील अझरबैजान दूतावासाचे प्रथम सचिव फाखरी अलीयेव या प्रमुख वक्त्यांनी त्यांचे विचार मांडले. 

व्हिजन 2023 ही डब्ल्यएससी 2023ची थीम आहे.  शाश्वतता, उत्पादकता, नावीन्य, सहयोग, उत्कृष्टता आणि सुरक्षितता (स्पायसेस).
चर्चासत्रात पिके आणि बाजार अंदाज आणि ट्रेंड यावर चर्चा होईल; अन्न सुरक्षा आणि गुणवत्ता मानके आणि प्रमाणपत्रे; फार्मास्युटिकल, न्यूट्रास्युटिकल, नाविन्यपूर्ण आणि प्रतिबंधात्मक आरोग्य सेवा उत्पादनांमधील मसाल्यांसाठी ट्रेंड आणि संधी; मसाले-आधारित मसाले आणि कार्यात्मक अन्न उत्पादने; वापरण्यास तयार/स्वयंपाक/ पेय उत्पादने; मसाला तेले आणि ओलिओरेसिनसाठी ट्रेंड आणि संधी, ग्राहकांची प्राधान्ये आणि उदयोन्मुख ट्रेंड; पुरवठा साखळी व्यवस्थापनातील विश्वासार्हता आणि अखंडता, पॅकेजिंगवरील आंतरराष्ट्रीय आवश्यकता, जागतिक मसाला बाजारातील ट्रेंड आणि संधी इत्यादी.

डब्ल्यूएससीबद्दल

जागतिक स्पाइस काँग्रेस (डब्ल्यूएससी) हे जागतिक मसाला उद्योगाचे समूह गेल्या तीन दशकांच्या प्रदीर्घ कालावधीत या क्षेत्राच्या चिंताजनक घडामोडी आणि विचारांवर चर्चा करण्यासाठी सर्वात योग्य व्यासपीठ बनले आहे. मसाले मंडळ, वाणिज्य आणि उद्योग मंत्रालय, भारत सरकारच्या नेतृत्वाखाली विविध व्यापार आणि निर्यात मंचांच्या पाठिंब्याने आयोजित वर्ल्ड स्पाइस काँग्रेस ही या क्षेत्राला अधिक चांगल्या प्रकारे जाणून घेण्याची संधी प्रदान करते. व्यापार, शाश्वतता, गुणवत्ता आणि अन्न सुरक्षा उपक्रम, अलीकडील घडामोडी, चिंता आणि भविष्यातील शक्यता यावर उद्योगातील प्रमुख घटक असलेले उत्पादक, व्यापारी, प्रोसेसर, निर्यातदार आणि घडामोडी जगभरातील नियामकांद्वारे तपशीलवार चर्चा केली जाते.

स्पाइस बोर्ड इंडियाबद्दल

मसाले बोर्ड (वाणिज्य आणि उद्योग मंत्रालय, भारत सरकार) ही भारतीय मसाल्यांच्या विकासासाठी आणि जगभरात प्रचार करणारी प्रमुख संस्था आहे. बोर्ड हे भारतीय निर्यातदार आणि परदेशातील आयातदार यांच्यातील आंतरराष्ट्रीय दुवा आहे. भारतीय मसाल्यांच्या उत्कृष्टतेसाठी हे मंडळ उद्योगाच्या प्रत्येक विभागाचा समावेश असलेल्या उपक्रमांचे नेतृत्व करत आहे. मंडळाने आपल्या विकासासाठी आणि प्रचारात्मक धोरणांसाठी गुणवत्ता आणि स्वच्छता प्रमुख माध्यम बनवले आहे.