शहरं
Join us  
Trending Stories
1
'काँग्रेसचा खरा चेहरा समोर आला', मल्लिकार्जुन खर्गेंच्या 'त्या' वक्तव्यावर PM मोदींचा घणाघात
2
अंधेरी पूर्वेत पंधरा ते वीस दुकानांना भीषण आग;कामगार अडकल्याची भीती, अग्निशमनच्या गाड्या दाखल
3
जम्मू-काश्मीरमध्ये पुन्हा टार्गेट किलींग; 2 बिगर कश्मिरी मजुरांवर दहशतवाद्यांचा गोळीबार
4
पाकिस्तानचे अध्यक्ष आसिफ अली झरदारी यांच्या पायाला दुखापत, दुबईत विमानातून उतरताना अपघात झाला
5
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024: काटेवाडीत पाडवा का साजरा करणार? अजित पवारांनी कारणच सांगितलं, म्हणाले...
6
कॅनडामध्ये सुपरलॅबचा भंडाफोड, मोठ्या प्रमाणात ड्रग्ज आणि शस्त्रे जप्त, भारतीय वंशाच्या व्यक्तीला अटक
7
३०० कंटेनरचे सामूदायिक लक्ष्मीपूजन; सांगवीच्या तरुणांकडे ४५० कंटेनरची मालकी
8
"बाळासाहेब असते तर थोबाड फोडलं असतं"; अरविंद सावंतांच्या वक्तव्यावर CM शिंदेंची प्रतिक्रिया
9
ऐन दिवाळीत मतदारांपर्यंत पोहचण्यासाठी दोन्ही पवारांची धावाधाव
10
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : सांगली विधानसभेत महाविकास आघाडीला धक्का! जयश्री पाटील निवडणूक लढवण्यावर ठाम
11
Maharashtra Election 2024: नाशिक पूर्वमध्ये थेट सामना; अन्य तीन मतदारसंघात तिरंगी, चौरंगी लढत
12
Muhurat Trading : मुहूर्त ट्रेडिंगनंतर तेजीसह बाजार बंद, 'या' १० शेअर्समध्ये जोरदार खरेदी, गुंतवणूकदारांनी कमावले ४ लाख कोटी
13
Mumbai Crime: फटाके फोडण्याच्या वादातून तरुणाची हत्या, मुंबईतील धक्कादायक घटना
14
जरांगेंच्या यादीला ओबीसींची यादी तयार, जो तो उठतोय त्यांनाच भेटायला जातोय; लक्ष्मण हाकेंनी रणशिंग फुंकले
15
किंग कोहलीची 'विराट' चूक; मैदानात थांबण्यापेक्षा चोरटी धाव घेण्याच्या नादात फसला (VIDEO)
16
पोस्टर'वार'! योगी आदित्यनाथ यांच्या 'बटेंगे तो कटेंगे'ला अखिलेश यादवांकडून पलटवार
17
भीषण! पाकिस्तानमध्ये मोठा बॉम्बस्फोट; ५ शाळकरी मुलं आणि एका पोलिसासह ७ जणांचा मृत्यू
18
'लॉरेन्स बिश्नोईने मला लवकर मारावे...', खासदार पप्पू यादव असं का म्हणाले?
19
IND vs NZ, 3rd Test Day 1 Stumps : फलंदाजांमुळे टीम इंडिया अडचणीत; ८६ धावांत गमावल्या ४ विकेट्स
20
"चुकीची चिठ्ठी काढणारा पोपट, आजपर्यंत...!"; शंभूराज देसाई यांचा संजय राऊतांना टोला

पुण्याची ओळख: पानिपतचा सूड उगवणाऱ्या महादजींचे देखणे स्मारक

By ऑनलाइन लोकमत | Published: July 13, 2023 4:26 PM

पाहताक्षणीच मन वेधून घेणारे हे स्मारक ज्यांचे आहे त्या महादजी यांची माहिती घेणे आवश्यक आहे. कोण होते महादजी शिंदे?...

