शहरं
Join us  
Trending Stories
1
महाराष्ट्रापूर्वी झारखंडमध्ये इंडिया आघाडीचा जाहीरनामा; ७ गॅरंटी, महिलांना पैसे देणार
2
कोल्हापूर उत्तरमधून अपक्ष उमेदवार राजेश लाटकर अर्ज मागे घेणार होते, तितक्यात...
3
शाहू महाराज खासदारकीचा राजीनामा देणार? सतेज पाटलांनी अपमान केल्याच्या अफवांवर छत्रपतींचे निवेदन...
4
उत्तर महाराष्ट्रातील ११ मतदारसंघात काट्याची लढत; कुठे कुठे बंडखोरांचं आव्हान?
5
ओडिशात धावत्या ट्रेनवर गोळीबार; प्रवाशांमध्ये प्रचंड घबराट, पाहा व्हिडिओ
6
"...तर हार्ट द्या!"; राष्ट्राध्यक्षपदाच्या निवडणुकीला सुरुवात होताच चर्चेत आली इवांका; काय घडलं?
7
Maharashtra Election: राजघराण्यातील तीन व्यक्ती पहिल्यांदाच निवडणुकीच्या रिंगणात आमने-सामने
8
देशातील अशी 'ही' १४ गावं; जिथले ५००० मतदार महाराष्ट्र अन् तेलंगणातही करतात मतदान
9
धक्कादायक! तांत्रिकाच्या सांगण्यावरून संपूर्ण कुटुंब उद्ध्वस्त; वाराणसीत चार जणांच्या हत्येनंतर आत्महत्या
10
राहुल गांधी उद्या महाराष्ट्रात; काँग्रेस विधानसभा प्रचाराचे रणशिंग फुंकणार, मविआच्या सभा
11
भयंकर! यूट्यूबवर Video पाहून गर्भवती महिलेचं केलं ऑपरेशन; महिलेचा मृत्यू होताच डॉक्टर फरार
12
मधुरिमाराजेंनी अर्ज घेतला मागे; संभाजीराजे म्हणाले, "तसं घडायला नको होतं, पण..."
13
माहिममध्ये रंगतोय वेगळाच खेळ?; उद्धव ठाकरेंनी अमित ठाकरेंविरोधात उमेदवार दिला, पण आता...
14
"वाटणारे तुम्ही अन् फूट पाडणारेही तुम्हीच..." मुख्यमंत्री योगींच्या विधानावर खरगेंचा पलटवार
15
सरकार संपत्तीच्या वितरणासंदर्भात कायदा करू शकते, पण प्रत्येक खासगी मालमत्तेच्या अधिग्रहणाची परवानगी नाही - SC
16
मिचेल स्टार्कला KKR ने दाखवला बाहेरचा रस्ता; आता ऑस्ट्रेलियन खेळाडूनं दिली धक्कादायक माहिती
17
Saroj Ahire : "माझ्याविरोधात जे काही षडयंत्र रचलं..."; सरोज अहिरे प्रचारादरम्यान झाल्या भावुक
18
अमेरिकेत मतदानही सुरु, सोबत मोजणीही! ट्रम्प-हॅरिसना मिळाली ३-३ मते; सर्व्हेचा अंदाजही धक्कादायक
19
...तर ५० उमेदवार उभे केले असते, समाजाचे योगदान वाया जाऊ देणार नाही; मनोज जरांगेंचे सूचक भाष्य
20
शिवसेना ही बाळासाहेबांची मालमत्ता खरे आहे, पण..; दीपक केसरकरांचे राज ठाकरेंना प्रत्युत्तर 

सांस्कृतिक ज्ञानकोशातून उलगडतेय महाभारताचे सार..! 

By ऑनलाइन लोकमत | Published: July 15, 2019 5:02 PM

महाभारतातील कथा, प्रसंग, घटना आपण विविध माध्यमांतून आपल्यापर्यंत पोहोचलेल्या असतात..

