शहरं
Join us  
Trending Stories
1
अबब... काय तो स्टॅमिना! धड झोप नाही, खाण्याची वेळ नाही, प्रचारादरम्यान, नेतेमंडळी कोणती काळजी घेतात?
2
मेल्यावरही फरफट, झोळीतून नेला देह, रस्ताच नसल्याने चार किमी पायपीट, पेणमधील विदारक चित्र
3
"जागतिक महासत्तांच्या यादीत भारत हवा", व्लादिमीर पुतिन यांचं विधान
4
थंडीविना केवळ १९ टक्के क्षेत्रावरच रब्बीच्या पेरण्या, ज्वारी ३४ टक्के, हरभरा १७, गव्हाचा केवळ ४ टक्के पेरा पूर्ण
5
संजूचं शतक; आफ्रिकेत फिरकीची 'करामत' अन् सूर्याच्या कॅप्टन्सीत टीम इंडियाचा विजयी धडाका कायम!
6
"काँग्रेसकडून जाती-जातीत भांडण लावण्याचा खतरनाक खेळ, म्हणूनच 'एक है तो सेफ है"', नरेंद्र मोदी यांचा घणाघात
7
ठाण्यात बिल न देता हॉटेलात जायची सवय तेच दावोसमध्ये केले; जयंत पाटलांचा शिंदेंना जोरदार टोला 
8
कॅप्टन सूर्याकडून तो खास मेसेज मिळाला अन् संजू चमकला!
9
रावेरचे माजी आमदार आर. आर. पाटील यांचे निधन
10
IND vs SA : लांब सिक्सर मारणाऱ्यापेक्षा रस्त्यावर पडलेला मॅच बॉल लांबवणाऱ्याची चर्चा (VIDEO)
11
मी शिवसेना सोडली तेव्हा ३५ आमदार, १५ खासदार माझ्याकडे आलेले...; राज ठाकरेंचा एकाच वाक्यात उद्धव, शिंदेंवर नेम
12
मिस्ट्री स्पिनरची जादू; दक्षिण आफ्रिकेच्या ताफ्यातील स्फोटक फलंदाज ठरले फुसका बार!
13
फुटबॉल सामन्यावेळी इस्रायली नागरिकांवर हल्ला; १२ जखमी, नेतन्याहूंनी नेदरलँडला विमाने पाठविली
14
Aiden Markram नं रुबाब दाखवला; पण Arshdeep Singh समोर तो फिका ठरला (VIDEO)
15
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : 'समोरासमोर चर्चेला तयार', पृथ्वीराज चव्हाणांचं अमित शाहांना खुलं चॅलेंज
16
Sanju Samson ची सेंच्युरी! एका डावात ३ खास रेकॉर्ड्सला घातली गवसणी
17
फक्त एक षटकार मारला त्यातही सुर्या भाऊची हवा! IPL मधील २१ कोटींचा सिक्सर किंग पडला मागे
18
जानेवारीमध्ये भाजपला मिळणार नवीन राष्ट्रीय अध्यक्ष; 22 नोव्हेंबरला दिल्लीत महत्वाची बैठक
19
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : महिलांबाबत अपमानास्पद वक्तव्यावर निवडणूक आयोग ॲक्शमोडवर,अधिकाऱ्यांना दिल्या कारवाईच्या सूचना
20
निमलष्करी दलाच्या अधिकाऱ्यांच्या रेशन मनी भत्त्याला कात्री; दर महिन्याला ४००० रुपयांचे नुकसान

प्रदूषणामुळे मुठेतील माशांच्या ६१ प्रजाती नष्ट

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Published: November 25, 2018 2:16 AM

-  श्रीकिशन काळे  पुणे : मुळा-मुठा नदीपात्र एवढे प्रदूषित झाले आहे, की त्यातील जवळपास ६१ माशांच्या प्रजातीच नष्ट झाल्या ...

-  श्रीकिशन काळे 

पुणे : मुळा-मुठा नदीपात्र एवढे प्रदूषित झाले आहे, की त्यातील जवळपास ६१ माशांच्या प्रजातीच नष्ट झाल्या आहेत. आता केवळ एक-दोन मासे सापडत असावेत किंवा तेदेखील नष्ट झाले असतील. आता या नद्या पुन्हा पूर्वीसारख्या स्वच्छ आणि प्रवाही करायच्या असतील, तर पुणेकरांनीच प्रयत्न केले पाहिजे, असे प्राणीशास्त्राचे अभ्यासक व संशोधक प्रा. हेमंत घाटे यांनी ‘लोकमत’शी बोलताना सांगितले. काही वर्षांपूर्वी या नदीतील मासे बाटलीत जतन करून ठेवले आहेत. तेच आता पुणेकरांना पाहावे लागतील, असेही ते म्हणाले.