- राजू इनामदार

वानवडीमधील महादजी शिंदे यांची छत्री म्हणजे त्यांचे स्मारक आहे. ते इतके देखणे आहे की पाहतापाहता पुण्याची ओळख होऊन गेले. शाळांच्या सहलींमध्ये या स्मारकाचा समावेश असतोच असतो. बरीचशी राजस्थानी व थोडी इंग्रजी बांधकामाची शैली असणारी ही वास्तू साध्या बांधकामातही किती सौंदर्य आणता येते याचा उत्तम नमुना आहे. पाहताक्षणीच मन वेधून घेणारे हे स्मारक ज्यांचे आहे त्या महादजी यांची माहिती घेणे आवश्यक आहे.कोण होते महादजी शिंदे?

महादजी शिंदे हे ‘बचेंगे ते और भी लढेंगे’ म्हणणाऱ्या दत्ताजी शिंदे यांचे भाऊ. राणोजी शिंदे यांचे पुत्र. पानिपतच्या लढाईत महादजी होते. तिथून येताना त्यांच्या पायाला दुखापत झाली. पाय अधू झाला. पण नंतरच्या त्यांच्या पराक्रमावर याचा काहीच परिणाम झाला नाही. महादजी यांनी पानिपतानंतर अल्पावधीतच त्याच प्रांतात मराठ्यांचा वचक बसवला व तो वाढवत नेला. तो इतका वाढला की दिल्लीच्या तख्तावर कोणाला बसवायचे हे महादजींच्या मसलतीशिवाय ठरत नसे. पानिपतच्या पराभवाची मराठी मनावरची भळभळती जखम याच महादजी शिंदे यांनी त्यानंतर अवघ्या १० वर्षात पुसली.

महादजींची पुण्याला देणगी

महादजींची पुणे शहराला आणखी एक देणगी आहे, ती काहीशी दुर्लक्षित राहिली आहे. रंगपंचमी व कृष्णजन्माष्टमी हे दोन सण दिल्ली परिसरात फार उत्साहात साजरे होत असत. महादजींनी आयुष्याचा बराच मोठा काळ त्याच भागात काढला. सवाई माधवराव पेशवे यांची भेट घेण्यासाठी महादजी एकदा पुणे मुक्कामी आले होते. पेशव्यांचे वय त्यावेळी लहान होते. त्यांच्या मनोरंजनासाठी म्हणून हे दोन सण जाहीरपणे साजरे करण्यास पुण्यात सुरूवात झाली असे म्हणतात.

वानवडीत असे मुक्काम

महादजींबरोबर सैन्याचा मोठा संरजाम असे. त्यामुळे ते थेट पुण्यात न येता वानवडीमध्ये थांबत. तिथे त्यांची छावणी असे. तिथून ते पेशव्यांच्या भेटीसाठी पुण्यात येत. १७९४ मध्ये (१२ फेब्रुवारी) महादजींचे वानवडीतच निधन झाले. त्यावेळी ते ६७ वर्षांचे होते. त्यांचे वशंज माधवराव शिंदे (प्रथम) यांनी सन १९२५ मध्ये वानवडीतील हे स्मारक बांधले. तिथेच महादजींनी बांधलेले शिवमंदिर आहे. त्याला धरूनच आता सिंधिया ट्रस्टने तिथे चांगले काम केले आहे.

असे आहे स्मारक

हे स्मारक म्हणजे एक चौकौनी आकाराची एक देखणी वास्तूच आहे. त्यात भरपूर कमानी आहेत. त्यावर कोरीव काम आहे. नक्षी आहे. रंगीत काचा असलेल्या खिडक्या ही इंग्रजी शैली आहे. ती या राजस्थानी शैलीच्या बांधकामात एकदम मिसळून गेली आहे. आतील नक्षीदार खांब, वरच्या मजल्याचा सुरेख कठडा, आतील कोरीव कामांच्या महिरपी हे सगळं फारच देखणे आहे. विशेष म्हणजे त्याची निगराणी ट्रस्टच्या वतीने फार चांगली ठेवण्यात येते. त्यामुळे हे जुने ऐतिहासिक आहे असे वाटतच नाही. सगळे वापरातले व त्यामुळे आपले आहे असे वाटत राहते. शिंदे घराण्यातील व्यक्तींची छायाचित्रे लावण्यात आली आहेत. खरे तर तिथे मराठेशाहीतील दैनंदिन वापराच्या वस्तूंचे, शस्त्रांचे एक कायमस्वरूपी प्रदर्शनही ठेवायला हरकत नाही. होईलही पुढेमागे तसे कदाचित.

टॅग्स :Puneपुणेpimpari-chinchwadपिंपरी-चिंचवड