शहरं
Join us  
Trending Stories
1
शाहू महाराज खासदारकीचा राजीनामा देणार? सतेज पाटलांनी अपमान केल्याच्या अफवांवर छत्रपतींचे निवेदन...
2
Maharashtra Election: राजघराण्यातील तीन व्यक्ती पहिल्यांदाच निवडणुकीच्या रिंगणात आमने-सामने
3
देशातील अशी 'ही' १४ गावं; जिथले ५००० मतदार महाराष्ट्र अन् तेलंगणातही करतात मतदान
4
धक्कादायक! तांत्रिकाच्या सांगण्यावरून संपूर्ण कुटुंब उद्ध्वस्त; वाराणसीत चार जणांच्या हत्येनंतर आत्महत्या
5
राहुल गांधी उद्या महाराष्ट्रात; काँग्रेस विधानसभा प्रचाराचे रणशिंग फुंकणार, मविआच्या सभा
6
भयंकर! यूट्यूबवर Video पाहून गर्भवती महिलेचं केलं ऑपरेशन; महिलेचा मृत्यू होताच डॉक्टर फरार
7
मधुरिमाराजेंनी अर्ज घेतला मागे; संभाजीराजे म्हणाले, "तसं घडायला नको होतं, पण..."
8
माहिममध्ये रंगतोय वेगळाच खेळ?; उद्धव ठाकरेंनी अमित ठाकरेंविरोधात उमेदवार दिला, पण आता...
9
"वाटणारे तुम्ही अन् फूट पाडणारेही तुम्हीच..." मुख्यमंत्री योगींच्या विधानावर खरगेंचा पलटवार
10
सरकार संपत्तीच्या वितरणासंदर्भात कायदा करू शकते, पण प्रत्येक खासगी मालमत्तेच्या अधिग्रहणाची परवानगी नाही - SC
11
मिचेल स्टार्कला KKR ने दाखवला बाहेरचा रस्ता; आता ऑस्ट्रेलियन खेळाडूनं दिली धक्कादायक माहिती
12
Saroj Ahire : "माझ्याविरोधात जे काही षडयंत्र रचलं..."; सरोज अहिरे प्रचारादरम्यान झाल्या भावुक
13
अमेरिकेत मतदानही सुरु, सोबत मोजणीही! ट्रम्प-हॅरिसना मिळाली ३-३ मते; सर्व्हेचा अंदाजही धक्कादायक
14
...तर ५० उमेदवार उभे केले असते, समाजाचे योगदान वाया जाऊ देणार नाही; मनोज जरांगेंचे सूचक भाष्य
15
शिवसेना ही बाळासाहेबांची मालमत्ता खरे आहे, पण..; दीपक केसरकरांचे राज ठाकरेंना प्रत्युत्तर 
16
Maharashtra Election 2024: सरकार आल्यास मविआ कोणासाठी काय करणार? ठाकरेंनी सांगून टाकलं
17
Eknath Shinde : "....मी एकदा नाही तर १० वेळा जेलमध्ये जायला तयार"; एकनाथ शिंदेंनी विरोधकांना ठणकावलं
18
लोकसभा निवडणुकीत भुजबळांकडून राजाभाऊ वाजेंना मदत?; हेमंत गोडसेंनी शिवसैनिकांसमोर केला गंभीर आरोप!
19
सुशांतची आत्महत्या नाही तर हत्या! सलमानच्या Ex गर्लफ्रेंडचा खळबळजनक दावा, म्हणते, डॉक्टरांनी बदलले पोस्टमोर्टम रिपोर्ट
20
“जयश्री पाटील या महाविकास आघाडीच्या उमेदवार, यांनाच निवडून द्या”; विशाल पाटील यांचे आवाहन

मातीतली कुस्ती

By ऑनलाइन लोकमत | Published: January 10, 2018 2:09 PM

लाल मातीतल्या पहिलवानांची जिंदादिल गोष्ट शोधत तरुण मुलं आखाड्यात जातात आणि..

- प्रांतिक देशमुख

(‘मातीतली कुस्ती’ या राष्ट्रीय पुरस्कार विजेत्या शॉर्टफिल्मचा लेखक, दिग्दर्शक आणि संकलक आहे.)

शब्दांकन- माधुरी पेठकर

यवतमाळहून पुण्याला आलो. बारावीनंतर. सिनेमाचं आकर्षण होतंच. मीडिया अ‍ॅण्ड कम्युनिकेशन स्टडीज या अभ्यासक्रमाला प्रवेश घेतला, थेट पुणे; फर्ग्युसन कॉलेज. फिल्म बनवण्याचा प्रोजेक्ट करायचा होता. आमचा दहा- बारा जणांचा क्रू, विषय शोधत होतो. त्यात चिंचेची तालीम हा आखाडा भेटला. २३६ वर्षे हा जुना आखाडा.

