डिझेल, पेट्रोल आणि सीएनजी…कोणत्या वाहनामुळे जास्त प्रदूषण होते? पाहा...

Air Pollution: मागील काही दिवसांपासून वायू प्रदूषणाची चिंता गंभीर बनली आहे.

Delhi NCR Air Pollution: राजधानी दिल्लीतील प्रदूषणावर तोडगा काढण्यासाठी सर्वोच्च न्यायालयात सुनावणी सुरू आहे. न्यायालयाच्या सुनावणीपूर्वी दिल्ली सरकारने आपला अहवाल सादर केला आहे. अहवालात सरकारने ऑड-इव्हन योजनेला न्याय दिला आहे. यामुळे रस्त्यांवरील वाहतूक कमी झाल्याचे सरकारचे म्हणणे आहे. इंधनाच्या वापरामध्ये 15 टक्के घट नोंदवण्यात आली आहे. आता सरकार सीएनजी कारवरही बंदी घालण्याच्या तयारीत आहे.

सरकारचे म्हणणे आहे की, गेल्या वेळी ऑड-इव्हन फॉर्म्युला लागू केल्यानंतर अनेकांनी जुनी वाहने विकत घेतली आणि त्यामध्ये सीएनजी बसवला. त्यामुळे रस्त्यांवरील वाहनांची वर्दळ कमी झाली नाही. अशा परिस्थितीत सीएनजीची वाहने पूर्णपणे प्रदूषणमुक्त आहेत का, डिझेल, पेट्रोल आणि सीएनजीमध्ये कोणती वाहने जास्त प्रदूषण करतात, प्रदूषण कसे वाढते आणि दिल्लीच्या रस्त्यांवर किती वाहने धावत आहेत, असे प्रश्न उपस्थित होत आहे.

सीएनजीमुळे प्रदूषण होत नाही का, असा मोठा प्रश्न निर्माण झाला आहे. सीएनजी हा 100 टक्के सुरक्षित पर्याय नाही, असे अनेक अहवाल सांगतात. यामुळे प्रदूषणही होते, पण त्यामुळे डिझेल आणि पेट्रोलवर चालणाऱ्या वाहनांच्या तुलनेत कमी प्रदूषण होते. सीएनजीवर धावणाऱ्या वाहनांमधून तेवढा धूर आणि विषारी वायू निर्माण होत नाहीत.

पेट्रोल आणि डिझेलच्या तुलनेत हा सुरक्षित पर्याय का मानला जातो, ते समजून घेऊ. CNG चा सर्वात महत्वाचा भाग म्हणजे कॉम्प्रेस्ड नॅचरल गॅस, म्हणजे मिथेन वायू. CNG मध्ये बेंझिन आणि शिसे सारखी रसायने नसतात, त्यामुळेच त्यावर चालणारी वाहने इतके प्रदूषण पसरवत नाहीत. हे इतर वायूंपेक्षा सुरक्षित मानले जाते. इको-फ्रेंडली असण्यासोबतच, पेट्रोल-डिझेल वाहनांमधून निघणाऱ्या धुराइतका त्याचा आरोग्यावर वाईट परिणाम होत नाही.

या दोघांची तुलना करणारा अहवाल सांगतो की डिझेल वाहने पेट्रोल वाहनांपेक्षा जास्त कार्बन डायऑक्साइड तयार करतात. याशिवाय NOx आणि PM कण देखील वाढतात. एका डिझेल वाहनामुळे 24 पेट्रोल वाहने आणि 40 सीएनजी वाहनांइतके प्रदूषण होते. BS-4 आणि BS-3 वाहनांमध्ये काही फरक आहे.

उदाहरणार्थ BS4 वाहनात पेट्रोल NOx 0.08 g/km आहे. डिझेलमध्ये हा आकडा 212 टक्के अधिक म्हणजे 0.25 टक्के आहे. डिझेल वाहने पेट्रोलच्या तुलनेत कमी कार्बन मोनोऑक्साइड उत्सर्जित करतात, परंतु अधिक PM आणि HC+NOx उत्सर्जित करतात. एका अहवालानुसार, वाढत्या प्रदूषणात डिझेल वाहने आघाडीवर आहेत.

डिझेल वाहने पेट्रोल वाहनांपेक्षा जास्त नायट्रोजन ऑक्साईड (NOx), पार्टिक्युलेट मॅटर (PM) आणि कार्बन डायऑक्साइड (CO2) उत्सर्जित करतात. हे प्रदूषण वाढवण्याचे काम करते. दिल्ली-एनसीआरची सध्याची स्थिती पाहता, डिझेल आणि पेट्रोलपेक्षा सीएनजी वाहनांना अधिक दिलासा मिळेल.