शहरं
Join us  
Trending Stories
1
"आमचा बळी का..? , वरळीत मुलाला फायदा व्हावा यासाठी उद्धव ठाकरेंचा रईस शेख यांना पाठिंबा"
2
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : आर्वीचे आमदार दादाराव केचे यांची नाराजी दूर; ४ नोव्हेंबरला नामांकन अर्ज मागे घेणार
3
"गेल्या अडीच वर्षांपूर्वी CM शिंदे यांनाही अशीच धमकी आली होती, पण...!"; उदय सामंत यांचा खळबळजनक आरोप
4
आणखी एका पक्षाचे निवडणूक चिन्ह गेले; शिट्टी हे चिन्ह जनता दल (युनायटेड) साठी आरक्षित
5
निज्जर प्रकरणात गृहमंत्री अमित शहांचे नाव घेतल्याने भारताचा संताप; कॅनडाला फटकारले
6
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024 : राज्यात महायुती की महाविकास आघाडी? सर्व्हेतील धक्कादायक आकडे आले समोर
7
"...तर जरांगेंचा बोलवता धनी कोण? यावर शिक्कामोर्तब होईल"; भाजप नेते प्रविण दरेकर स्पष्टच बोलले 
8
Maharashtra Vidhan Sabha Election 2024: 'शरद पवारांचे नाव घेतलं की अंगावर काटा येतो, त्यांच्यावर बोलणं..."; नरहरी झिरवाळांनी स्पष्टच सांगितलं
9
राज्यात पंतप्रधान नरेंद्र मोदींच्या १० प्रचार सभा; ८ नोव्हेंबरला पहिली सभा
10
'कोणीही मतदानापासून वंचित राहू नये, साखर कारखाने २१ नोव्हेंबरनंतर सुरु करा'; सदाभाऊ खोतांनी केली मागणी
11
हिट अँड रन प्रकरणात BMW असलेल्या भाजपा नेत्याला पोलिसांनी घेतलं ताब्यात, तपास सुरू
12
लॉरेन्स बिश्नोईच्या नावाने पप्पू यादवांना धमकावणाऱ्याला अटक; मेव्हणीचं सिम वापरुन केला प्लॅन
13
'आयाराम गयाराम' ही म्हण राजकारणात कधी आली?; आमदाराने चक्क एका दिवसात २ पक्ष बदलले
14
सुनील केदार समर्थकांच्या बंडखोरीनं मविआत संताप; ठाकरे-पवारांच्या उमेदवारांना फटका?
15
लिव्ह इनमध्ये राहणाऱ्या युवतीच्या मृत्यूचं रहस्य; फ्लॅटमध्ये आढळला मृतदेह
16
देवेंद्र फडणवीसांच्या सुरक्षेत अचानक वाढ, तपास यंत्रणा अलर्ट; नेमकं काय घडलं?
17
मराठा उमेदवारांबाबत रविवारी होणार निर्णय; अंतरवली सराटीत येण्याचे मनोज जरांगेंचे आवाहन
18
वेगवेगळ्या चकमकीत 3 दहशतवाद्यांचा खात्मा; ज्या घरात अडकले होते, त्यालाच जवानांनी लावली आग
19
Rajnath Singh : "अशी परिस्थिती येईल जेव्हा..."; दहशतवादी हल्ल्यांबाबत राजनाथ सिंह यांची मोठी भविष्यवाणी
20
IND vs NZ, 3rd Test Day 2 Stumps: दुसऱ्या दिवशी १५ विकेट्स; तिसऱ्या दिवशीच फुटणार विजयाचे फटाके?

उजनी पाणलोट क्षेत्राला प्रतीक्षा पक्षी अभयारण्याची ! 

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Published: May 06, 2019 12:40 PM

उजनी धरण परदेशी पक्ष्यांचे ठरले आकर्षण; स्थलांतरित पक्ष्यांच्या संख्येत वाढ, २५0 हून अधिक प्रजातींचे बारमाही वास्तव्य

ठळक मुद्देसुमारे २५० हून अधिक प्रजातींपैकी बहुतांशी पक्षी वर्षभर उजनी जलाशयाच्या परिसरात आढळतातउजनी धरणातील पाणी उन्हाळ्यात कमी होत असल्याने कीटक,मासे,मृदुकाय प्राणी,बेडकाची पिल्ले आदी खाद्यान्न विपुल प्रमाणात उपलब्ध

नासीर कबीर

करमाळा : सोलापूर जिल्ह्याची वरदायिनी असलेल्या उजनी धरणाच्या पाणवठ्यावर पक्ष्यांसाठी पोषक असे वातावरण असल्याने गेल्या ४२ वर्षांपासून उजनी धरणाच्या १४ हजार चौरस किलोमीटरच्या पाणलोट क्षेत्रावर परदेशातून हजारो मैल प्रवास करून आलेल्या स्थलांतरित पक्ष्यांसाठी तीर्थक्षेत्र बनले असून, उजनी पाणलोट क्षेत्र पक्षी अभयारण्य बनायला हवे, याचीच प्रतिक्षा आहे.

