CoronaVirus : टेन्शन वाढलं! कोरोनावरच्या 'त्या' औषधांनी मोठा धोका; WHOचा गंभीर इशारा

CoronaVirus : प्रतिजैविकां(अँटीबायोटिक) च्या अशा उच्च प्रमाणात वापराशी संबंधित असलेल्या अनेक वैज्ञानिक नियतकालिकांमध्ये, तज्ज्ञांनी अँटीमायक्रोबियल रेझिस्टन्स(AMR)चा इशारा दिला आहे.

कोरोनासाठी देशभरातल्या बाजारात उपलब्ध असलेली औषधं घेतल्यास ती जोखमीचीही ठरू शकता. उपचारांमध्ये प्रतिजैविकांचा मोठ्या प्रमाणात वापर केला जात आहे.

आशियातील अभ्यासानुसार, 70% पेक्षा जास्त रुग्णांना प्रतिजैविक(अँटीबायोटिक) उपचार देण्यात आले होते, तर 10%पेक्षा कमी लोकांना बॅक्टेरिया किंवा बुरशीजन्य संक्रमण झाले होते. अशा लोकांनाही प्रतिजैविक(अँटीबायोटिक) दिले जात असल्याचं समोर आले आहे. ज्यामुळे अनेक प्रकारचे बॅक्टेरिया नष्ट होतात.

प्रतिजैविकां(अँटीबायोटिक) च्या अशा उच्च प्रमाणात वापराशी संबंधित असलेल्या अनेक वैज्ञानिक नियतकालिकांमध्ये, तज्ज्ञांनी अँटीमायक्रोबियल रेझिस्टन्स(AMR)चा इशारा दिला आहे. हे एएमआर नक्की काय आहे आणि शास्त्रज्ञ त्यास इतका मोठा धोका का म्हणत आहेत?

दरवर्षी 7 लाख लोक एएमआरचा बळी पडतात

वर्ल्ड हेल्थ ऑर्गनायझेशन (डब्ल्यूएचओ)च्या मते, जर रुग्णाला रुग्णालयात दाखल केल्यास त्याला बॅक्टेरियातील को-इन्फेक्शन होण्याची शक्यता आहे. या प्रकरणात त्याला प्रतिजैविकांची आवश्यकता असेल.

परंतु प्रतिजैविकांच्या वापरासह एक समस्या आहे, ज्यास अँटीमायक्रोबियल रेझिस्टन्स (एएमआर) म्हणतात. यामुळे दरवर्षी सात लाखांहून अधिक लोक मृत्युमुखी पडत आहेत.

डब्ल्यूएचओने देखील प्रतिजैविकांचा अधिक वापर करण्यापासून टाळण्याचा इशारा दिला होता आणि असे म्हटले होते की यामुळे संक्रमणाचा धोका वाढतो.

प्रतिजैविक प्रतिरोध म्हणजे काय?

डब्ल्यूएचओच्या म्हणण्यानुसार बॅक्टेरिया, परजीवी, विषाणू आणि बुरशीजन्य संसर्गाच्या उपचारात अँटीमायक्रोबियल रेझिस्टन्स(AMR) प्रतिबंधित करते. जेव्हा अँटीमायक्रोबियल औषधे दिली जातात, तेव्हा सूक्ष्मजीव (कुरिया, परजीवी, विषाणू, बुरशी इ.) बदलतात.

बदललेल्या या सूक्षजंतूंना सुपरबग म्हणतात. याचा परिणाम असा होतो की औषधे अप्रभावी ठरतात आणि शरीरात संसर्ग कायम राहतो. इतरांमध्ये त्याचा प्रसार होण्याचा धोका असतो.

एएमआरमध्ये कोरोनाच्या उपचारात समस्या का आहेत?

भारतीय वैद्यकीय संशोधन परिषदेच्या (आयसीएमआर) मार्गदर्शक सूचनांनुसार, क्लिनिकल निदानानंतरच प्रतिजैविक(अँटीबायोटिक) उपचार सुरू केले जावेत.

खरं तर गंभीर प्रकरणांमध्ये कोरोनाग्रस्तांना न्यूमोनिया होऊ शकते. आणि त्याच्या उपचारासाठी प्रतिजैविक(अँटीबायोटिक) औषध देणे आवश्यक असते. प्रतिजैविक प्रतिरोधक बॅक्टेरिया(एआरबी )मुळे दुय्यम संसर्ग असल्यास परिस्थिती अत्यंत गंभीर बनते.

प्रतिजैविकांचा जास्त वापर होण्याचा धोका कसा आहे?

न्यूमोनियाच्या उपचारांसाठी ब्रॉड-स्पेक्ट्रम मॅक्रोलाइड प्रतिजैविक(अँटीबायोटिक) प्रथम दिले जातात. आरोग्य तज्ज्ञांचा असा दावा आहे की, या प्रतिजैविकां(अँटीबायोटिक)च्या रोगनाशकांच्या अवशेषांमध्ये वाढ होत आहे.

म्हणूनच महाग आणि तृतीय पिढीतील औषधांचा बराच काळ उपचारासाठी उपयोग करावा लागतो. भारतात, दरवर्षी 50 हजारांहून अधिक मुलांचा मृत्यू हा प्रतिजैविकांच्या अतिवापरामुळे निर्माण होत असलेल्या अँटीमायक्रोबियल रेझिस्टन्स(AMR)मुळे होत असल्याचंही समोर आलं आहे.

एका संशोधनानुसार 2050पर्यंत दरवर्षी जगातील 10 दशलक्ष लोक एएमआरमुळे आपला जीव गमावतील, असाही इशारा देण्यात आला आहे.

एएमआरच्या कोरोना उपचार परिणामाचा पुरेसा डेटा नाही

एएमआरच्या कोरोना उपचारांवरील परिणामाशी संबंधित डेटा अद्याप पूर्णपणे समोर आलेला नाही. चीनमधल्या वुहानमधील आकडेवारीवरून असे दिसून आले आहे की, कोरोनामधील मृत्यूमुळे एएमआरचा परिणाम झाला आहे.

तेथे सुरुवातीच्या नमुन्यांमध्ये मृत्यू झालेल्या 54 रुग्णांपैकी 27 रुग्णांना दुय्यम संसर्ग झाला होता. सर्वच रुग्णांवर अँटिबायोटिक्सने उपचार केले गेले होते. कोरोनामधून संक्रमणास बॅक्टेरियाचा संसर्ग असल्यास रुग्णाची स्थिती खूप वाईट होऊ शकते.