वाशिम : कोरोनाच्या दुसऱ्या लाटेत ज्येष्ठांसह तरुणांमध्येही कोरोनाचा संसर्ग झपाट्याने पसरत आहे. तसेच मृतांमध्ये ३० वर्षाआतील तरुणांचाही समावेश असल्याने तरुणांमध्ये कोरोनाचा धोका वाढला आहे. त्यामुळे तरुणांनी शरीरातील ऑक्सिजनची पातळी कायम ठेवण्यासाठी तसेच निरोगी फुफ्फुसांसाठी योग्य व्यायाम करावे, मद्यपान, धुम्रपान टाळावे असे आवाहन तज्ज्ञ डॉक्टरांकडून केले जात आहे.
कोरोनाची वाढती रुग्णसंख्या अन् मृत्यूदर हा सर्वांसाठीच चिंतेचा विषय ठरत आहे. परंतु, अशा परिस्थितीत घाबरण्यापेक्षा खबरदारी म्हणून आवश्यक प्रतिबंधात्मक उपाययोजना करणे गरजेचे आहे. त्या अनुषंगाने प्रत्येकाने आपल्या फुफ्फुसाची निगा राखणे, तसेच फुफ्फुसांची क्षमता वाढविण्याची गरज आहे. फुफ्फुस हा आपल्या शरीरातील महत्त्वाचे अंग असून, वातावरणातून ऑक्सिजन आत घेणे आणि कार्बनडाय ऑक्साईड बाहेर सोडणे हे फुफ्फुसाचे महत्त्वाचे कार्य आहे. या माध्यमातूनच ऑक्सिजन रक्ताद्वारे हृदयापर्यंत पोहोचतो. मात्र, कोरोना विषाणू थेट याच फुफ्फुसांवर अटॅक करत असल्याने न्युमोनिया होतो. परिणामी ऑक्सिजनचे प्रमाण कमी होते. रुग्णाला कृत्रिम ऑक्सिजन द्यावा लागतो; मात्र फुफ्फुसांची क्षमता कमी असल्याने त्याला एकाच वेळी शंभर टक्के ऑक्सिजन स्वीकारणे शक्य नसते. त्यामुळे अनेकांना जीवदेखील गमवावा लागतो. ही परिस्थिती आपल्यावर ओढवू नये म्हणून नागरिकांनी, विशेषत: कोरोनातून बरे झालेल्या रूग्णांनी फुफ्फुसाची क्षमता वाढविण्यासाठी आवश्यक व्यायाम करणे गरजेचे आहे. व्यायामाकडे होणारे दुर्लक्ष, धुम्रपान व मद्यपान यामुळे फुफ्फुसावर विपरित परिणाम होतो.
......
कोरोनाचा दोन प्रकारे हल्ला
अप्पर रिस्पेरेक्टर
बहुतांश रुग्णांमध्ये कोरोना विषाणूचा हल्ला हा अप्पर रिस्पेरेक्टर म्हणजेच घशापर्यंतच झालेला असतो. त्यामुळे त्यांना कोरोनाची सौम्य लक्षणे असतात. अशा रुग्णांच्या फुफ्फुसापर्यंत कोरोना विषाणू पोहोचत नसल्याने त्यांना जास्त धोका नसतो.
......
लोअर रिस्पेरेक्टर
प्रामुख्याने ५० वर्षावरील व्यक्ती किंवा ज्यांची रोगप्रतिकारक शक्ती कमी आहे,अशा व्यक्तींमध्ये कोरोना विषाणूचा प्रादुर्भाव लोअर रिस्पेरेक्टर म्हणजेच फुफ्फुसांपर्यंत झालेला असतो. त्यामुळे फुफ्फुसाच्या ल्युकस लेअरला बाधा होऊन न्युमोनिया तयार होतो. न्युमोनियाचे प्रमाण वाढल्यास ऑक्सिजनची पातळी कमी होत जाते. ८० टक्के लोकांचा न्युमोनिया बरा होत असला, तरी फुफ्फुसाची लवचिकता कमी होते. परिणामी ऑक्सिजन शोषण्याची क्षमता कमी होते.
.............................
अशी राखा फुफ्फुसांची निगा
मॉर्निंग किंवा इव्हिनिंग वॉक
सायकलिंग
जोरोने श्वास घेणे
काही सेकंद श्वास रोखून ठेवणे
छातीच्या मसल्सचे हलके व्यायाम
शक्य असल्यास धावणे
प्राणायम करणे
खानपानावर द्या लक्ष
.............
युवकांचा व्यायामाकडे असलेला कल कमी होत चालला आहे. गुटखा, धूम्रपानासह अ‍ॅसिडिटीमुळे फुफ्फुसातील म्युकस लेअर खराब होण्याची जास्त शक्यता आहे. त्यामुळे दम लागणे, कफ होणे, खोकला, अशा समस्या उद्भवतात. त्यामुळे धूम्रपान टाळलेलेच बरे. शिवाय आहारामध्ये अ‍ॅन्टी ऑक्सिडंट घटक असलेल्या भाजीपाला, फळांचे सेवन करावे. कोरोनातून बरे झालेल्यांसह प्रत्येकाने फुफ्फुसाला निरोगी ठेवण्यासाठी विशेष लक्ष देण्याची गरज आहे. फुफ्फुसांची क्षमता वाढविण्यासाठी रुग्णांनी तज्ज्ञ डॉक्टरांचा सल्ला घेऊन व्यायामाला प्राधान्य द्यावे.
- डॉ. प्रवीण ठाकरे, छाती रोग तज्ज्ञ, वाशिम.