कुठे आहे दक्षिणमुखी काळ्या हनुमानाचं मंदिर?; वर्षातून केवळ १ दिवसच मिळतं दर्शन

धार्मिकस्थळ वाराणसीच्या रामनगरमध्ये असलेल्या काशीच्या राजदरबारात विराजमान असलेल्या दक्षिणाभिमुख काळ्या हनुमान मंदिराचा दरवाजा आज १ दिवसासाठी उघडण्यात आला. यावेळी मोठ्या संख्येने भाविकांनी दर्शनासाठी हजेरी लावली.

वाराणसीमध्ये काळे हनुमानजी म्हणून ओळखले जातात. वर्षातून एकदाच भाविकांना त्यांचे दर्शन मिळते. हनुमानाची ही मूर्ती शेकडो वर्षांपूर्वी पाताळ भूमीत सापडल्याचे सांगितले जाते. पुतळा सापडल्यापासून राजघराणे तिची पूजा करत होते. दरवर्षी दसऱ्यानंतर शरद पौर्णिमेच्या एक दिवस आधी मंदिराचे दरवाजे सर्वसामान्य भाविकांसाठी उघडले जातात.

शुक्रवारी ब्रह्म मुहूर्तावर पूजेनंतर मंदिराचे दरवाजे उघडले असता भाविकांचा ओघ होता. दोन किलोमीटरपर्यंत भाविकांची मोठी रांग लागली होती. गडावर काळ्या हनुमानाचे दर्शन घेतल्याने असाध्य रोगांपासून मुक्ती मिळते अशी भाविकांची श्रद्धा आहे.

सकाळच्या आरतीनंतर गडाच्या दक्षिण टोकाला असलेल्या दक्षिणाभिमुख श्यामवर्ण हनुमानाचे दर्शन घेण्यासाठी शुक्रवारी सकाळपासूनच रामलीलाप्रेमींसह भाविकांची रांग लागली होती, जे वर्षातून केवळ एक दिवस खुले असते.

असं मानले जाते की दक्षिणाभिमुख काळे हनुमान त्रेतायुगातील श्री राम आणि रावण यांच्यातील युद्धाशी संबंधित आहेत. रामेश्वरात जेव्हा समुद्राकडे रस्ता मागितल्यानंतर श्रीराम क्रोधित झाले होते. तेव्हा त्यांनी बाण हाती घेऊन समुद्राच्या दिशेने ताणला.

तेव्हा समुद्राने श्रीरामांची क्षमा मागितली आणि विनवणी केली. यानंतर श्रीरामांनी पश्‍चिमेकडे डोंगराच्या बाजूने बाण सोडला. त्याच वेळी, बाणाच्या वेगामुळे पृथ्वीवरील लोकांना कोणतीही हानी होऊ नये म्हणून, श्री हनुमान आपल्या गुडघ्यावर बसले, जेणेकरून पृथ्वीचा तोल जाण्यापासून थांबेल.

श्रीरामाच्या बाणाच्या दिव्यतेमुळे हनुमानाचे संपूर्ण शरीर जळाले. त्यामुळे त्यांचा रंग काळा झाला. रामनगर किल्ल्यात ही मूर्ती जमिनीखाली कशी आली हे कोणालाच माहीत नाही. नंतर रामनगरची रामलीला सुरू झाल्यावर सकाळच्या आरतीच्या दिवशी मंदिर सर्वसामान्यांसाठी खुले केले जाऊ लागले. शेकडो वर्षांनंतरही ही परंपरा आजही कायम आहे.

हनुमानाची ही अत्यंत दुर्मिळ मूर्ती संपूर्ण जगात अशा प्रकारची एकमेव मूर्ती आहे. ही काळ्या पाषाणाची मूर्ती वानराच्या रुपात स्थापित केली आहे, कोणत्याही दिशेनं बघितलं तरी ही मूर्ती आपल्याकडेच पाहतेय असं वाटेल. या मूर्तीची सर्वात खास गोष्ट म्हणजे या मूर्तीवर मानवी शरीरावर आढळणाऱ्या केसांसारखे केस आहेत

असं मानलं जातं की अनेक वर्षांपूर्वी रामनगरच्या राजाला स्वप्न पडले होते की किल्ल्याच्या मागील बाजूस वानराच्या रूपात हनुमानाची मूर्ती आहे, ती तेथे स्थापित करावी.

दुसऱ्या दिवशी काशीनच्या तत्कालीन राजाने उत्खनन केले तेव्हा ही मूर्ती किल्ल्याच्या मागील बाजूस गंगेच्या काठावर सापडली आणि तिची प्रतिष्ठापना केली.