रातोरात कसं वाढलं विनेश फोगाटचं २ किलो वजन?; केस कापले, घाम गाळला, तरीही...

विनेश फोगाटच्या फायनलमधील एन्ट्रीनं देशात तिच्यावर अभिनंदनचा वर्षाव होत होता. मात्र २४ तासांत जे काही घडलं त्यामुळे विनेशसह १४० कोटी भारतीयांच्या अपेक्षा भंग झाल्या आहेत. विनेश ५० किमी वजनी गटातील कुस्ती स्पर्धेच्या फायनलमध्ये पोहचली होती. ती गोल्डन गर्ल बनण्याची प्रबळ दावेदार होती.

विनेश फोगाटनं मंगळवारी ५० किली वजनी गटाच्या कुस्ती स्पर्धेत फायनलमध्ये धडक दिली होती. विनेश फोगाटच्या या कामगिरीमुळे भारताच्या गोल्ड मेडलच्या अपेक्षा वाढल्या होत्या. विनेशनं पहिल्याच राऊंडमध्ये डिफेंडिंग ऑलिम्पिक चॅम्पियन जपानची युई सुसाकीचा पराभव केला होता.

परंतु रातोरात विनेश फोगाटचं वजन कसं वाढलं, इतका सर्व अभ्यास करूनही वजनावर नियंत्रण का करू शकली नाही असे विविध प्रश्न आता सर्वांना पडले आहेत. यूनाइटेड वर्ल्ड रेसलिंगच्या नियमानुसार, एका एथलीटचं वजन २ वेळा केले जाते. जर एथलीट वजन करत नसेल किंवा ठराविक मानकापेक्षा जास्त वजन आढळलं तर त्याला अपात्र घोषित केले जाते.

अपात्र खेळाडूला संपूर्ण स्पर्धेतून बाहेर काढलं जातं, त्याला कोणतेही पदक दिले जाणार नाही आणि कोणतीही रँक दिली जाणार नाही. त्यामुळे आता पॅरिस ऑलिम्पिकची अंतिम फेरी गाठूनही विनेशला कोणतेही पदक जिंकता येणार नाही.

कुस्तीपटूला त्याच्या पहिल्या सामन्याच्या दिवशी सकाळी वजन करावे लागते. मात्र याआधी पहिल्या दिवशी वजनकाटा करणाऱ्या खेळाडूला वैद्यकीय तपासणीही करावी लागणार आहे. या वजनाच्या प्रक्रियेस ३० मिनिटे लागतात आणि या काळात खेळाडूला अनेक वेळा वजन करण्याची परवानगी आहे. सामन्याच्या दुसऱ्या दिवशी सकाळी दुसऱ्यांदा वजन केले जाते आणि यावेळी कुस्तीपटूला वजन नियंत्रणात आणण्यासाठी १५ मिनिटांचा अवधी मिळतो

विनेश फोगटसाठी ५० किलो वजनी गटात तिचे वजन नियंत्रित करणे नेहमीच अडचणीचे राहिले आहे. २०२२ च्या कुस्ती वर्ल्ड चॅम्पियनशिपमध्ये तिने ५३ किलो वजनी गटातही भाग घेतला होता, मात्र त्यानंतर ती ५० किलो वजनी गटात लढत आहे.

पटियाला येथील नेताजी सुभाषचंद्र बोस इन्स्टिट्यूट ऑफ स्पोर्ट्समध्ये झालेल्या चाचण्यांदरम्यान तिने वजन वाढवले ​​होते. विनेशचे सामान्य वजन ५५-५६ किलो असते आणि स्पर्धेच्या वेळी तिला ते ५० किलोपर्यंत खाली आणावे लागते. वजन कमी करण्याच्या प्रक्रियेत तिला खूप घाम येतो, परंतु तिचे सामान्य वजन नियंत्रणात ठेवणे तिच्यासाठी खूप कठीण आव्हान ठरते.

UWW नियमानुसार, खेळाडूने दोन्ही दिवशी निर्धारित मानकांमध्ये वजन राखले पाहिजे. ऑलिम्पिकमधील कुस्ती स्पर्धा २ दिवस चालत असल्याने विनेशला दोन्ही दिवशी तिचे वजन ५० किलो किंवा त्याहून कमी ठेवावे लागले. पहिल्या दिवशी तिचे वजन योग्य होते, मात्र दुसऱ्या दिवशी तिचे वजन वाढल्याचे दिसून आले.

अशा परिस्थितीत, नियमानुसार, पहिल्या दिवशी वजन केल्यानंतर खेळाडू जखमी झाल्यास त्याला दुसऱ्या दिवशी वजन करण्याची आवश्यकता नाही आणि त्याला स्पर्धेतून बाहेरही काढले जाणार नाही. विनेश फोगाटचा कोणत्याही दुखापतीचा संबंध नव्हता, त्यामुळे तिला अपात्र ठरवण्यात आले आहे.

भारतीय चाहत्यांसाठी आणि कुस्ती जगतासाठी हे एक रहस्यच आहे की पहिल्या दिवशी विनेशचे वजन योग्य असल्याचे आढळल्यानंतर काही तासांतच विनेशचे वजन २ किलोने कसे वाढले? वजन कमी करण्यासाठी ऍथलीट सहसा कार्बोहायड्रेट अन्न उत्पादने घेत नाहीत, जास्त पाणी पीत नाहीत आणि भरपूर व्यायाम करतात.

वजन कमी करण्याचा सर्वात सोपा मार्ग म्हणजे शरीराला कमी पाणी देणे म्हणूनच ते घामाद्वारे शरीरातील पाणी काढून टाकताना दिसतात. विनेश फोगटनं पहिल्या दिवशी तिचे वजन ५० किलो नियंत्रित ठेवले. परंतु दुसऱ्या दिवशी तिचे वजन वाढले. वजनाची प्रक्रिया सुरू होण्यापूर्वी तिने या प्रक्रियेसाठी आपले शरीर तयार करण्यात सर्व वेळ घालवला होता, तरीही तिचे वजन काही ग्रॅम अधिक असल्याचे आढळून आले.