शहरं
Join us  
Trending Stories
1
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : अमित शाहांच्या विधानावरुन नवा वाद,संभाजीराजे छत्रपतींनी घेतला आक्षेप; नेमकं प्रकरण काय?
2
उद्धव ठाकरेंची मशाल घराघरांत-समाजासमाजात आग लावणारी; CM एकनाथ शिंदेंचा हल्लाबोल
3
"कॉम्प्रोमाईज करणारा पुढे यशस्वी होतो"; मुख्यमंत्रीपदाबाबत बोलताना अजितदादा म्हणाले, "आमचं टार्गेट..."
4
आवडत्या जागी फिल्डिंग न दिल्याने रुसून बसला; मग 'मुंबई इंडियन्स'च्या माजी खेळाडूला संघाने 'बसवला'
5
चंद्रचूड यांचा लास्ट वर्किंग डे संपला! सर्वांना वाकून नमस्कार करत म्हणाले, दुखावला असाल तर माफ करा...
6
सीएम सुक्खूंना मागविलेले समोसे सुरक्षा रक्षकांना वाटले गेले; CID चौकशी लावली, रिपोर्ट आला...
7
"प्रत्येक गड-किल्ल्यावर मशीद असायला हवी..."; काँग्रेस खासदाराची राज ठाकरेंवर टीका
8
शिवरायांचा भगवा झेंडा दरोडेखोरांच्या हातात शोभून दिसत नाही; उद्धव ठाकरे कडाडले
9
मनीषा कोईरालाने 'हीरामंडी 2' बद्दल दिलं अपडेट, दुय्यम भूमिका करण्याविषयी म्हणाली...
10
रामटेकच्या गडावरून कडेलोट कुणाचा? चौकसे, किरपान, मुळक यांनी वाढविले टेन्शन!
11
"तुमचा शत्रू जमिनीच्या मार्गाने येतोय"; राज ठाकरेंनी कुणाला दिला इशारा?
12
महायुतीचा मुख्यमंत्री कोण?, अमित शाहांनी दिले संकेत; एका विधानानं चर्चांना उधाण
13
Maharashtra Election 2024: "माफी मागा, अन्यथा...", डी के शिवकुमार यांचा महायुतीच्या नेत्यांना इशारा
14
बहिणीच्या लग्नात अनन्या पांडेने का घातला आईचा २१ वर्ष जुना ड्रेस? समोर आलं कारण
15
पृथ्वी शॉचा 'संघर्ष' कायम! मुंबईनेही दाखवला बाहेरचा रस्ता; ऑस्ट्रेलियन दिग्गजाने पत्राद्वारे दिला धीर
16
'महायुतीचे सरकार बनवायचे, देवेंद्र भाऊंना विजयी करायचे'; अमित शाहांनी पहिलीच सभा गाजवली, विरोधकांवर तोफ डागली
17
नजरेत क्रूरता, आवाजात निष्ठूरता.., 'संगीत मानापमान'मधील उपेंद्र लिमयेचं मोशन पोस्टर रिलीज
18
बाबो! 'पुष्पा २' साठी अल्लू अर्जुनने घेतले ३०० कोटी, रश्मिका अन् फहाद फाजिलला मिळाले फक्त...
19
"जातीजातीत समाज विखुरला जावा; SC, ST, OBC समाज एकजूट राहू नये हा काँग्रेसचा डाव"; मोदींचा हल्लाबोल
20
G-NCAP मध्येही खळबळ उडाली! मारुतीच्या नवी डिझायरला ५ स्टार सेफ्टी रेटिंग; टाटाला मोठा धक्का

तुम्ही डावे की उजवे?

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Published: November 02, 2017 8:08 AM

आपण राजकीय मतं तावातावानं मांडतो, नेत्यांना विरोध करतो किंवा भक्ती करतो; पण आपली राजकीय विचारधारा नेमकी कोणती, हे माहिती आहे का?

- प्रज्ञा शिदोरे

राजकारण हा असा एक विषय आहे ज्याबद्दल प्रत्येकाला मत असतं. केवळ मतच नाही तर आपण अमुक एका विचारसरणीचे आहोत, तमुक पक्षालाच मत देणार, तमुकच नेता लयभारी अनेकजण अतिशय विश्वासाने सांगत असतात.

त्यात ‘डावं-उजवं’ही असतं. अनेक तरुण मुलांना ही डावी-उजवी विचारसरणी माहिती असतेच असं नाही. पण तरी अमुक एखाद्या पक्षाचं राजकारण डावं आहे आणि तमुकउजवेच आहेत वगैरे बोलणारेही अनेकजण आपल्यात असतात.पण हे उजवं, डावं म्हणजे नक्की काय आहे? त्याचा धोरणांशी, विचारांशी काय संबंध असतो?

