मी चंद्रावर पोहचलो! भारतानं ‘असा’ घडवला इतिहास; कसा होता Chandrayaan-3 प्रवास?

२३ ऑगस्ट हा दिवस भारतासाठी अंतराळ क्षेत्रात ऐतिहासिक ठरला आहे. चंद्रयान-३ मोहीम फत्ते झाली असून भारताने इतिहास घडवला आहे. संध्याकाळी ६ वाजून ४ मिनिटांनी भारताच्या विक्रम लँडरने यशस्वीपणे चंद्रावर सॉफ्ट लँडिंग केले.

इस्रोने आपल्या महत्त्वाकांक्षी मोहिमेसाठी अनेक वर्षे कठोर परिश्रम घेतले आहेत. या यशस्वी मोहिमेनंतर चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर यशस्वी लँडिंग करणारा भारत हा जगातील पहिला देश बनला आहे. चंद्रयान-३ मिशनमध्ये काय घडले हे तुम्हाला माहिती आहे का? प्रक्षेपण कधी झाले? त्यानंतर कोणत्या प्रक्रिया झाल्या? तर जाणून घ्या हा संपूर्ण प्रवास

६ जुलै - भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (ISRO) ने बहुप्रतिक्षित चंद्रयान-३ मोहिमेच्या प्रक्षेपणाची तारीख जाहीर केली. इस्रोचे अध्यक्ष एस सोमनाथ यांनी सांगितले की, चंद्रयान-३ मिशन १४ जुलै रोजी दुपारी २:३५ वाजता आंध्र प्रदेशातील श्रीहरीकोटा येथील दुसऱ्या प्रक्षेपण पॅडवरून उड्डाण करेल.

११ जुलै: इस्रोने चंद्रयान-३ चा चंद्रावर उतरण्याचा यशस्वी अभ्यास केला. इस्रोच्या एका ट्विटमध्ये असे सांगण्यात आले की, प्रक्षेपणाची संपूर्ण तयारी आणि प्रक्रियेची २४ तासांची तालीम डमी स्वरूपात यशस्वीपणे पूर्ण झाली.

१४ जुलै: भारताची तिसरी चंद्र मोहीम 'चंद्रयान-३' प्रक्षेपित करण्यात आली. चंद्रयान-३ ने दुपारी २.३५ वाजता चंद्राच्या दिशेने उड्डाण केले. मिशन पाठवण्यासाठी LVM-3 लाँचरचा वापर करण्यात आला.

१५ जुलै: चंद्रयान-३ ने पहिली कक्षा पूर्ण केली. म्हणजे त्यानं पहिला टप्पा पूर्ण केला. अंतराळयान 41762 किमी x 173 किमीच्या कक्षेत पोहोचले. त्यानंतर इस्रोच्या शास्त्रज्ञांनी सांगितले की २३ ऑगस्ट रोजी ४१ दिवसांनंतर चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर सॉफ्ट लँडिंगच्या तयारीसाठी चंद्रयान-३ चे पृथ्वीपासूनचे अंतर वाढवण्याची प्रक्रिया सुरू करण्यात आली.

१७ जुलै : भारताची अंतराळ मोहीम चंद्रयान-३ ने पृथ्वीच्या दुसऱ्या कक्षेत यशस्वीपणे प्रवेश केला. १८ जुलैला चंद्रयान-३ ने पृथ्वीच्या तिसऱ्या कक्षेत प्रवेश केला. २० जुलैला चंद्रयान ३ ने त्याचा चौथा टप्पा यशस्वीपणे पार केला.

१ ऑगस्ट: चंद्रयान-३ पृथ्वीच्या कक्षेतून यशस्वीरित्या बाहेर काढण्यात आले आणि चंद्राच्या कक्षेकडे पाठवण्यात आले. ‘चंद्रयान-३’ ने पृथ्वीची कक्षा पूर्ण केली असून ते चंद्राच्या दिशेने जात असल्याचे इस्रोने म्हटलं. चंद्रयान-३ ने चंद्राभोवती २८८ किमी x ३६९३२८ किमी कक्षेत प्रवेश केला.

९ ऑगस्ट: हळूहळू त्याचा वेग कमी करत चंद्राच्या पुढील कक्षेत पोहोचण्याची प्रक्रिया चालू राहिली. दुपारी दोनच्या सुमारास तिसर्‍या टप्प्यात प्रवेश घेतला. १४ ऑगस्टला चंद्रयान-३ चौथ्या कक्षेत नेण्याची प्रक्रिया पार पडली. या दिवशी मोहीम १५१ x १७९ किमीच्या कक्षेच्या गोलाकार टप्प्यावर पोहोचली.

१७ ऑगस्ट: लँडिंग मॉड्यूल त्याच्या प्रोपल्शन मॉड्यूलपासून वेगळे केले गेले. लँडिंग मॉड्यूलमध्ये प्रज्ञान रोव्हर आणि विक्रम लँडर यांचा समावेश आहे. १८ ऑगस्टला 'डीबूस्टिंग' प्रक्रिया पार पाडली ज्यामुळे त्याची कक्षा 113 किमी x 157 किमी इतकी कमी झाली. खरं तर, डीबूस्टिंग ही गती कमी करण्याची पद्धत आहे. २० ऑगस्टला चंद्रयान-३ ने त्याचे अखेरचे डिबूस्ट ऑपरेशन पूर्ण केले, विक्रम लँडरची कक्षा 25 किमी x 134 किमीपर्यंत खाली आणली.

२३ ऑगस्ट : प्रक्षेपणानंतर २२ दिवसांनी चंद्रयान-३ मोहीम यशस्वी झाली, चंद्राच्या पृष्ठभागावर विक्रम लँडरने सॉफ्ट लँडिंग केले. भारताच्या या यशाचं संपूर्ण जगात कौतुक होऊ लागले. चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर पोहचणारा भारत पहिला देश ठरला आहे.