शहरं
Join us  
Trending Stories
1
Maharashtra Election: मवीआच्या 22 उमेदवारांची अनामत रक्कम जप्त, सर्वाधिक काँग्रेसचे; भाजपचा एकही नाही!
2
“सुप्रीम कोर्टाने काय करावे, हे आता एक पक्ष सांगणार का?”; चंद्रचूड यांनी ठाकरे गटाला फटकारले
3
चिन्मय दास यांच्या अटकेवरून बांगलादेशात हाहाकार! पोलिसांनी डागले 'ग्रेनेड', लाठीचार्जही केला; एकाचा मृत्यू
4
'मी नेहमी संविधानाच्या मर्यादेचा आदर केला...', संविधान दिनानिमित्त पंतप्रधान मोदींचे भाष्य
5
“अशा निवडणुका पाकिस्तान, अफगाणिस्तानात होत नसतील, आयोग जिवंत आहे का”; संजय राऊत संतापले
6
मनोज जरांगेंचे ठरले; सरकार स्थापन झाल्यावर तारीख जाहीर करणार, पुन्हा बेमुदत उपोषणाला बसणार
7
पाकिस्तानात तख्तापालट होण्याचे संकेत? इम्रान खान यांच्या समर्थकांसोबत सैन्य; हस्तांदोलन, मिठ्या मारल्या 
8
"दहशतवादी संघटनांना चोख प्रत्युत्तर देणार"; २६/११च्या हल्ल्याच्या वर्षपूर्तीनिमित्त पंतप्रधान मोदींचे आश्वासन
9
झुनझुनवाला यांनी 10 मिनिटांत कमावले ₹105 कोटी; 'या' दोन शेअर्समुळे लागली लॉटरी; पडला पैशांचा पाऊस!
10
"अजित पवारांनी सरेंडर होऊन आमची..."; रामदास कदमांचे मोठं विधान, म्हणाले, "काहीही केलं तरी..."
11
नाना पटोलेंनी दिल्ली गाठली, मल्लिकार्जून खरगे-राहुल गांधींची भेट घेतली; नेमके काय घडले?
12
BLOG: अमित ठाकरे निवडणुकीच्या चक्रव्यूहात शिरले खरे, पण...; 'राजपुत्रा'चं नेमकं काय चुकलं? सहा प्रमुख मुद्दे
13
...म्हणून मुख्यमंत्रिपदाचा उमेदवार जाहीर करण्यास विलंब; भाजपचे 'या' कामाला प्राधान्य
14
आधारवाडीतील इमारतीच्या पंधराव्या मजल्यावर भीषण आग; अग्निशमन दलाचे वाहन बिघडले
15
राहुल गांधींचे नागरिकत्व रद्द होणार का? केंद्र सरकार १९ डिसेंबरला उच्च न्यायालयाला निर्णय कळविणार
16
Numerology: ‘या’ ६ मूलांक होतील मालामाल, धनलाभाचे योग; नोव्हेंबरची सांगता होईल खास!
17
"हिंदूंच्या हक्कांसंदर्भात बोलणारे निर्लज्ज, ...या सरकारला भारतातील अल्पसंख्यकांची चिंता नाही"; काय म्हणाले ओवेसी?
18
तिसऱ्या महायुद्धात अण्वस्त्रांचा वापर, एक तृतीयांश लोकसंख्या मारली जाणार; सिडनीच्या बिशपची भविष्यवाणी 
19
"हे फक्त शब्द नाहीत, इशारा आहे"; चिमुकलीवरील अत्याचाराच्या घटनेनंतर अमित ठाकरे संतापले
20
TV, OTT, AI सगळं एकाच ठिकाणी; टीव्हीसोबतच मिळणार सगळ्याचं 'सबस्क्रिप्शन'

कालानुरूप नाटकातील संगीत बदलले नाही - प्रा.डॉ. विजय जोशी

By लोकमत न्यूज नेटवर्क | Published: June 03, 2019 12:25 AM

मराठी नाट्यसंगीत : स्वरूप आणि समिक्षा’ या पुस्तकाचे ठाण्यात प्रकाशन

ठाणे : संगीत नाटकांत संगीताचा अतिरेक झाल्यामुळे संगीत नाटकापासून प्रेक्षक दूर होत गेला. चित्रपटांत संगीत कायम राहिले, कारण ते प्रवाहाबरोबर बदलत गेले. कालानुरूप मराठी संगीत नाटकातले संगीत बदलत गेले असते, तर संगीत नाटकाची परंपरा ओघाने पुढे गेली असती. भावनांना पूरक असे संगीत नाटकांतून मांडले गेले, तर संगीत नाटकांना ऊर्जितावस्था मिळेल, असे परखड मत शिक्षणतज्ज्ञ प्रा.डॉ. विजय जोशी यांनी व्यक्त केले.