खरं तर राजकीय विचार समजून घेण्यासाठी हे माहिती असणं गरजेचं आहे. खासकरून जेव्हा, ‘राजकारणामधून विचारसरणीचा किंवा आयडियॉलॉजीचा ऱ्हास होतो आहे’ असं आपण ऐकतो तेव्हा. तर हे सारं समजून घेऊन आपली राजकीय मतं बनवणंही आपल्या हिताचं असतं.

२००१ साली ब्रिटनमधील एका संशोधन संस्थेने, लोक किंवा मतदार आपली राजकीय मते कशी तयार करतात, या विषयावर अभ्यास करायचा ठरवला. त्या अभ्यासात त्यांच्या लक्षात आलं की लोक जेव्हा ‘मी डाव्या किंवा उजव्या विचारसरणीला मानणारा आहे’ असं म्हणतात; पण त्यांचे एखाद्या राजकीय, सामाजिक किंवा आर्थिक निर्णयाबद्दलचे मत ते जे म्हणतात त्या विचारसरणीला अनुसरून असेलच असं नाही. उदाहरण घ्यायचं असेल तर, ‘भारतात लोकशाहीचा काहीही उपयोग नाही, इथे दंडेलशाही किंवा सरळ लष्कराची राजवटच हवी’ असं काहीजण म्हणतात. पण लष्करी किंवा हुकूमशाही राजवटीचा सामाजिक, आर्थिक परिणाम काय होईल, लष्कर शिक्षणावर, सार्वजनिक आरोग्य व्यवस्थेवर कशा भूमिका घेईल हे आपल्याला अजिबातच माहीत नसतं. म्हणूनच अशी मतं ठामपणे मांडण्यापूर्वी, आपली राजकीय बाजू ठरवण्याआधी आपण या राजकीय नकाशामध्ये नक्की कुठे आहोत हे माहीत करून घ्यायला हवं. या सर्व विचारांमधून ‘पॉलिटिकल कम्पस’ ज्याला आपण मराठीत ‘राजकीय दिशादर्शक’ म्हणू असा तयार होतो. आणि त्यात आपण कुठं आहोत? हे शोधणं फार गमतीचं आणि तितकंच गरजेचंही ठरतं.

तर ते कसं शोधायचं?त्यासाठी ‘पॉलिटिकल कम्पस’ नावाचं एक संकेतस्थळ आहे. या संकेतस्थळावर आपलं राजकीय ज्ञान वाढावं यासाठी बरेचसं साहित्य उपलब्ध आहे. ज्ञान म्हणजे इथे काही माहिती दिलेली नाही. राजकीय माहिती आपल्याला इतर कोणत्याही संकेतस्थळावर मिळूच शकते; पण इथं राजकीय विचार कसा करावा, आपलं मत कसं ठरवावं, यासाठी लागणारं आवश्यक साहित्य उपलब्ध केलेलं आहे. आपल्याला आपले आणि आपण ज्या राजकीय परिस्थितीमध्ये राहतो त्याचं अचूक विश्लेषण करता यावं यासाठी लागणारी सर्व आयुधं इथे उपलब्ध आहेत.http://www.politicalcompass.org/

६१ प्रश्नांची उत्तरं

पॉलिटिकल कम्पसच्या साइटवर एक प्रश्नावली मिळेल. ती सोडवा. या संकेतस्थळावर ही ६१ प्रश्नांची प्रश्नावली आहे. या यादीमध्ये सामाजिक, राजकीय आणि आर्थिक विषयांवर प्रश्न विचारले गेले आहेत. हे प्रश्न अगदी थेट नाहीत; पण हे अशा खुबीने विचारले गेले आहेत की ज्यामुळे आपल्याला आपला राजकीय कल लक्षात येईल.उलटे-सुलटे प्रश्न आहेत, त्याची टिकमार्क करत उत्तरं द्यायची आहे. म्हणजे आपल्याला त्या प्रश्नाचं कोणतं उत्तर योग्य वाटतं हे निवडायचं आहे.

त्या उत्तरातून ही साइट सांगते की आपली राजकीय विचारधारा नेमकी कोणती आहे. आपण कशाप्रकारे राजकीय विचार करतो.आपण किती उदारमतवादी आणि एकाधिकारशाही कितपत मान्य आहे, आपण उजवे की डावे आणि तेदेखील किती प्रमाणात हेसुद्धा ही साइट काही मिनटांत सांगते.

याची आणखी एक गंमत अशी की, तुम्ही दिलेली उत्तरे कोणत्या तत्त्वज्ञाच्या विचारसरणीशी मिळती-जुळती आहे, हेदेखील तुम्हाला कळू शकतं. याबरोबरच इथे या सार्वजनिक वापरांमधल्या शब्दांचा नेमका अर्थदेखील सांगितला गेला आहे.तर नक्की ही प्रश्नावली सोडावा आणि राजकारणही समजून घ्या, पॉलिटिकल कम्पस या संकेतस्थळावर .हा राजकीय शोध फार महत्त्वाचा आहे.

पाहा आणि सोडवा..https://www.politicalcompass.org/test