येत्या २५ ते २८ नोव्हेंबरदरम्यान शहरात नदी संवर्धनासाठी काम करणाऱ्या सुमारे २० संस्था एकत्र येऊन नदीसंवर्धनाचे काम करीत आहेत. प्रा. घाटेम्हणाले, ‘‘नद्यांच्या प्रदूषणाचा नाश हा केवळ पर्यावरणासाठी नव्हे, तर मानवासाठीदेखील घातक आहे. नद्या बिघडल्यामुळे मानवी आरोग्य, शेतकºयांचे अर्थकारण, अनेकांच्या रोजीरोटीवर परिणाम झालेला आहे. १९४२ मध्ये मुळा-मुठा नदीतमाशांच्या तब्बल ६१ प्रजाती अस्तित्वात होत्या. त्या साºयांच्या नोंदी केल्या होत्या. त्यानंतर आम्ही १९९२ ते १९९५ दरम्यान माशांचे सर्वेक्षण केले. तेव्हा अर्ध्याहून अधिक प्रजाती संपूर्णपणे नामशेष झाल्याचे उघड झाले. आता तर एकही मासा जिवंत राहू शकेल, अशी स्थितीमुठेची नाही.’’

मुळा-मुठेत सांडपाणी मोठ्या प्रमाणावर सोडले जात आहे. त्यातून फॉस्फेट व नायट्रेटचे प्रमाण अधिक असल्याने जलपर्णीचे प्रमाण वाढते. कपडे धुण्यासाठी वापरण्यात येणारे डिटर्जंट आणि साबण यामधील फॉस्फेट थेट नदीत येत आहे. परिणामी मासे नष्ट झाले आणि जलपर्णीसारखी वनस्पती वाढू लागली. जलपर्णीमुळे नदीतील पाण्याची गुणवत्ता खालावते. त्यातील आॅक्सिजन कमी होते.त्यामुळे मासे व इतर जलचरांचा जीव जातो. आता तर मुठेतील पाण्यात हातदेखील घालावा वाटत नाही. अत्यंत घाण वास येतो.’’माशांचे संशोधनच दिले सोडून...मी मुठेतील अनेक मासे जतन करून ठेवले आहेत. ते इतर कोणाकडेही सापडणार नाहीत. पण आता मी माशांवरील संशोधनच सोडून दिले आहे. कारण मुठेमध्ये माशांचे अस्तित्वच नाही. पुणेकरांना वाटतच नाही की, मुठेसाठी आपण काही तरी करावे. त्यात महापालिकेतील अधिकारी आणि राजकीय नेते यांच्याकडेही इच्छाशक्ती राहिलेली नाही. त्यामुळे मी आता मुठेबाबत संशोधन करीत नाही. तिला पुनर्जीवित करायचे असेल, तर पुणेकरांनी रस्त्यावर येऊन मोठा दबाव आणला पाहिजे.सांडपाणी सोडणाºयांवर कडक कारवाई व्हावीजोपर्यंत नदीपात्रात सांडपाणी सोडणे बंद होणार नाही, तोपर्यंत नदी स्वच्छ होण्याची प्रक्रिया सुरू होणार नाही. तसेच महापालिकेतर्फे ठिकठिकाणी सांडपाणी शुद्धीकरण केंद्र सुरू व्हायला हवीत. जे सांडपाणी सोडतील, त्यांच्यावर कडक कारवाई झाली पाहिजे, अशी मागणी डॉ. घाटे यांनी केली. तसेच प्रदूषण महामंडळाने सातत्याने नदी प्रदूषणावर लक्ष दिले पाहिजे, नागरिकांनीही आपली जबाबदारी समजून नदीत कचरा टाकू नये, अशी अपेक्षाही त्यांनी व्यक्त केली.संशोधनाकडे दुर्लक्षचमी मुठा नदीचे संशोधन करीत असताना अनेक मासे बाटलीत जतन करून ठेवले आहेत. आता हे मासे नदीतून नष्ट झाले आहेत. त्यामुळे केवळ बाटलीतच ते पाहायला मिळणार आहेत. खरं तर इंग्लंडप्रमाणे आपण संशोधनावर लक्ष देणे गरजेचे आहे. त्यांनी दोनशे वर्षांच्याही वस्तू जतन करून ठेवल्या आहेत. तसेच ते संशोधनावर लक्ष देतात, आपल्याकडे मात्र दुर्लक्ष केले जाते, अशी खंत प्रा. घाटे यांनी व्यक्त केली.

टॅग्स :riverनदीmula muthaमुळा मुठा