मराठी ग्रंथसंग्रहालय, ठाणे आणि व्यास क्रिएशन्स आयोजित पुस्तक आदानप्रदान महोत्सवात रविवारी डॉ. विजया टिळक लिखित ‘मराठी नाट्यसंगीत : स्वरूप आणि समिक्षा’ या पुस्तकाचा प्रकाशन सोहळा वा.अ. रेगे सभागृहात पार पडला. यावेळी डॉ. जोशी पुढे म्हणाले, आपल्याकडे डॉक्युमेंटेशन नावाची गोष्टच होत नाही. मराठी नाटकांचे डॉक्युमेंटेशन नाही. त्याबाबत, आपल्याकडे उदासीनता आहे. डॉ. टिळक यांचे साहित्यावरचे प्रेम आणि त्यांची नाटकांबाबत असलेली ओढ तसेच त्यांना स्वरांचा कानदेखील असल्यामुळे त्यांनी हा ग्रंथ रसिकतेतून साकारला आहे. आपल्याकडे दिग्गजांनी लिहिलेला आविष्काराबाबत योग्य संदर्भसूची ग्रंथ नाही. नाटक आणि संगीत नाटक हा मराठी संस्कृतीचा ठेवा आहे आणि तो वेगळा आहे, याबद्दल दुमत नाही. एखाद्या नाटककाराचे शब्द आणि शब्दांमागचा आशय रसिकांपर्यंत पोहोचवायचा असेल, तर त्याला संगीताची जोड असल्यास ते रसिकांपर्यंत प्रभावीपणे पोहोचते. आताचे नट हे ‘अ‍ॅडिशनल’ घेतात आणि ‘अ‍ॅडिशन’ घेण्याचा मोह त्यांना होतो. तसाच मोह संगीत नटांना झालेला असावा. संगीत नाटकांतील नट हे नाटकातले भाव पोहोचवण्याऐवजी स्वत:चे संगीत पेश करतात, तेव्हा संगीत नाटकांचा उत्कर्ष थांबला. जेव्हा नाटकाची जाहिरात होत असे, तेव्हा पहिले संगीत मग नाटकाचे नाव, अशी होत असे. आमच्या नाटकात पहिले संगीत असणारे हे सांगितले जात असत. नाट्य आणि संगीत यांचे योग्य प्रमाण राखले असते, तर संगीत नाटक मागे राहिले नसते.

परीक्षण प्रकार हा नाटकात नाही, तो वेगळा प्रकार आहे. वृत्तपत्रात छापून येणारे नाटकाचे परीक्षण, हे परीक्षण नव्हे, तर तो रिपोर्ट आहे. नाटक हा साहित्याचा प्रकार आहे, हे लोक अजूनही मानायला तयार नाहीत. तो कला प्रकारच मानला जातो. जेव्हा शब्द अपुरे पडतात, तेव्हा काव्य आणि संगीत त्या शब्दांना पुढे घेऊन जाऊ शकतात, अशा भावना त्यांनी व्यक्त केल्या. ज्येष्ठ समीक्षक डॉ. अनंत देशमुख म्हणाले की, नाटकातला संगीत हा भाग अतिशय विलक्षण आहे. नाटकात संगीत आले. त्यात गायक, नटांचे मोठे योगदान आहे. नाट्यसंगीताची वाटचाल, त्याचा आलेख, नकाशा, त्याचा विकास हा महत्त्वाचा आहे, असे मत व्यक्त करत अभ्यासक, समीक्षक हा दशभुजेसारखा असावा. तो स्वत: विविध दिशांनी वाढलेला हवा, अशी अपेक्षा त्यांनी व्यक्त केली.

यावेळी मराठी ग्रंथसंग्रहालयाचे अध्यक्ष प्रा. विद्याधर वालावलकर, ज्येष्ठ पत्रकार श्री.वा. नेर्लेकर, हेमंत काणे आणि व्यास क्रिएशन्सचे निलेश गायकवाड उपस्थित होते. कार्यक्रमाचे निवेदन श्रीरंग खटावकर यांनी केले. यावेळी साहित्य-सांस्कृतिक क्षेत्रात कार्य करणाऱ्या अभिनय कट्टा, अत्रे कट्टा, ब्रह्मांड कट्टा, टॅग, अजेय संस्था, कोकण मराठी साहित्य परिषद, ठाणे शाखा यांचा सत्कार करण्यात आला.

या पुस्तकांचा झाला गौरवचरित्र-आत्मचरित्र : बहुरूपिणी : अंजली कीर्तने, कादंबरी : जीर्णोद्धार : संतोष हुदलीकर, कथा : चाहूल उद्याची : सुबोध जावडेकर, कविता : भातालय : नामदेव गवळी, अनुवाद : एसीएन नंबियार : वपाला बालचंद्रन, सुजाता गोडबोले, प्रवास : पुन्हा यांकीजच्या देशात : डॉ. अच्युत बन, पर्यावरण : वृक्ष - अनुबंध : प्रा. नीला कोर्डे, विज्ञान : या शोधाशिवाय जीवन अशक्य : डॉ. प्रबोध चोबे, बालविभाग : मिसाइल मॅन, डॉ. एपीजे अब्दुल कलाम : एकनाथ आव्हाड, इतिहास : रॉ भारतीय गुप्तचर संस्थेची गूढगाथा : रवी आमले, आदींना श्रीस्थानक राज्यस्तरीय साहित्य पुरस्कार तर ललित विभागात ‘चांगभलं’, लेखक साहेबराव ठाणगे. ललितेतर विभाग ‘कापूस सरकीपासून सुतापर्यंत’, लेखक राजीव जोशी यांना अ‍ॅड. वा.अ. रेगे साहित्य पुरस्कार प्रदान करण्यात आला.