Coronavirus: माकडांवरील कोरोना लस चाचणीमुळे अपेक्षा वाढल्या; प्रयोगानंतर शरीरात झाला चमत्कार!

चीनच्या वुहान शहरातून पसरलेल्या कोरोना व्हायरसने जगातील ५४ लाखाहून अधिक लोकांना जाळ्यात ओढलं आहे तर साडेतीन लाखापर्यंत लोकांचा कोरोनामुळे मृत्यू झाला आहे.

जगातील अनेक वैज्ञानिक कोरोना आजारावर लस शोधण्याचा प्रयत्न करत आहेत. अनेकांनी मानवांवर याची चाचणी घेणे सुरु केले आहे. पण अद्याप कोणालाही ठोस लस मिळण्यात यश आलं नाही.

दरम्यान, माकडांवर केलेल्या कोरोना लसीच्या चाचणीमुळे वैज्ञानिकांना मोठी आशा मिळाली आहे. क्लिनिकल ट्रायलवेळी ज्या माकडांना कोरोना व्हायरसची लस देण्यात आली त्यांच्यात अशाप्रकारे अँन्टीबॉडीज तयार झाली ज्यामुळे त्यांच्या शरीरावर कोरोनाचा काहीच परिणाम झाला नाही.

हार्वर्ड विद्यापीठातील संशोधनात माकडांच्या दोन वेगवेगळ्या गटांवर कोरोना लसची चाचणी घेण्यात आली. माकडांवर ही चाचणी यशस्वी ठरली आहे, आता मनुष्यांवरील याची चाचणी घेण्यात येईल.

एकूण ४४ माकडांना कोरोनाची स्वतंत्र चाचणी लस देण्यात आली. २५ माकडांना ६ प्रकारची कोरोना चाचणी लस देण्यात आली. लस देणाऱ्या २५ माकडांवर कोरोना विषाणूचा प्रभाव नगण्य आहे. १० माकडांना कोरोनाची खोटी लस देण्यात आली.

बनावट लस दिलेल्या माकडांच्या नाक आणि फुफ्फुसांना संसर्ग झाला होता. ९ माकडांच्या गटाला कोरोना चाचणीची लस दिली गेली. चाचण्यांच्या लसीची माकड पहिल्यांदाच संसर्गातून मुक्त झाले. त्यानंतर त्याच ९ माकडांना पुन्हा संक्रमित करण्यात आले.

मात्र दुसऱ्यावेळी ९ माकडांना कोरोनाचा संसर्ग झालेला नाही. म्हणजेच, चाचणीत लसीद्वारे माकडांची प्रतिकारशक्ती लक्षणीय वाढली. हार्वर्ड विद्यापीठ कोरोना चाचणी लसीच्या निकालावर समाधानी आहे. हार्वर्ड विद्यापीठाला आता मानवांवर कोरोना लस चाचणी करायची आहे. तथापि, माकडांच्या यशस्वी चाचणीच्या निष्कर्षानंतर मानवांवर याचा परिणाम काय होईल यावर वैज्ञानिकांची भूमिका महत्त्वाची आहे.

या लसीमुळे माकडांमध्ये एक नैसर्गिक प्रतिकारशक्ती निर्माण झाली, यामुळे त्यांना पुन्हा संसर्ग होण्यापासून वाचवलं २५ माकडांवर ६ लस प्रोटोटाइप वापरली, २५ माकडे आणि १० विना लस दिलेल्या माकडांना व्हायरसच्या संपर्कात आणण्यात आले.

ज्या माकडांच्या शरीरात कोणतीही लस नव्हती त्यांच्यावर विषाणूचा गंभीर संक्रमण दिसून आले. लस असलेले माकड मोठ्या प्रमाणात सुरक्षित राहिले, लस असलेल्या ८ माकडांचा व्हायरसपासून पूर्णपणे बचाव झाला.

सध्या या निकालांच्या आधारे मानवांबद्दल काहीही सांगितले जाऊ शकत नाही. या चाचणी लसीमुळे मानवी शरीरात रोग प्रतिकारशक्ती निर्माण होईल. ते पाहणे बाकी आहे, परंतु या निकालांमुळे अपेक्षा निश्चितच वाढल्या आहेत. हार्वर्ड विद्यापीठाने घेतलेल्या चाचणीचे अनेक पैलू आहेत. माकडांच्या डझनभर प्रजाती जगात आढळतात. लसीचा प्रभाव वेगवेगळ्या देशांतील माकडांच्या वेगवेगळ्या प्रतिकारशक्तीवर अवलंबून असतो.

सध्या, मकाऊ प्रजाती माकडांवर चाचणी लसीची चाचणी घेण्यात आली आहे. माकडांवरील चाचण्यांमुळे वैज्ञानिकांनी विशिष्ट निष्कर्षापर्यंत नेले. शास्त्रज्ञांनी लसीच्या माकडांमध्ये प्रतिकारशक्ती वाढविली आहे, लस माकडांच्या शरीरात व्हायरसपासून वाचण्याच्या अँन्टीबॉडीज बनवते.

माकडांमधील अँन्टीबॉडी कोरोना विषाणूंविरूद्ध लढायला मदत करते, माकडांमध्ये बनविलेल्या अँन्टीबॉडीजने विषाणूंविरूद्ध सुरक्षा मिळते. एकदा बरे झाल्यावर अँन्टीबॉडीज दुसऱ्यांदाही संसर्गापासून वाचवते.

हार्वर्ड विद्यापीठाचे शास्त्रज्ञ माकडांवरील लसीची चाचणी करण्याच्या काही गोष्टींबद्दल उत्सुक आहेत. शास्त्रज्ञांच्या म्हणण्यानुसार, लस देण्यात आलेल्या माकडांना ३५ दिवसानंतर पुन्हा संसर्ग झाला. तथापि, लसने माकडांच्या शरीरात अशा प्रकारे अँन्टीबॉडीज विकसित केले होते की ३५ दिवसांनंतरही व्हायरसचा परिणाम झाला नाही. काही माकडांना थोडीशी समस्या होती परंतु बर्‍याच वेळा विषाणूचा दुसर्‍या वेळी काहीच परिणाम झाला नाही.

शास्त्रज्ञांनी असा निष्कर्ष काढला आहे की, कोरोनाच्या लस चाचणीमुळे प्रतिकारशक्ती बर्‍याच वेगाने वाढते. यामुळे जेव्हा जेव्हा व्हायरस शरीरावर हल्ला करतो तेव्हा अँन्टीबॉडीज त्यास नष्ट करण्यास सक्षम असतात. हार्वर्ड आणि बोस्टन विद्यापीठातील शास्त्रज्ञांनी माकडांवर लसीची चाचणी केली आहे. आता सर्व शास्त्रज्ञांचा असा विश्वास आहे की सुरुवातीच्या निकालानंतर ही मानवी शरीरात ही लस किती काळ प्रभावी राहील हे पाहणे महत्वाचे आहे.

माकडानंतर मानवांच्या चाचणीची वाट पाहात आहे. कारण, प्राणी व मानवाच्या प्रतिकारशक्तीत फरक आहे. मात्र स्वभावापासून अनेक गोष्टींमध्ये माकड मानवाच्या खूप जवळचे मानले जाते. त्यांना मानवाचे पूर्वज देखील म्हणतात. म्हणूनच, ही अपेक्षा वाढवते जी माकडांवर प्रभावी आहे ही लस मानवांवरही तितकीच प्रभावी सिद्ध होऊ शकते.