ठळक मुद्देनद्या, पर्वते, तीर्थस्थाने आणि शस्त्रास्त्रे या विषयांची सूची संकलित

- प्रज्ञा केळकर-सिंग

पुणे : सांस्कृतिक ज्ञानकोशाच्या माध्यमातून भांडारकर प्राच्यविद्या संशोधन संस्थेने महाभारताविषी सविस्तर आणि साधार माहिती देण्याचा प्रयत्न केला आहे. महाभारतातील भौैगोलिक, राजकीय, अर्थशास्त्रीय वैैशिष्टये, कला, वास्तूशास्त्र, संस्कृती या कोशामधून अधोरेखित करण्यात येणार आहे. ज्येष्ठ अभ्यासक प्रा. ग. उ. थिटे संपादकपदाची धुरा सांभाळत आहेत. सांस्कृतिक ज्ञानकोशाच्या पहिल्या दोन खंडांत महाभारतामध्ये उल्लेख असलेल्या भौगोलिक भागातील नद्या, पर्वते, तीर्थस्थाने आणि शस्त्रास्त्रे या विषयांची सूची संकलितकरण्यात आली आहे. सध्या तिसऱ्या खंडाचे काम सुरु आहे. व्यक्तिविशेष या खंडातील पहिल्या दोन भागांमध्ये अ पासून नाव सुरू होणाऱ्या व्यक्तिरेखांची सूची संकलित करणत आली आहे. लोकमतशी बोलताना डॉ. थिटे म्हणाले, महाभारतातील कथा, प्रसंग, घटना आपण विविध माध्यमांतून आपल्यापर्यंत पोहोचलेल्या असतात. आपल्याकडे मोघम माहिती असते. मात्र, या घटना महाभारतात नेमकेपणाने कोठे मांडलेल्या आहेत, कथेचे तपशील याबद्दल विवेचन करण्यात येत आहे. संस्कृतीच्या दृष्टीने महत्वाच्या असलेल्या सर्व मुद्दयांचा यामध्ये समावेश करण्यात आला आहे. अनेक उपखंड मिळून एक खंड तयार होईल आणि कामाच्या विस्तारानुसार, खंडांची संख्या ठरु शकेल, असेही त्यांनी नमूद केले.----------------

व्यक्तिविशेष भाग :

व्यक्तिविशेष भागामध्ये काही ठिकाणी शंकर, विष्णू यांची सहस्त्रनामावली देण्यात आलेली आहे. यामुळे कोणता शब्द मूळ ग्रंथात कोठे आणि किती वेळा आलेला आहे, याचीही माहिती मिळू शकेल. यामुळे अभ्यासकांची सोय होणार आहे. अक्षरानुसार, व्यक्तीरेखांची यादी करत जाऊच; मात्र, काही व्यक्तींना एकाहून अधिक नावे आहेत. उदाहरणार्थ, अजुनार्चा उल्लेख काही ठिकाणी धनंजय, तर काही ठिकाणी पार्थ असा आहे. महाभारतातील अधिविशेषणे यामध्ये संकलित करण्यात आली आहेत. किती आणि कोणकोणती नावे, विशेषणे आणि अधिविशेषणे किती ठिकाणी, कशी वापरली आहेत, याचे संकलन हाच कोशाचा मूळ उद्देश आहे. विखुरलेली माहिती एकत्रित करण्यात येत आहे.

------------------

चिकित्सित आवृत्ती - हा कोश तयार करण्याआधी भांडारकर संस्थेने महाभारताची चिकित्सित आवृत्ती तयार करण्याचे मोठे काम पूर्ण केले आहे. भारताच्या विविध भागांमध्ये महाभारताची विविध रुपे हस्तलिखितांच्या स्वरुपात आपल्याला दिसतात. त्यांचा तपशीलवार अभ्यास करुन, अधिकृत भाग निर्धारित करुन चिकित्सित आवृत्ती तयार करण्यात आली. त्या पायावरच हा पुढील प्रकल्पाचा डोलारा उभा राहत आहे. महाभारताच्या सांस्कृतिक ज्ञानकोश तयार झाल्यानंतर त्यावर निबंध, संशोधनपर प्रबंध लिहिले जाऊ शकतात. महाभारताच्या चिकित्सित आवृत्तीच्या इंगह्यजी अनुवादाचे कामही सध्या सुरु आहे. भावी योजनांमध्ये विविध प्रकारच्या अनुवादाचा समावेश असेल.  

टॅग्स :Puneपुणेbhandarkar institute puneभांडारकर संशोधन संस्था, पुणे