रिसर्चचा भाग म्हणून मी चिंचेच्या तालमीत गेलो. वस्तादांच्या मार्गदर्शनाखाली आठ- नऊ वर्षांच्या मुलापासून कसलेले पहिलवान तालीम करत होते, मातीत रग जिरवत होते. माझ्या डोक्यात कुस्ती घोळायला लागली. वस्तादांशी, तालमीतल्या पहिलवानांशी बोलल्यानंतर खरं चित्र स्पष्ट झालं. हजारो वर्षांची परंपरा लाभलेली कुस्ती. एकेकाळी तिला राजाश्रय- लोकाश्रय होता. या काळात कुस्ती फळली, फुलली. पण आता मातीतल्या कुस्तीची जागा मॅटवरच्या कुस्तीनं घेतली. तालमीतल्या पहिलवानांना जेव्हा मॅटवरची कुस्ती खेळण्याचा आग्रह होतो तेव्हा खूप यातना होतात. माती नाही तर आपली आई हिरावली जातेय या भावनेनं कसलेल्या पहिलवांनाचा जीव व्याकूळ होतो.आखाड्याच्या चार भिंतीआड पहिलवानांच्या मनाला कुरतडणारी ही व्यथा माझ्या मनाला भिडली. ‘पहिलवानासाठी माती म्हणजे आई’ हे वाक्य माझा पिच्छा पुरवत होतं. मीही याच परंपरेत वाढलो. यवतमाळसारख्या छोट्या शहरात जन्मलो, लहानाचा मोठा झालो म्हणून कदाचित मला हा विषय जास्त भिडला. मुंबई-पुण्यात, शहरात वाढलो असतो तर कदाचित हा विषय असा भिडला नसता. गावात शेतकरी डबघाईला आलेली शेती पाहू शकत नाहीत तसाच पहिलवानही मातीतल्या कुस्तीची अवहेलना सोसू शकत नाही हे जाणवत होतं. मग मी हाच विषय फिल्मसाठी निवडला.

दोन- अडीच महिने रिसर्चसाठी गेले. आखाडा आता सवयीचा झालेला होता, पहिलवान ओळखीचे झाले, पण आमचा कॅमेरा मात्र त्यांच्या ओळखीचा नव्हता. त्याला पाहून कुस्तीतले दादा पहिलवान घाबरले. पहिलवान कॅमेऱ्यासमोर कम्फर्टेबल नाही हे पाहून आम्ही कॅमेरा बंद करून ठेवला. आठ दहा दिवस हेच. रूटीन होतं. हळहळू त्यांना आमच्या कॅमेऱ्याची भीती वाटेनाशी झाली. मग नकळत आम्ही कॅमेरा सुरू केला. शूटिंगसाठी पोझ दिलीय असा एकही क्षण न आणता पूर्ण शूटिंग अगदी नैसर्गिकपणे कॅमेराबद्ध केलं. या फिल्मचं ८० टक्के शूटिंग २० बाय १५ च्या छोट्या जागेत झालंय. ब्लॅक अ‍ॅण्ड व्हाइट, मोण्टाज फिल्म हा फिल्मचा फॉर्म्युला मी ठरवला. पण ब्लॅक अ‍ॅण्ड व्हाइटची कल्पना काही माझ्या क्रूला पसंत पडली नाही. पण मी ठाम होतो.

फिल्म पूर्ण झाल्यावर तिचं स्क्रीनिंग करू लागलो. पण अनेकांना ब्लॅक अ‍ॅण्ड व्हाइट प्रकरण काही रुचत नव्हतं. तीन- चार महिने मी अजिबात स्क्रीनिंग केलं नाही, की कुठं कौतुकानं फिल्मही पाठवली नाही. आणि पुढे याच फिल्मला ३ मे २०१७ रोजी राष्ट्रीय पुरस्कार जाहीर झाला. पुढे राष्ट्रीपतींच्या हस्ते बक्षीसही मिळालं.

पुरस्कार मिळाला, माझं कौतुक झालं; पण शूटिंगदरम्यान आखाड्यात जी वेदना मी अनुभवली ती मी कधीच विसरू शकणार नाही. मातीतली कुस्ती नामशेष होत चालल्याचं पहिलवानांच्या, वस्तादांच्या शब्दांतून, त्यांच्या चेहऱ्यावरच्या रेषारेषांतून जाणवतं. ती वेदना मला आजही अस्वस्थ करते.