 उजनी जलाशयाच्या करमाळा तालुक्यातील कोंढारचिंचोली, टाकळी, खातगाव, कात्रज, वांगी, कुुंभारगाव, डिकसळ या परिसरात उपलब्ध होणारे खाद्य, जलाशयातील मासे, वनस्पतीचे बी, फळे, देठे, पाने व खोड, शैवाळ यावर अनेक पक्षी अवलंबून आहेत. सुमारे २५० हून अधिक प्रजातींपैकी बहुतांशी पक्षी वर्षभर उजनी जलाशयाच्या परिसरात आढळतात. उजनी जलाशय स्थानिक पक्ष्यांबरोबरच परदेशी पक्ष्यांचेही आकर्षण ठरले आहे. प्रत्येक वर्षी हिवाळ्याच्या प्रारंभी शेकडो प्रकारचे पक्षी स्थलांतर करून उजनी पाणलोट क्षेत्रात येऊन थडकतात.

युरोप, उत्तर अमेरिकासह अंटार्टिका प्रदेश, रशिया, मंगोलिया, कझाकिस्तान, सायबेरिया येथून हजारो मैल अंतर पार करून बदकांसह विविध करकोचे, रोहित फ्लेमिंगो, नदीसुरम्य, समुद्रपक्षी, तुतुवार, पाणटिळवा, भोरड्या, बगळे आदी परदेशी पक्षी उजनी धरण परिसरात गर्दी करतात. पट्टकंदब हंस, कदंब हंस, परी बदक, चक्रवाक, बाड्डा बदक व विविध हंस पक्षी, स्थलांतरित करून आलेले हिवाळी पाहुणे पक्षी उष्णतेच्या ४० अंशांच्या पाºयाचा अनुभव घेऊन पावसाळ्याच्या प्रारंभी आपल्या मूळस्थानी मार्गस्थ होतात. 

युुरोप व अमेरिका खंडात होणाºया हिमवृष्टीमुळे या पक्ष्यांना भूक भागविणे कष्टप्राय होते. हिमालयाच्या पलीक डील मंगोलिया, रशिया, सायबेरिया, अफगाणिस्तान व मध्य आशियातील अनेक राष्ट्रांमध्ये हिवाळ्यात कडाक्याच्या थंडीमुळे पक्ष्यांच्या शरीरक्रियेत कमालीचा बदल होतो आणि याच काळात भारतात विशेषकरून महाराष्ट्रात या पक्ष्यांना अनुकूल वातावरण तयार होते. उजनी धरणातील पाणी उन्हाळ्यात कमी होत असल्याने कीटक,मासे,मृदुकाय प्राणी,बेडकाची पिल्ले आदी खाद्यान्न विपुल प्रमाणात उपलब्ध होत असल्याने काही पक्षी तर आपल्या वंशवाढीसाठी सुध्दा परदेशातून इकडे वाºया करतात़विपुल पाणी,मुबलक खाद्यान्न,लपण्यासाठी व विश्रांतीसाठी सुरक्षित जागा उजनी परिसरात आहे.

हिमालय व पूर्वोत्तर राज्यांतून उजनी काठावर माळरानाचे पक्षी म्हणून नीलकंठ, थिरथिºया , धनछुवा, अबलक धनेश, पाकोळ्या, पाणघारी, मग्धबलाक, चित्रबलाक, पांढºया मानेचे करकोचे, नळया तुुतुवार, कांचन हळदया, मलकोव्हा हे स्थानिक स्थलांतरित पक्षी उजनी जलाशयाच्या पाणलोट क्षेत्रात मुक्तपणे वावर करतात. 

उजनी पाणलोट क्षेत्र पक्षी अभयारण्य बनावे...- उजनी पाणलोट क्षेत्रास पक्षी वैशिष्ट्यांची परंपरा लाभलेली असून, धरण काठावरील भौगोलिक व प्राकृतिक परिस्थिती तसेच पक्ष्यांसाठी पोषक वातावरण या कारणामुळे अनेक वर्षांपासून उजनी धरण काठावरील परदेशी व स्थानिक पक्ष्यांचा वावर आहे़ केंद्र व राज्य सरकारने उजनी पाणलोट क्षेत्र पक्षी अभयारण्य बनवावे, अशी मागणी अभ्यासक प्रा.डॉ.अरविंद कुं भार यांनी केली आहे. 

टॅग्स :SolapurसोलापूरUjine Damउजनी धरणbirds sanctuaryपक्षी अभयारण्यWaterपाणीNational Environment Engineering Research Instituteनीरी