World Thyroid Day 2023: सावधान! चिडचिड होते, उदास वाटतं, लवकर थकता... वेळीच व्हा सावध; 'या' आजाराचा मोठा धोका

World Thyroid Day 2023: 60 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या महिलांमध्ये थायरॉईडची समस्या अधिक आढळते.

दरवर्षी 25 मे रोजी जागतिक थायरॉईड दिवस (World thyroid day 2022) जगभरात साजरा केला जातो. हा दिवस साजरा करण्यामागचा उद्देश लोकांना थायरॉईडची जाणीव करून देणे हा आहे. थायरॉईड ग्रंथी योग्यरित्या कार्य करू शकत नसल्यामुळे समस्या उद्भवते. विशेषत: 60 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या महिलांमध्ये थायरॉईडची समस्या अधिक आढळते.

थायरॉईड ही एक ग्रंथी मानेच्या पुढील भागात असते. ते एक हार्मोन बनवते ज्याच्या मदतीने चयापचय नियंत्रणात राहते. जेव्हा हार्मोन्सची पातळी खूप कमी किंवा खूप जास्त होते, तेव्हा शरीरात अनेक प्रकारची लक्षणे दिसू लागतात.

जास्त वजन वाढणे किंवा कमी होणे

वजनात बदल हे थायरॉईड विकाराच्या सामान्य लक्षणांपैकी एक आहे. वजन वाढणे हे थायरॉईड संप्रेरक कमी झाल्याचे सूचित करते, ज्याला हायपोथायरॉईडीझम( Hypothyroidism) म्हणतात.

दुसरीकडे, जर थायरॉईड शरीरात खूप जास्त हार्मोन्स बनवत असेल तर वजन खूप कमी होऊ लागते. याला हायपरथायरॉईडीझम (Hyperthyroidism) म्हणतात. हायपोथायरॉईडीझम बहुतेक लोकांमध्ये आढळतो.

मानेला सूज येणे

मानेवर सूज येणे किंवा ती वाढणे हे थायरॉईड विकाराचे स्पष्ट लक्षण आहे. हे हायपोथायरॉईडीझम किंवा हायपरथायरॉईडीझम दोन्हीमध्ये होऊ शकते. कधीकधी मानेवर सूज येणे हे थायरॉईड कॅन्सर किंवा गाठीमुळे देखील असू शकते.

हृदयाच्या गतीमध्ये बदल

थायरॉईड हार्मोन शरीराच्या जवळजवळ प्रत्येक भागावर परिणाम करतो. त्यामुळे हृदयाच्या ठोक्यांमध्येही बदल होतो. हायपोथायरॉईडीझम असलेल्या लोकांच्या हृदयाची गती सामान्यपेक्षा कमी होते, तर हायपरथायरॉईडीझममुळे हा वेग अधिक वेगवान होतो. त्यामुळे रक्तदाबही वाढतो.

एनर्जी आणि मूडमध्ये बदल

थायरॉईड डिसऑर्डरचा एनर्जी लेव्हल आणि मूडवरही मोठा परिणाम होतो. हायपोथायरॉईडीझममध्ये, लोक थकल्यासारखे, सुस्त आणि उदास वाटतात. हायपरथायरॉईडीझममुळे चिंता, झोपेची समस्या, अस्वस्थता आणि चिडचिड होते.

केस गळणे

केस गळणे हे थायरॉईड हार्मोन असंतुलनाचे आणखी एक लक्षण आहे. ही समस्या हायपोथायरॉईडीझम आणि हायपरथायरॉईडीझम दोन्हीमध्ये जाणवते. बहुतेक प्रकरणांमध्ये, थायरॉईड विकारावर उपचार केल्यानंतर केस पुन्हा वाढतात.

खूप थंड किंवा गरम वाटणे

थायरॉईड विकार शरीराच्या तापमानाचे नियमन करण्याच्या क्षमतेमध्ये व्यत्यय आणतो. हायपोथायरॉईडीझम असलेल्या लोकांना सामान्यपेक्षा जास्त थंडी जाणवते. हायपरथायरॉईडीझम असलेल्या लोकांना खूप घाम येतो.

इतर लक्षणे

कोरडी त्वचा आणि तुटलेली नखे, हात आणि पाय सुन्न होणे, बद्धकोष्ठता आणि असामान्य कालावधी यांसारखी इतर लक्षणे देखील हायपोथायरॉईडीझममध्ये जाणवू शकतात.

दुसरीकडे, हायपरथायरॉईडीझमची असामान्य लक्षणे म्हणजे स्नायू कमकुवत होणे किंवा हात थरथरणे, डोळ्यांबाबत समस्या, अतिसार, अनियमित मासिक पाळी. कोणतीही लक्षणं आढळल्यास डॉक्टरांचा सल्ला घ्या. एका हिंदी वेबसाईटने याबाबतचे वृत्त दिले आहे.